چاقی شانس ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. اما برای ابتلا به این بیماری لزوماً نباید شخص به اضافه وزن یا چاقی مبتلا باشد.
واقعیت آن است که در افراد لاغر هم ممکن است افزایش غیرطبیعی قند خون مشاهده شود. به طوری که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ وزن مناسبی دارند. دیابت در این افراد می تواند ترکیبی از دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ باشد. به عبارت دیگر، ممکن است انسولین کافی در بدن تولید نشود (دیابت نوع ۱) و یا توانایی بدن برای استفاده از هورمون انسولین کاهش یابد (دیابت نوع ۲).
چه افرادی علیرغم داشتن وزن مناسب به دیابت نوع ۲ مبتلا می شوند؟
ژن ها و سبک زندگی در ابتلا به این بیماری نقش دارند. به طور کلی، اگر یکی از والدین به دیابت مبتلا باشد احتمال ابتلای شما به این بیماری ۴۰ درصد بیشتر می شود.
همچنین اگر در دوران جنینی یا در دوران کودکی برخی از مواد مغذی را به میزان کافی دریافت نکنید ممکن است علیرغم داشتن وزن مناسب به دیابت مبتلا شوید. افراد سیاهپوست و آسیایی ها بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. سایر علل که در بروز دیابت نوع ۲ در افراد با وزن طبیعی نقش دارند عبارتند از:
1. کشیدن سیگار
2. نوشیدن الکل
3. جنسیت مرد
4. نداشتن فعالیت بدنی کافی
5. کمبود خواب یا اختلال خواب
6. رژیم غذایی نامناسب
بیشتر بخوانید: سیگار و دیابت
از شاخص توده بدنی (BMI) برای ارزیابی وزن بدن استفاده می شود. برای محاسبه BMI وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) تقسیم می شود. BMI طبیعی بین ۱۸/۵ تا ۲۴/۹ است. کمتر از این مقدار کم وزنی و بیشتر از آن اضافه وزن و چاقی در نظر گرفته می شود.
بیشتر بخوانید: محاسبه شاخص توده بدنی
با استفاده از BMI نمی توان اطلاعاتی در مورد ترکیب بدن (میزان چربی و میزان عضلات بدن) کسب کرد. ممکن است طبق این شاخص وزن شما در محدوده طبیعی قرار داشته باشد اما مقدار زیادی چربی در ناحیه شکم انباشته شده باشد.
چربی های ناحیه شکم هورمون هایی ترشح می کنند که به عروق خونی آسیب می زنند. از طرفی، چاقی شکمی سبب افزایش قند خون می شود. زیرا چربی ذخیره شده در این ناحیه موادی تولید می کند که عملکرد هورمون انسولین را مختل می کنند.
علائم ابتلا به دیابت:
در برخی از بیماران مبتلا به دیابت تکرر ادرار و افزایش حس تشنگی مشاهده می شود. اما در بسیاری از موارد دیده شده که فرد مبتلا هیچ نوع علامتی نداشته است. به همین دلیل محققان در تلاش هستند راهی را برای تشخیص سریع تر ابتلا به این بیماری بیابند.
لینک به “تکرر ادرار و دلایل بروز آن”
بیشتر بخوانید: علائم دیابت نوع ۲ را بشناسید.
درمان دیابت نوع ۲ در افراد با وزن با طبیعی:
این بیماری به کمک یک رژیم دیابتی مناسب و تجویز دارو کنترل می شود. اگر افراد چاق به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند مصرف یک داروی خوراکی به نام متفورمین به کنترل قند خون کمک می کند. این دارو پانکراس (لوزالمعده) را برای تولید انسولین بیشتر تحریک می کند. اما ممکن است مصرف متفورمین برای افرادی که وزن مناسبی دارند به تنهایی کافی نبوده و بیمار نیاز به تزریق انسولین داشته باشد.
در بیماران دیابتی با وزن مناسب در مقایسه با افراد چاق مبتلا به دیابت نوع ۲ سلول های بتای پانکراس که انسولین تولید می کنند سریع تر از بین می روند. احتمالاً ژنتیک سرعت از بین رفتن سلول های بتا را مشخص می کند. اما سبک زندگی نامناسب مثل سیگار کشیدن و نوشیدن الکل هم می تواند سرعت تخریب این سلول ها را افزایش دهد.
عضلات از قند موجود در خون برای تولید انرژی مورد نیاز خود استفاده می کنند. اگرچه تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود اما برخی از محققان معتقدند که ورزش های قدرتی از طریق افزایش توده عضلانی به کنترل قند خون در افراد غیرچاق مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کند. افزایش توده عضلانی احتمالاً می تواند به حذف قند از جریان خون کمک کند.
پیشگیری از دیابت نوع ۲:
اگر وزن مناسبی داشته باشید اصلاح سبک زندگی می تواند به پیشگیری از دیابت کمک کند. اصلاح سبک زندگی یعنی از مصرف سیگار و نوشیدن الکل خودداری کرده و از رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
برای آن که تغذیه سالمی داشته باشید از منابع پروتئینی کم چرب، میوه ها، سبزیجات و سایر غذاهای پرفیبر استفاده کنید. مصرف تنقلات شیرین، لبنیات پرچرب، غذاهای فرآوری شده و غذاهای پرچرب و سرخ شده را کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: بهترین غذاهای حاوی فیبر
چرا درمان مبتلایان به دیابت نوع ۲ مهم است؟
اگر به دیابت مبتلا هستید نباید به بهانه چاق نبودن درمان بیماری خود را به تاخیر اندازید. زیرا قند خون بالا به عروق کوچک و بزرگ در چشم ها، کلیه ها، قلب و مغز آسیب می زند. اگر دیابت نوع ۲ درمان نشود شانس ابتلا به دمانس (زوال عقل)، نابینایی، نارسایی کلیوی، آسیب اعصاب، سکته قلبی، نارسایی قلبی و مرگ را افزایش می دهد.
بیشتر بخوانید: عوارض دیابت را بشناسید.
با تغذیه مناسب می توان بیماری دیابت را به راحتی کنترل کرد. اگر به دیابت مبتلا هستید می توانید با ثبت نام در دوره های رژیم درمانی نوین یک برنامه غذایی مناسب دریافت کنید: