عوامل مختلفی می توانند بر عملکرد مغز تاثیر داشته و سبب ضعف حافظه شوند. در این مقاله به مهم ترین دلایلی که ممکن است به کاهش حافظه منجر شوند، خواهیم پرداخت.
چه عواملی در بروز ضعف حافظه نقش دارند؟
۱- کمبود خواب
کمبود خواب سبب می شود به خاطر سپردن مطالب در ذهن و به خاطر آوردن آن ها دشوارتر شود. از سوی دیگر، خواب پیوند بین سلول های مغزی را که به حافظه بلند مدت شما کمک می کنند تقویت می کند.
ورزش کردن، برخورداری از برنامه خواب منظم (زمان خواب و بیدار شدن مشخص باشد) و اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین قبل از رفتن به بستر می تواند به داشتن خواب مناسب و با کیفیت کمک کند.
۲- مصرف برخی از داروها
داروهای خواب آور و داروهای آرام بخش ممکن است سبب ضعف حافظه شوند. داروهای ضد فشارخون بالا، آنتی هیستامین ها و ضد اضطراب ها نیز می توانند در کاهش حافظه نقش داشته باشند. با این حال، واکنش افراد مختلف نسبت به این داروها ممکن است متفاوت باشد.
اگر به تازگی داروی جدیدی برای شما تجویز شده است با پزشک خود در مورد تاثیری که این دارو می تواند بر روی ضعف حافظه داشته باشد مشورت کنید. در برخی موارد پزشک می تواند دوز داروی شما را تغییر دهد و یا از یک داروی جایگزین استفاده کند.
۳- دیابت
در افراد مبتلا به دیابت احتمال ضعف حافظه و ابتلا به دمانس (زوال عقل) بیشتر است. احتمالاً بالا بودن قند خون سبب آسیب عروق خونی کوچک در مغز می شود. همچنین احتمال دارد بالا بودن انسولین در مبتلایان به مقاومت به انسولین به سلول های مغزی آسیب وارد کند.
در این بیماران کنترل دقیق قند خون به کمک داروها، ورزش و رژیم غذایی مناسب می تواند از کاهش حافظه پیشگیری کند.
۴- ژن ها
ژن هایی که از والدین خود به ارث می برید سنی که در آن به ضعف حافظه مبتلا می شوید و احتمال ابتلا به زوال عقل را مشخص می کند.
ارتباط ژنتیک با ضعف حافظه یک ارتباط ساده نیست. ژنتیک در بروز برخی از انواع زوال عقل نقش دارد. همچنین ممکن است ژنی که در یک نفر سبب کاهش حافظه می شود در فرد دیگر بی تاثیر باشد.
۵- افزایش سن
با افزایش سن احتمال ضعف حافظه بیشتر می شود. اگر ضعف حافظه سبب مختل شدن زندگی روزمره شما شود زوال عقل نامیده می شود. آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است. بعد از ۶۵ سالگی به ازای هر ۵ سال افزایش سن احتمال ابتلا به آلزایمر ۲ برابر بیشتر می شود.
اگرچه ژن ها در بروز آلزایمر نقش دارند، اما رژیم غذایی نامناسب، نداشتن فعالیت بدنی کافی و ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، فشارخون بالا و بیماری قلبی نیز در این زمینه بی تاثیر نیستند.
۶- سکته مغزی
سکته مغزی سبب کاهش جریان خون در بخش هایی از مغز می شود. در نتیجه آسیب بافت مغز قدرت تفکر، تمرکز و حافظه شما را کاهش می دهد. به این مشکل دمانس عروقی (زوال عقل عروقی) گفته می شود.
عواملی مانند فشارخون بالا، بیماری قلبی و سیگار کشیدن نه تنها احتمال بروز سکته مغزی را افزایش می دهند، بلکه در بروز دمانس عروقی نیز نقش دارند.
۷- سیگار کشیدن
به نظر می رسد که سیگار سبب کوچک شدن بخش هایی از مغز می شود که مسئول فکر کردن و به خاطر سپردن مطالب هستند. سیگار با آسیبی که به عروق خونی وارد می کند می تواند در بروز زوال عقل نقش داشته باشد. سیگار احتمال سکته مغزی را افزایش می دهد. سکته مغزی نیز به نوبه خود سبب آسیب مغزی و ابتلا به دمانس عروقی می شود.
۸- بیماری قلبی
پلاک هایی که در عروق خونی تشکیل می شوند (آترواسکلروز) سبب کاهش جریان خون در مغز و سایر اندام ها می شوند. آترواسکلروز در بروز سکته مغزی، حمله قلبی و کاهش حافظه نقش دارد. هم حمله قلبی و هم سکته مغزی احتمال ابتلا به دمانس را افزایش می دهند.
۸- فشارخون بالا
فشارخون بالا به علت آسیبی که به عروق خونی کوچک در مغز وارد می کند احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. فشارخون بالا از طریق نقشی که در بروز سکته مغزی دارد با ضعف حافظه در ارتباط است. کنترل فشارخون به کمک رژیم غذایی، ورزش و دارو درمانی می تواند از بروز این مشکلات پیشگیری کند.
۹- افسردگی و اضطراب
اضطراب و افسردگی تمرکز کردن و به یاد آوردن مطالب را با مشکل روبرو کرده و احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. اگر افسردگی یا اضطراب زندگی روزمره شما را مختل کرده و یا بر روی حافظه شما تاثیر گذاشته است با پزشک مشورت کنید.
۱۰- وارد آمدن آسیب به سر
ضربه به سر می تواند بر حافظه کوتاه مدت تاثیر داشته باشد. اگر به سر شما ضربه وارد شد و بعد از آن بیهوش شدید و یا به تاری دید، سرگیجه و تهوع مبتلا شدید به بیمارستان مراجعه کنید.
۱۱- چاقی
شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۳۰ در افراد میانسال احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. گاهی اوقات اضافه وزن از طریق آسیبی که به عروق خونی وارد می کند می تواند در کاهش حافظه نقش داشته باشد. ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب می تواند به حفظ وزن در محدوده طبیعی کمک کند.
۱۲- نداشتن فعالیت بدنی
ورزش منظم می تواند از ضعف حافظه و ابتلا به زوال عقل پیشگیری کند. ورزش برای افرادی که هم اکنون به دمانس مبتلا هستند نیز مفید بوده و سبب بهبود عملکرد مغز در این بیماران می شود. ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی در اغلب روزهای هفته می تواند از ضعف حافظه پیشگیری کند.
۱۳- رژیم غذایی نامناسب
رژیم غذایی نامناسب احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. از سوی دیگر، رژیم غذایی مدیترانه ای که غنی از غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، ماهی، مغزهای خوراکی و روغن زیتون است می تواند به حفظ عملکرد مغز کمک کند.
