گرفتگی عضلات – ۷ دلیل که سبب بروز کرامپ عضلانی می‌شوند

یکی از مشکلاتی که بسیاری از ما تجربه کرده‌ایم کرامپ عضلانی یا گرفتگی عضلات است. این مشکل اغلب در کمر، پشت پا، گردن و کتف رخ می‌‎دهد. گرفتگی عضلات خطرناک نیست، اما درد ناشی از آن آزاردهنده است.

عضلات حدود ۴۵ درصد وزن بدن را به خود اختصاص می‌دهند. عضلات به حرکت قسمت‌های مختلف بدن کمک می‌کنند. همچنین بخشی از ساختمان اندام‌های داخلی بدن مانند قلب، مثانه، روده‌ها و …  را تشکیل می‌دهند.

۳ نوع عضله در بدن وجود دارد: ۱) عضلات صاف در دیواره عروق و دستگاه گوارش، ۲) عضلات اسکلتی که روی استخوان‌ها قرار دارند و ۳) عضله قلب.

عضلات اسکلتی بیشترین توده را در بدن تشکیل می‌دهند. این عضلات از رشته‌های قوی و بلند تشکیل شده و اندام‌های مختلف بدن را حرکت می‌دهند.

کرامپ عضلانی می‌تواند در هر نقطه بدن و در هر زمانی، حتی در هنگام خواب، رخ دهد. عوامل زیادی ممکن است در بروز این مشکل نقش داشته باشند. برخی اقدامات نیز می‌توانند از بروز کرامپ پیشگیری کنند. برخی از شایع‌ترین علل کرامپ عضلانی عبارتند از:

آیا به تامین آب مورد نیاز بدن توجه می‌کنید؟ در روز چند لیوان آب می‌نوشید؟ کرامپ عضلانی ممکن است یکی از علائم کم آبی بدن باشد. سایر علائم کم آبی بدن عبارتند از: سرگیجه، سردرد و یبوست.

توصیه کلی آن است که سعی کنید هر روز، به ویژه در صورت گرم بودن هوا و یا در زمان‌هایی که به مدت طولانی خارج از منزل بسر می‌برید، به میزان کافی آب بنوشید.

هنگامی که در هوای گرم کار یا ورزش می‌کنید میزان دفع مایعات از بدن افزایش می‌یابد. این امر احتمال بروز کرامپ عضلانی را در شما افزایش می‌دهد.

یکی از علل بروز کرامپ در این شرایط می‌تواند افزایش نیاز عضلات به آب باشد. علت دیگر آن است که شما از طریق تعریق مقداری آب و مواد معدنی مهم که الکترولیت‌ نامیده می‌شوند (شامل سدیم، پتاسیم و کلسیم) از دست می‌دهید. بنابراین، احتمال بروز کرامپ عضلانی بیشتر می‌شود.

یکی از عوارض جانبی ناشی از مصرف استاتین‌ها که معمولاً برای کاهش کلسترول خون تجویز می‌شوند و دیورتیک‌ها (ادرارآورها) که به درمان ادم و احتباس مایعات در بدن کمک می‌کنند، کرامپ است. اگر بعد از مصرف این داروها با این عارضه مواجه شدید با پزشک خود مشورت کنید.

اگر عضلات خون کافی دریافت نکنند ممکن است در هنگام راه رفتن گرفتگی عضلات شما تشدید ‌شود. با بالا رفتن سن و یا در صورتی که بی‌تحرک بوده و فعالیت بدنی کافی نداشته باشید گردش خون ضعیف می‌شود.

این مشکل در مبتلایان به claudication نیز مشاهده می‌شود. در این بیماران شریان‌ها در مقایسه با حالت عادی باریک‌تر شده و خون نمی‌تواند به خوبی در عروق جریان پیدا کند.

برخی از زنان در دوران عادت ماهیانه خود کرامپ را تجربه می‌کنند. زیرا در بدن زنان هورمون‌هایی ساخته می‌شود که سبب انقباض عضلات در رحم می‌شود. انقباض و سفت شدن عضلات رحم به دفع خون از بدن کمک می‌کند. ضددردهای بدون نسخه می‌توانند به این زنان کمک کنند. اگر با مصرف این داروها بهبودی حاصل نشد با پزشک مشورت نمایید.

ممکن است در هنگام جهش رشد کودکان و نوجوانان کرامپ را تجربه کنند.  گاهی اوقات به این وضعیت “دردهای ناشی از رشد جسمانی” گفته می‌شود. علت واقعی این امر می‌تواند فعالیت زیاد کودکان و همچنین حساسیت زیاد آن‌ها نسبت به درد باشد.

کرامپ‌ها غالباً در پاها رخ داده و می‌تواند سبب بیدار شدن فرد از خواب شود. گرم کردن ناحیه مورد نظر می‌تواند مفید باشد. اگر با این راهکار مشکل برطرف نشد با پزشک مشورت کنید.

اگرچه فعالیت بدنی برای سلامتی مفید است، اما اگر بیش از حد فعالیت داشته باشید کرامپ عضلانی اتفاق می‌افتد. قبل از شروع ورزش بدن خود را گرم کنید. همچنین قبل و بعد از آن حرکات کششی انجام دهید. انجام منظم فعالیت بدنی عضلات را قوی‌تر کرده و خستگی عضلانی را به تعویق می‌اندازد.

کرامپ عضلانی معمولاً به سرعت و خود به خود برطرف می‌شود.  اما استفاده از برخی راهکارها می‌تواند به درمان سریع‌تر این مشکل کمک کند:

• اگر فعالیت بدنی (مانند دویدن) سبب بروز کرامپ شده است فوراً انجام این فعالیت را متوقف کنید. ماساژ دادن عضلات، گرم کردن آن‌ها و استفاده از حمام آب گرم می‌تواند کمک کننده باشد. اگر درد یا تورم را تجربه کردید مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن توصیه می‌شود.

• هنگامی که بدن خود را حرکت می‌دهید فیبرهای عضلانی به سرعت منقبض یا منبسط می‌شوند. انجام حرکات کششی می‌تواند به عملکرد فیبرهای عضلانی کمک کرده و احتمال بروز کرامپ را کاهش دهد.

• میوه‌ها و سبزیجات رنگی، به ویژه موز و سبزیجات برگ‌دار، حاوی الکترولیت بوده، به حفظ سلامت عضلات کمک کرده و از بروز گرفتگی عضلات پیشگیری می‌کنند.

سخن آخر:

اغلب کرامپ‌های عضلانی جدی نیستند. اما اگر به طور مکرر آن را تجربه کنید و علت بروز آن نامشخص باشد، باید به پزشک مراجعه نمایید. گرفتگی عضلات می‌تواند در برخی موارد نشانه ابتلا به بیماری تیروئید، سیروز کبدی یا سخت شدن شریان‌ها باشد.