کمبود خواب و ارتباط آن با بیماری قلبی

انسان یک چهارم تا یک سوم طول عمر خود را در خواب سپری می کند. خواب شبانه نه تنها انرژی مورد نیاز شما برای شروع یک روز جدید را فراهم می کند، بلکه ضمن حفظ سلامت مغز به تثبیت اطلاعات جدید در آن کمک می کند. بنابراین، عجیب نیست که کمبود خواب تاثیر قابل توجهی بر سلامت جسم و روان انسان داشته باشد.

کمبود خواب تمرکز شما را مختل می کند و تحریک پذیری تان را افزایش می دهد. کمبود خواب یکی از دلایل مهم بروز تصادفات رانندگی و حوادثی است که در محل کار اتفاق می افتند.

کمبود خواب حتی با بروز اضافه وزن و چاقی هم در ارتباط است. شواهد عملی نشان می دهد کم خوابی بر هورمون های تنظیم کننده اشتها اثر گذاشته و تمایل به مصرف غذاهای سرشار از چربی و قند را افزایش می دهد.

در بسیاری از مطالعات بر اهمیت نقش خواب در حفظ سلامتی تاکید شده است. هم‌ اکنون نیز محققان در حال تحقیق بر روی تاثیر کیفیت خواب بر جنبه‌ های مختلف سلامتی انسان هستند. به عنوان مثال، در تحقیقی مشاهده شد که بی‌ خوابی از علائم پیشرفت بیماری آلزایمر است. در مطالعه دیگری نیز اختلال خواب در زنان با ابتلا به فشارخون بالا مرتبط بود.

در برخی مطالعات مشاهده شده که اگر چند شب پشت سر هم کمبود خواب داشته باشید به تدریج قند خون تان بالا رفته و در معرض ابتلا به دیابت قرار می گیرید. در افرادی که به کمبود خواب مبتلا هستند به علت تضعیف سیستم ایمنی بدن احتمال بروز سرماخوردگی و سایر بیماری های عفونی بالاتر است.

قلب به عنوان یکی از مهم ترین اندام ها بدون وقفه خون را به سراسر بدن پمپ می کند. ابتلا به بیماری قلبی – عروقی مهم ترین عامل مرگ و میر در سراسر جهان است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش کرده است که ۳۱ درصد موارد مرگ و میر در جهان به علت ابتلا به بیماری قلبی – عروقی رخ می دهد. در سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۱۷ میلیون نفر به علت بیماری قلبی – عروقی فوت کرده اند. در ایران نیز  این بیماری عامل حدود ۳۳ تا ۳۹ درصد از مرگ و میرها به شمار می رود.

اگرچه امروزه شیوع بیماری قلبی – عروقی تقریباً در تمامی جوامع بالا رفته است، اما می توان به کمک سبک زندگی سالم تا حد زیادی از ابتلا به آن پیشگیری نمود. تغذیه سالم، فعالیت بدنی، حفظ وزن در محدوده طبیعی، عدم استفاده از سیگار و حتی داشتن خواب کافی همگی می توانند شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهند.

اخیراً گروهی از محققان به بررسی ارتباط بین میزان و کیفیت خواب با بروز آترواسکلروز (تصلب شرائین) پرداختند. در مبتلایان به آترواسکلروز رسوباتی به نام پلاک در دیواره عروق خونی تشکیل شده و در نتیجه خون‌ رسانی به قلب و سایر اندام‌ ها کاهش می ‌یابد. بیماری قلبی – عروقی مشکلی فراگیر در سراسر جهان است. این بیماری به کمک داروها، فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم درمان می ‌شود.

در این مطالعه اطلاعات مربوط به حدود ۴ هزار نفر که به طور میانگین ۴۶ ساله بودند، جمع ‌آوری شد. دو سوم این افراد مرد بودند. شرکت کنندگان از نظر میزان خواب شبانه به ۴ گروه تقسیم شدند: ۱) کمتر از ۶ ساعت در شب، ۲) ۶ تا ۷ ساعت در شب، ۳) ۷ تا ۸ ساعت در شب و ۴) بیش از ۸ ساعت در شب.

نتایج نشان داد در افرادی که کمتر از ۶ ساعت در شب استراحت می ‌کردند در مقایسه با افرادی که هر شب ۷ تا ۸ ساعت می ‌خوابیدند خطر ابتلا به آترواسکلروز ۲۷ درصد بیشتر بود.

کیفیت پایین خواب (به عنوان مثال، بیدار شدن در فواصل استراحت شبانه) نیز خطر بروز آترواسکلروز را ۳۴ درصد افزایش می‌ داد. اگر مدت زمان استراحت شبانه کوتاه بود، اما کیفیت آن مناسب بود می‌ توانست بر اثرات منفی ناشی از کوتاه بودن زمان استراحت غلبه کند.

در این مطالعه در افرادی که بیش از ۸ ساعت در شب استراحت می ‌کردند (به خصوص زنان) نیز در مقایسه با افرادی که میزان استراحت ‌شان ۷ تا ۸ ساعت بود، خطر بروز آترواسکلروز بیشتر بود.

در مطالعه دیگری مشاهده شده بود اگر الگوی خواب نامنظم باشد میزان فشارخون و قند خون بالاتر بوده و احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی نیز افرایش می یابد. به گفته محققان این مطالعه خواب نامنظم سبب خواب آلودگی و خستگی در طی روز و در نتیجه کاهش میزان فعالیت بدنی می شود.

نتایج مطالعه دیگری نیز نشان داد بین ابتلا به بیماری قلبی – عروقی و کم خوابی ارتباط وجود دارد. اگر شب ها کمتر از ۵ ساعت بخوابید در مقایسه با افرادی که ۷ تا ۸ ساعت در شب می خوابند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی – عروقی قرار دارید.

منبع:

Fernando Domínguez et al. Journal of the American College of Cardiology 2019; Volume 73: Pages 134- 144.