نتایج تحقیقات جدید نشان دهنده نقش مثبت پروبیوتیک در حفظ سلامت استخوان است. استخوان به عنوان یک بافت زنده محل تولید سلول‌های خونی و منبع ذخیره کلسیم در بدن است.
پوکی استخوان (استئوپروز) مهم‌ترین بیماری است که با سلامت استخوان در ارتباط است. پوکی استخوان یک بیماری خاموش است. زیرا معمولاً افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشوند متوجه ابتلای خود به آن نمی‌شوند.
در داخل استخوان‌ها فضاهای خالی شبیه کندوی زنبور عسل وجود دارد. در مبتلایان به استئوپروز این فضاهای خالی بزرگ می‌شود. بنابراین، قدرت و تراکم استخوان‌ها کاسته شده و سلامت استخوان در معرض تهدید قرار می‌گیرد.
اگر پوکی استخوان شدید باشد ممکن است استخوان‌های فرد حتی در هنگام فعالیت‌های روزمره یا راه رفتن، ایستادن، سرفه کردن و … در معرض شکستگی قرار داشته باشند. در این بیماران معمولاً استخوان‌های دنده، لگن، مچ دست و ستون فقرات آسیب می‌بیند.
عوامل متعددی می‌توانند شانس ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری بالا می‌رود. زیرا سرعت از بین رفتن سلول‌های استخوانی از سرعت جایگزینی آن‌ها با سلول‌های جدید پیشی می‌گیرد.
در زنان علاوه بر سن ورود به دوران یائسگی خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. تغییرات هورمونی در این زنان سبب کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شود.
ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند پرکاری تیروئید و مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها یا کورتون‌ها نیز می‌تواند احتمال ابتلا به استئوپروز را افزایش دهد.
پروبیوتیک چیست؟
به مجموع میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌های موجود در دستگاه گوارش انسان “میکروبیوتا” گفته می‌شود. میکروبیوتای روده تاثیر قابل توجهی بر سلامت جسم و حتی روان انسان دارد. به طوری که می‌تواند هم احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش دهد و هم تاثیر قابل توجهی بر روی خلق و خو داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد روده عوامل محیطی و به خصوص رژیم غذایی است. کمتر از یک پنجم عملکرد این اندام نیز تحت تاثیر ژنتیک می‌باشد.
اگر به علت رژیم غذای ناسالم یا مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک‌ها تعداد باکتری‌های مضر در روده افزایش و تعداد باکتری‌های مفید کاهش یابد التهاب در بدن افزایش پیدا می‌کند. مواد غذایی مختلف از طریق ترکیبات منحصر به فردی که دارند می‌توانند بر تعادل باکتری‌های روده اثر داشته باشند.
تحقیقات نشان داده که وجود پروبیوتیک، پره‌بیوتیک و سین‌بیوتیک (ترکیب پروبیوتیک و پره‌بیوتیک) در رژیم غذایی به حفظ سلامت عمومی بدن کمک می‌کند.پروبیوتیک‌ها دسته‌ای از باکتری‌های زنده هستند که تاثیر مثبت بر تعادل باکتری‌های روده دارند. پروبیوتیک‌ها را می‌توان در برخی محصولات غذایی (مانند ماست و نوشیدنی کفیر) و یا در مکمل‌ها یافت.
تحقیقات مختلف نشان دهنده نقش مثبت پروبیوتیک‌ها در تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از بروز عفونت و جلوگیری از افزایش تعداد باکتری‌های مضر در روده هستند.
نقش پروبیوتیک در حفظ سلامت استخوان:
استخوان‌های بدن به طور مرتب ساخته شده و سپس از بین می‌روند. تا دوران جوانی سرعت ساخت استخوان در مقایسه با سرعت از بین رفتن آن بیشتر است. اما با افزایش سن این فرآیند معکوس می‌شود.
در حدود سن ۳۰ سالگی افزایش توده استخوانی متوقف می‌شود. سپس هنگامی که ما به دهه ۴۰ و ۵۰ زندگی می‌رسیم میزان توده استخوانی شروع به کاهش می‌کند. با گذشت زمان، این امر می‌تواند سبب بروز استئوپروز (پوکی استخوان) شود. به طوری که استخوان‌ها به تدریج نازک‌تر شده و ممکن است حتی بر اثر یک زمین خوردن ساده شکستگی رخ دهد.
وراثت، تغذیه، فعالیت بدنی و سبک زندگی (به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی) از عوامل مهمی هستند که سلامت استخوان و میزان تراکم استخوان فرد را مشخص می‌کنند.
اگرچه استئوپروز هم در زنان و هم در مردان مشاهده می‌شود، اما خطر بروز آن در میان زنان بیشتر است. در زنان تا قبل از دوران یائسگی تراکم توده استخوانی حفظ می‌شود. اما زمانی که دوران یائسگی شروع می‌شود به ازای هر دهه که از عمر می‌گذرد ۱۵ درصد از توده استخوانی کاسته می‌شود.
احتمال ابتلا به این بیماری بعد از ۷۰ سالگی در زنان و مردان تقریباً مشابه می‌شود. سایر عواملی که خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهند عبارتند از: سن بالای ۵۰ سال، یائسگی، استعمال سیگار و سابقه خانوادگی ابتلا به استئوپروز.
هر چقدر توده استخوانی به میزان بیشتری کاهش یابد احتمال ابتلا به پوکی استخوان، نازک شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستن آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. در دوران سالمندی ترمیم استخوان‌های شکسته به زمان بیشتری نیاز دارد.
در مطالعه منتشر شده در مجله Immunity تاثیر پروبیوتیک‌ها در افزایش رشد و تراکم استخوان بررسی شده است. در این پژوهش از مکمل خوراکی “لاکتوباسیلوس رامنوسوس “GG که نوعی پروبیوتیک است به مدت ۴ هفته استفاده شد. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که در دستگاه گوارش زندگی کنند. همچنین در مکمل‌های غذایی و برخی مواد غذایی مانند ماست پروبیوتیک یافت می‌شوند.
نتایج نشان داد که پروبیوتیک سبب تحریک رشد باکتری‌های تولید کننده بوتیرات در روده می‌شود. بوتیرات با اثر بر مغز استخوان به تولید پروتئینی که برای رشد استخوان حیاتی است، کمک می‌کند. به اعتقاد پژوهشگران برای تائید نتایج مذکور باید مطالعات بیشتری انجام شود.
منبع:
Abdul Malik Tyagi Immunity ۲۰۱۸.
