اگر دیابت دارید باید به طور منظم قند خون خود را اندازه گیری کنید، رژیم غذایی مناسب داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و طبق تجویز پزشک داروهای خود را دریافت کنید. نتیجه این اقدامات آن است که از بروز عوارض دیابت پیشگیری می شود.
عوارض دیابت می تواند تمام بخش های بدن، حتی نقاطی را که انتظار ندارید، درگیر کند. اصلاح سبک زندگی و پایبندی به برنامه درمانی می تواند از بروز عوارض دیابت پیشگیری کرده و یا ظهور آن ها را به تعویق اندازند.
آشنایی با عوارض دیابت:
۱- بیماری های دهان و لثه
در مبتلایان به دیابت احتمال بروز عفونت در حفره دهان و لثه ها وجود دارد. عفونت های قارچی سبب بروز زخم های سفید دردناک در دهان می شوند. اگر قند خون به خوبی کنترل نشود احتمال پوسیدگی دندان افزایش می یابد. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ میلادی منتشر شد نشان داد در افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با سایرین احتمال از دست دادن دندان ها ۲ برابر بیشتر است.
این بیماران باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند، دندان های خود را مسواک بزنند و از نخ دندان و دهانشویه های ضد عفونی کننده استفاده کنند. همچنین اگر متوجه خونریزی لثه یا سایر علائم شدند با دندانپزشک مشورت نمایند.
۲- اختلالات بینایی
دیابت می تواند شانس ابتلا به گلوکوم یا آب سیاه (افزایش فشار داخل چشم) و کاتاراکت یا آب مروارید (کدر شدن عدسی چشم) را افزایش دهد. افزایش قند خون به عروق خونی در شبکیه چشم آسیب وارد می کند. این آسیب در علم پزشکی “رتینوپاتی دیابتی” نامیده می شود.
تمامی مشکلات فوق می توانند بر روی بینایی اثر منفی داشته و حتی سبب نابینایی شوند. بیماران مبتلا به دیابت باید به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کنند. این بیماران به محض آن که متوجه بروز اختلالی در بینایی خود شدند باید فوراً با چشم پزشک مشورت نمایند.
۳- آسیب اعصاب
در بسیاری از مبتلایان به دیابت آسیب اعصاب که “نوروپاتی” نامیده می شود، مشاهده می گردد. نوروپاتی می تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما اغلب اوقات قسمت های مختلف دست و پا را درگیر می کند که در این حالت به آن “نوروپاتی محیطی” گفته می شود. علائم این مشکل می تواند شامل احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی، درد و … باشد.
نوع دیگری از نوروپاتی که “نوروپاتی اتونومیک” نامیده می شود می تواند مثانه، اندام تناسلی، دستگاه گوارش و … را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر شما وزن مناسبی داشته باشید و فشارخون و قند خون خود را به خوبی کنترل کنید کمتر در معرض ابتلا به نوروپاتی قرار می گیرید.
۴- مشکلات مربوط به پا
اگر به علت ابتلا به دیابت اعصاب پاهای شما آسیب دیده باشند ممکن است به علت بی حسی متوجه بروز آسیب ها و عفونت ها در پاهای خود نشوید. از سوی دیگر، بیماری دیابت جریان خون در این نواحی کاهش می دهد. مجموع این دلایل سبب می شود در این بیماران احتمال بروز مشکلات مربوط به پاها که نیاز به قطع عضو دارند، افزایش یابد.
در افرادی که سیگار نمی کشند و به طور منظم ورزش می کنند احتمال بروز مشکلات فوق کمتر است. به این بیماران توصیه می شود به طور منظم پاهای خود را بررسی کرده، آن ها را همیشه تمیز نگه داشته و کفش مناسب بپوشند.
۵- مشکلات پوستی
افزایش احتمال بروز عفونت ها در بیماران مبتلا به دیابت می تواند در بروز مشکلات پوستی نقش داشته باشد. اختلال گردش خون و آسیب اعصاب نیز در بروز این مشکلات نقش دارند. برخی علائم مشکلات پوستی در این بیماران عبارتند از: خارش، افزایش ضخامت پوست، تغییر رنگ پوست و …
حفظ وزن در محدوده طبیعی و کنترل قند خون می تواند از بروز مشکلات فوق پیشگیری کند. اگر به علت عفونت بخشی از پوست بدن شما زخم شده باشد ممکن است پزشک برای شما آنتی بیوتیک، کرم و … تجویز نماید.
۶- مشکلات گوارشی
عصب واگ به حرکت غذا در دستگاه گوارش کمک می کند. اگر به علت ابتلا به دیابت این عصب آسیب ببیند سرعت هضم مواد غذایی کمتر می شود. در نتیجه بیمار علائمی مانند سوزش سر دل، تهوع، استفراغ، نفخ، احساس پر بودن بیش از حد معده بعد از صرف غذا و کاهش اشتها را تجربه می کند.
در برخی از بیماران آسیب اعصاب در ناحیه روده منجر به بروز مشکلاتی مانند یبوست یا اسهال می شود. کنترل قند خون می تواند احتمال بروز مشکلات گوارشی را کاهش دهد.
۷- سکته مغزی
در افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با سایرین احتمال بروز سکته مغزی بیشتر است. سکته مغزی زمانی رخ می دهد که یکی از عروق خونی در مغز آسیب ببیند و یا مسدود شود. اگر خون کافی به مغز نرسد این اندام بعد از چند دقیقه آسیب می بیند.
کنترل قند خون، کلسترول خون و فشارخون احتمال بروز سکته مغزی را کاهش می دهد. ورزش کردن، داشتن وزن مناسب و اجتناب از سیگار کشیدن نیز می تواند مفید باشد.
۸- بیماری قلبی
همان طور که گفته شد بیماری دیابت سبب آسیب عروق خونی می شود. از سوی دیگر، بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت وزن بالایی دارند و یا به فشارخون بالا و افزایش چربی های خون مبتلا هستند. تمامی این عوامل می توانند در بروز بیماری قلبی نقش داشته باشند.
فعالیت بدنی، رژیم غذایی سالم، اندازه گیری منظم قند خون، فشارخون و چربی های خون و اجتناب از مصرف سیگار از بروز بیماری قلبی پیشگیری می کند.
۹- بیماری کلیوی
کلیه ها حاوی عروق خونی کوچکی هستند که مواد زائد را از بدن دفع می کنند. افزایش قند خون میزان فعالیت کلیه ها را بیش از حد افزایش داده و به مرور سبب اختلال در عملکرد آن ها می شود. کنترل قند خون و فشارخون می تواند به حفظ سلامت کلیه ها کمک کند.
۱۰- عفونت
یکی از عوارض دیابت افزایش احتمال ابتلا به عفونت های مختلف است. در بیماران مبتلا به دیابت شانس ابتلا به بیماری های عفونی لثه، عفونت های ریوی، آنفلوآنزا، پنومونی، عفونت مجاری ادراری و … بیشتر است. انجام واکسیناسیون، به عنوان مثال دریافت واکسن آنفلوآنزا، می تواند برای این بیماران مفید باشد.
