کم کاری و پرکاری تیروئید و بیماری های مرتبط با آن

تیروئید یک غده پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده هورمون هایی ترشح می کند که متابولیسم (سوخت و ساز) بدن را تنظیم می کنند. اختلالات غده تیروئید می تواند سبب کاهش یا افزایش متابولیسم بدن شود. هنگامی که میزان هورمون های تیروئید کم یا زیاد شود شما ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنید.

تغییرات ناخواسته وزن یکی از شایع ترین علائم اختلالات تیروئید است. افزایش وزن می تواند نشانه کاهش هورمون های تیروئید (کم کاری تیروئید) باشد. در حالی که تولید بیش از حد هورمون های تیروئید (پرکاری تیروئید) می تواند سبب کاهش وزن ناخواسته شود.

وجود تورم در گردن ممکن است یکی از نشانه های ابتلا به بیماری های تیروئید باشد. این وضعیت که گواتر نامیده می شود هم در کم کاری تیروئید و هم در پرکاری تیروئید مشاهده می شود. گاهی اوقات تورم گردن می تواند به علت سرطان تیروئید، وجود ندول در این غده و حتی دلایل غیرمرتبط با تیروئید رخ دهد.

هورمون های تیروئید سرعت ضربان قلب را تحت تاثیر قرار می دهند. بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید متوجه می شوند که سرعت ضربان قلب شان کمتر شده است. در مبتلایان به پرکاری تیروئید سرعت ضربان قلب افزایش می یابد.

در کم کاری تیروئید فرد احساس خستگی و افسردگی می کند. اما پرکاری تیروئید با علائمی مانند اضطراب، اختلال خواب و تحریک پذیری همراه است.

یکی از دلایل ریزش مو ابتلا به کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید است. در اغلب موارد بعد از درمان بیماری موها مجدداً رشد می کنند.

بیماری تیروئید توانایی فرد را برای تنظیم دمای بدن مختل می کند. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید در بسیاری از موارد احساس سرما می کنند. در حالی که پرکاری تیروئید تاثیر عکس داشته و سبب افزایش تعریق و احساس گرما می شود.

• خشکی پوست و شکنندگی ناخن ها

• بی حسی و سوزن سوزن شدن دست ها

• یبوست

• اختلال قاعدگی در بانوان

• ضعف عضلانی

• مشکلات بینایی

• اسهال

• اختلال قاعدگی در بانوان

اگر علائم اختلالات تیروئید را در خود مشاهده می کنید در مورد لزوم انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید. اختلال تیروئید در بین زنان در مقایسه با مردان از شیوع بالاتری برخوردار است. سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری ها شانس ابتلا به آن ها را افزایش می دهد.

در آزمایش خون میزان هورمون محرک غده تیروئید (TSH) که عملکرد غده تیروئید را تنظیم می کند، اندازه گیری می شود. اگر میزان این هورمون بالاتر از حد طبیعی باشد نشانه ابتلا به کم کاری تیروئید است و اگر میزان TSH پایین تر از حد طبیعی باشد فرد به پرکاری تیروئید مبتلا است. در برخی موارد پزشک برای تشخیص دقیق تر از روش های تصویربرداری و یا نمونه برداری استفاده می کند.

شایع ترین علت ابتلا به کم کاری تیروئید بیماری هاشیموتو است. این بیماری یک اختلال خود ایمنی است که در آن بدن به غده تیروئید حمله می کند. در نتیجه این غده آسیب دیده و تولید هورمون های تیروئید کاهش پیدا می کند.

گاهی اوقات علت ابتلا به کم کاری تیروئید اختلال در غده هیپوفیز است. این غده با تولید هورمون TSH عملکرد تیروئید را تنظیم می کند. سایر علل کم کاری تیروئید عبارتند از: کمبود ید، التهاب موقت غده تیروئید و استفاده از داروهایی که روی عملکرد این غده اثر می گذارند.

این بیماری خود ایمنی شایع ترین علت ابتلا به پرکاری تیروئید است. در مبتلایان به بیماری گریوز بدن به غده تیروئید حمله کرده و سبب افزایش تولید هورمون های تیروئید توسط این غده می شود. یکی از نشانه های این بیماری وجود تورم در پشت چشم ها است. وجود ندول در غده تیروئید عامل دیگری است که می تواند در بروز پرکاری تیروئید نقش داشته باشد.

اگر کم کاری تیروئید درمان نشود می تواند کلسترول خون و احتمال ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش دهد. عدم درمان پرکاری تیروئید نیز ممکن است سبب بروز بیماری های قلبی و تضعیف استخوان ها شود.

برای درمان اختلالات تیروئید از داروهای خوراکی استفاده می شود. با این حال، رایج ترین گزینه درمانی در بزرگسالان مبتلا به پرکاری تیروئید استفاده از ید رادیواکتیو است. گاهی اوقات نیز لازم است با جراحی غده تیروئید از بدن خارج شود. معمولاً زمانی که داروها قادر به درمان پرکاری تیروئید نباشند از این روش استفاده می شود. بعد از خروج تیروئید بیماران باید به طور روزانه داروهای حاوی هورمون تیروئید را دریافت کنند.