بیماری قلبی – عروقی (CVD) به عنوان شایع ترین علت مرگ و میر در سراسر جهان معرفی شده است. CVD هزینه های زیادی را به افراد و سیستم بهداشتی و درمانی کشورها تحمیل می کنند. این در حالی است که بسیاری از موارد ابتلا به بیماری قلبی – عروقی به علت ارتباط آن با تغذیه ناسالم به راحتی قابل پیشگیری است.
دلایل ابتلا به بیماری قلبی – عروقی:
عضله قلب بدون توقف کار می کند تا خون به سراسر بدن پمپ شود. عروق خونی بزرگ که به قلب متصل هستند خون را به سراسر بدن برده و سپس به قلب باز می گردانند.
ابتلا به بیماری قلبی – عروقی با علائمی مانند درد قفسه سینه، ضعف و خستگی، تنگی نفس، سرگیجه، تپش قلب، تعریق و … همراه است.
عوامل مختلفی می توانند در بروز بیماری قلبی – عروقی نقش داشته باشند. در افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری احتمال بروز بیماری قلبی – عروقی ۲ تا ۴ برابر بیشتر است.
چاقی از مهم ترین عواملی است که می تواند در افزایش شیوع بیماری قلبی – عروقی نقش داشته باشد. چاقی فشارخون و چربی های خون را افزایش می دهد.
بالا رفتن فشارخون با گذشت زمان تاثیر منفی بر عروق خونی داشته و سبب سفت شدن آن ها می شود. افزایش چربی های خون سبب مسدود شدن عروق خونی شده و فرد را در معرض ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی قرار می دهد.
در افراد چاق احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر است. مبتلایان به دیابت در مقایسه با سایر افراد ۲ تا ۴ برابر بیشتر در معرض ابتلا به CVD قرار دارند. حتی اگر ۵ درصد وزن بدن کم شود می توان به طور چشمگیری از عوارض چاقی پیشگیری نمود.
تحقیقات مختلف در مورد ارتباط خواب با بیماری قلبی – عروقی نشان داده اند که کم خوابی احتمال بروز این بیماری ها را افزایش می دهد. افرادی که هر شب کمتر از ۵ ساعت می خوابند در مقایسه با افرادی که ۷ تا ۸ ساعت در شب می خوابند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی – عروقی قرار دارند.
نقش تغذیه ناسالم در بروز بیماری قلبی – عروقی:
به تازگی طی پژوهشی اطلاعات مربوط به آمار مرگ و میر کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی (شامل ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان) و کشورهای اروپایی جمع آوری شد. این اطلاعات مربوط به سال‌ها ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ میلادی بود.
هدف از انجام این تحقیق تعیین میزان مرگ هایی بود که در مبتلایان به بیماری قلبی – عروقی به علت تغذیه ناسالم رخ داده بودند. از ویژگی های تغذیه ناسالم می توان به مصرف کم غلات کامل و سبوس دار، مغزهای خوراکی و سبزیجات و مصرف بیش از حد نمک اشاره کرد.
نتایج نشان داد میزان مرگ های ناشی از تغذیه ناسالم بین کشورهای مختلف، متفاوت است. در کشورهای آلمان، ایتالیا، بریتانیا و فرانسه به ترتیب ۴۶، ۴۱، ۴۱ و ۴۰ درصد موارد مرگ ناشی از بیماری قلبی – عروقی به علت نداشتن تغذیه سالم رخ داده بود. در اسپانیا نیز یک سوم مرگ های ناشی از بیماری قلبی – عروقی به رژیم غذایی مرتبط بود.
در سوئد و نروژ مصرف کم مغزهای خوراکی با بیماری قلبی – عروقی مرتبط بود. در بسیاری از کشورهای واقع در اروپای مرکزی و شرقی و آسیای مرکزی دریافت کم غلات کامل با این بیماری در ارتباط بود. به عبارت دیگر، در این کشورها مصرف زیاد محصولات تهیه شده با آرد سفید و تصفیه شده خطر ابتلا به بیماری قلبی – عروقی را افزایش می دهد.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد مردان در مقایسه با زنان در سنین پایین تری به بیماری قلبی – عروقی مبتلا می شوند. در زنان بعد از ۵۰ سالگی خطر ابتلا به این بیماری افزایش می یابد. در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۶۰۱ هزار فرد زیر ۷۰ سال به علت بیماری قلبی – عروقی و تغذیه ناسالم فوت کردند. ۴۲۰ هزار نفر از این افراد مرد و ۱۸۱ هزار نفر زن بودند.
توصیه های تغذیه ای برای پیشگیری از بیماری قلبی:
یک رژیم غذایی سالم و متنوع می تواند احتمال ابتلا به بیماری قلبی – عروقی را کاهش دهد. در این رژیم غذایی باید میزان چربی های ناسالم و سدیم محدود شود. چربی های ناسالم در لبنیات پرچرب، گوشت های پرچرب یا فرآوری شده (سوسیس و …)، کره، سرشیر، روغن جامد و … وجود دارند.
ماهی به علت داشتن اسیدهای چرب امگا ۳ به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می کند. انجمن قلب آمریکا توصیه می کند که هر هفته ۲ مرتبه از ماهی استفاده شود.
میوه ها و سبزیجات به علت داشتن فیبر و انواع آنتی اکسیدان تاثیر زیادی در پیشگیری از بیماری قلبی – عروقی دارند. افرادی که میوه و سبزی بیشتری مصرف می کنند در مقایسه با کسانی که به ندرت میوه و سبزی می خورند فشارخون و قند خون پایین تری داشته و کمتر در معرض ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی قرار دارند.
منبع:
Toni Meier et al. European Journal of Epidemiology 2018; Volume 34: Pages 37– ۵۵.
