جراحی چاقی معمولاً به افرادی توصیه می‌شود که به چاقی مفرط مبتلا هستند و نتوانسته‌اند به کمک رژیم غذایی و فعالیت بدنی وزن خود را کاهش دهند.
انواع جراحی چاقی:
جراحی چاقی می‌تواند به روش‌های مختلف انجام شود. یکی از متداول‌ترین آن‌ها جراحی بای‌پس معده است. در این روش معده به ۲ قسمت تقسیم شده و قسمت فوقانی آن به روده کوچک متصل می‌شود. بخشی از روده نیز از مسیر عبور غذا خارج می‌شود. بدین ترتیب حجم معده کوچک‌تر شده و غذای کمتری در روده جذب می‌شود.
در روش دیگری که حلقه‌گذاری به دور معده یا گاستریک باندینگ نام دارد به منظور کاهش مقدار غذای مصرفی فرد یک حلقه از جنس سیلیکون به دور معده قرار داده می‌شود. این حلقه که قابل تنظیم است مانند یک کمربند دور معده سفت می‌شود.
حلقه از طریق یک لوله باریک به محفظه‌ای که زیر پوست قرار داده شده، متصل می‌شود. جراح با تزریق مایع سرم به داخل بالن حلقه سبب تنگ‌تر شدن آن و کاهش حجم معده می‌شود.
تاثیر روش حلقه‌گذاری در مقایسه با بای‌پس معده کمتر است، اما بر خلاف آن یک روش قابل برگشت است. به طوری که در صورت لزوم امکان برداشتن حلقه از دور معده وجود دارد.
در روش دیگری که اسلیو نامیده می‌شود بخش بزرگی از معده که حدود ۸۰ درصد آن می‌شود، برداشته می‌شود. در این روش معده به شکل موز در آمده و نسبت به حالت عادی حجم بسیار کمتری دارد. در روش اسلیو میزان هورمون افزایش دهنده اشتها که در معده تولید می‌شود، کاهش می‌یابد.
جراحی چاقی به عنوان یک روش کمکی برای درمان چاقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا حتی بعد از انجام آن نیز لازم است رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از بی‌تحرکی اجتناب نمایید.
افرادی که جراحی چاقی انجام می‌دهند اگر رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم داشته باشند می‌توانند حدود ۵۰ درصد وزن خود را کاهش دهند. اما اثربخشی این روشها در افراد مختلف، متفاوت است. نتایج یک مطالعه نشان داد یک سوم افرادی که روش حلقه‌گذاری معده را انتخاب کردند در حفظ وزن کاهش یافته خود ناموفق بودند.
اهمیت توجه به رژیم غذایی بعد از جراحی چاقی:
افزایش شیوع چاقی در سطح جهان به یک چالش تبدیل شده است. چاقی با بروز مشکلاتی مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت مرتبط است. اولین راهکار برای درمان چاقی پیروی از رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم است.
نمایه توده بدنی (BMI) از تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) محاسبه می‌شود. افرادی که BMI بالای ۴۰ دارند و قادر نبوده‌اند از طریق رژیم غذایی و ورزش وزن خود را کاهش دهند می‌توانند جراحی بای‌پس معده انجام دهند. در این روش حجم معده کم شده و وزن کاهش می‌یابد. اما این روش پرهزینه بوده و با بروز عوارضی همراه است.
در حال حاضر اثربخشی روشی به نام “آمبولیزاسیون شریان چپ معده” برای درمان چاقی تحت بررسی است. در این روش موادی به داخل شریانی که کار خونرسانی به معده را انجام می‌دهد، تزریق می‌شود. در نتیجه جریان خون به معده متوقف شده و تولید هورمون گرلین کاهش می‌یابد. کاهش این هورمون سبب کاهش احساس گرسنگی می‌شود.
مطالعات اولیه نشان داده‌اند که این روش در کاهش وزن موثر است، اما در مورد تاثیری که این روش بر روی چربی و عضلات بدن دارد اطلاعات کافی در دسترس نیست. به عبارت دیگر، مشخص نیست که در این روش چربی بدن کاهش می‌یابد و یا توده عضلانی کم می‌شود.
در مطالعه‌ای که اخیراً انجام شده ۱۶ فرد مبتلا به چاقی که تحت آمبولیزاسیون شریان چپ معده قرار گرفته بودند، شرکت کردند.
نتایج به دست آمده نشان داد تمامی این افراد کاهش وزن قابل توجهی را تجربه کردند. به طوریکه در مدت ۱/۵ ماه به طور میانگین حدود ۶/۴ درصد وزن این افراد کاهش پیدا کرد. BMI نیز به میزان ۶/۳ درصد کم شد.
همچنین شاخص عضله اسکلتی ۶/۸ درصد کاهش یافت. این شاخص میزان عضله متصل شده به اسکلت را که به حرکت اندام‌ها کمک می‌کند، نشان می‌دهد. کاهش عضله اسکلتی سبب اختلال در عملکرد جسمی و کاهش متابولیسم (سوخت و ساز) می‌شود.
این نتایج نشان می‌دهد افرادی که تحت این روش درمانی قرار می‌گیرند باید بعد از انجام آن به دقت مورد پیگیری قرار گیرند. این افراد باید از رژیم غذایی مناسب و دریافت کافی پروتئین برخوردار باشند تا میزان کاهش توده عضلانی در آن‌ها به حداقل برسد.
چربی بدن این افراد نیز به طور قابل توجهی کاهش یافت. به طور کلی، چربی بدن حدود ۳/۷ درصد کم شد. اما بیشتر این کاهش مربوط به چربی زیرپوستی بود. چربی احشایی که خطرناک‌تر بوده، با بیماری قلبی و دیابت مرتبط است و در اطراف اندام‌های بدن قرار دارد به طور قابل توجهی کاهش نیافت.
منبع:
Presented at the annual meeting of the Radiological Society of North America (RSNA), 2018.
