سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است. این بیماری هنگامی رخ می دهد که عروق خونی موجود در مغز پاره یا مسدود شوند. در صورتی که سکته مغزی به موقع درمان نشود سلول های مغزی به سرعت از بین می روند.
علل ابتلا به سکته مغزی چیست؟
آترواسکلروز علت شایع ابتلا به این نوع سکته است. در آترواسکلروز پلاک هایی که از چربی، کلسترول و … تشکیل شده اند در داخل شریان ها رسوب کرده و به علت باریک شدن رگ جریان خون در آن ها کاهش پیدا می کند. در این شرایط وجود لخته خون در عروق به “سکته مغزی ایسکمیک” منجر می شود. آترواسکلروز شرایط را برای تشکیل لخته فراهم می سازد.
“سکته مغزی هموراژیک” نیز نوع دیگری از این بیماری است. این نوع سکته زمانی رخ می دهد که فشارخون بالا سبب پاره شدن یک شریان در مغز شود.
چه عواملی احتمال ابتلا به سکته مغزی را افزایش می دهند؟
• افزایش سن
• سابقه خانوادگی سکته مغزی
• جنسیت: احتمال ابتلا به سکته مغزی در مردان بیشتر است. اما احتمال مرگ ناشی از این بیماری در زنان بالاتر می باشد.
• چاقی
• ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، کلسترول بالا، فشارخون بالا و فیبریلاسیون دهلیزی
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل
• نداشتن فعالیت بدنی کافی
• رژیم غذایی ناسالم
مصرف زیاد غذاهای پرچرب و سرخ شده در تشکیل پلاک داخل شریان ها نقش دارد. مصرف غذاهای شور فشارخون را بالا می برد. پرخوری و مصرف زیاد غذاهای پرکالری از طریق افزایش وزن زمینه را برای بروز سکته مغزی فراهم می کند. رژیم غذایی غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.
تشخیص سکته مغزی:
هنگامی که بیمار به اورژانس مراجعه می کند ابتدا پزشک نوع سکته مغزی که می تواند ایسکمیک (به علت مسدود شدن عروق توسط لخته خون) یا هموراژیک (به علت پاره شدن عروق خونی) باشد را تشخیص می دهد. زیرا درمان این ۲ نوع بیماری با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
برای تشخیص نوع سکته مغزی می توان از سی تی اسکن استفاده کرد. با استفاده از روش های دیگر عروق مسدود شده یا خونریزی دهنده مشخص می شود.
علائم سکته مغزی:
• بی حسی یا ضعف در بدن، به خصوص به صورت یک طرفه
• مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم
• اختلال در بلع
• سر درد شدید که علت آن نامشخص است
• سرگیجه و اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل بدن
• اختلال در صحبت کردن
درمان سکته مغزی:
در سکته مغزی ایسکمیک درمان اورژانسی به منظور بازگرداندن جریان خون به شریان های مغزی انجام می شود. تجویز به موقع داروهای حل کننده لخته احتمال بروز آسیب شدید را کاهش می دهند.
کنترل سکته مغزی هموراژیک دشوار تر است. برای درمان این بیماران باید فشارخون، خونریزی و تورم مغز درمان شود.
با توجه به شدت بیماری، سرعت درمان آن و محلی از مغز که سکته در آنجا رخ داده عوارض بیماری متفاوت خواهد بود. برخی از عوارض این بیماری عبارتند از: بی حسی در دست ها یا پاها و اختلال در راه رفتن، اختلال بینایی و اختلال در بلع یا تکلم. اگرچه ممکن است این مشکلات دائمی باشند اما اغلب بیماران بعد از مدتی تا حدود زیادی بهبود پیدا می کنند.
پیشگیری از سکته مغزی:
راهکارهایی که می توانند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند عبارتند از:
1- اصلاح سبک زندگی
• ترک سیگار
• اجتناب از نوشیدن الکل
• ورزش کردن
• حفظ وزن در محدوده مناسب
• پیروی از رژیم غذایی سالم که شامل سبزیجات، ماهی و غلات کامل باشد.
۲- دارو درمانی
اگر احتمال ابتلا به سکته مغزی در فردی بسیار بالا باشد به منظور پیشگیری از بروز بیماری ممکن است پزشک دارو تجویز کند. داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین از چسبیدن پلاکت ها به یکدیگر و تشکیل لخته جلوگیری می کنند. برخی از افراد ممکن است به داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین نیاز داشته باشند. اگر فشارخون یا کلسترول خون بالا باشد استفاده از دارو می تواند به کنترل آن ها کمک کند.
۳- جراحی
در برخی موارد باریک شدن شریان کاروتید (عروق خونی در ۲ طرف گردن که خون را به مغز می رسانند) در بروز سکته مغزی نقش دارد. افرادی که به این علت سکته مغزی خفیف را تجربه کرده اند از جراحی کاروتید سود می برند. در این روش پلاک ها از دیواره شریان کاروتید برداشته شده و از بروز این بیماری مجدد پیشگیری می شود.
۴- استفاده از بالون و استنت
در برخی موارد می توان بدون انجام جراحی بزرگ مسدود شدن شریان کاروتید را درمان کرد. در این روش که آنژیوپلاستی نامیده می شود به طور موقت و از طریق یک کاتتر در داخل شریان یک بالون کوچک قرار می گیرد. با باد شدن این بالون ناحیه ای از رگ که توسط پلاک مسدود شده باز می شود. سپس یک لوله فلزی که استنت نامیده می شود در این مکان قرار می گیرد تا شریان باز نگه داشته شود.
زندگی بعد از سکته مغزی:
بیش از ۵۰ درصد بیماران بعد از درمان سکته مغزی به زندگی عادی بازگشته و توان مراقبت از خود را دارند. اگرچه احتمال بروز سکته مغزی مجدد در ابتدا بالا است، اما به تدریج خطر
