سرطان دهان وآلودگی هوا – دلایل ابتلا به سرطان دهان

آمارهای موجود نشان می‌دهد تعداد موارد ابتلا به سرطان دهان و مرگ ناشی از این بیماری در بسیاری از نقاط جهان در حال افزایش است. شواهد عملی نشان دهنده ارتباط بین سرطان دهان و آلودگی هوا است.

برخی دلایل ابتلا به سرطان دهان عبارتند از: استعمال سیگار، نوشیدن الکل و ویروس پاپیلومای انسانی. تصور می‌شود که مواجهه با فلزات سنگین و آلودگی ناشی از کارخانجات پتروشیمی نیز از جمله دلایل ابتلا به سرطان دهان است.

در قرن حاضر آلودگی محیطی و به خصوص آلودگی هوا مشکلی است که بسیاری از کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است.

شواهد نشان می‌دهد مواجهه با آلاینده‌های مختلف در بروز بسیاری از بیماری‌ها، از جمله دیابت و بیماری قلبی – عروقی (CVD) نقش دارد. آلودگی هوا از دلایل ابتلا به سرطان دهان و سرطان ریه به شمار می‌رود.

مواد آلاینده‌ تقریباً می‌توانند تمام اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به طوری که نه تنها می‌توانند سبب بروز التهاب در یک اندام شوند، بلکه ممکن است با اثر بر کل سیستم متابولیکی، عروقی و ایمنی بدن احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش دهند. آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد آلودگی هوا و به خصوص ذرات ریز گرد و غبار مسئول بیش از ۴ میلیون مرگ در سال می‌باشند.

ذرات معلق ریز (PM2.5) که در هوای آلوده وجود دارند وزن زیادی نداشته و می‌توانند برای مدت طولانی در هوا باقی بمانند. این ذرات ریز بدون آن که متوجه شوید وارد بدن شما می‌شوند. نتایج مطالعه منتشر شده در مجله PLOS ONE نشان می‌دهد که هوای آلوده یکی از عوامل موثر در آسیب کلیه و بروز بیماری‌های کلیوی است.

در مبتلایان به دمانس (زوال عقل) حافظه کاهش پیدا می‌کند. به طوری که ممکن است زندگی روزمره فرد را مختل کند. عوامل مختلفی مانند بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی، فشارخون بالا، مصرف سیگار، دیابت، اضافه وزن و … می‌توانند در بروز زوال عقل نقش داشته باشند. نتایج مطالعه منتشر شده در مجله BMJ Open نشان می‌دهد که آلودگی هوا نیز در بروز این بیماری موثر است.

آلودگی هوا علاوه بر آن که سلامت جسمی را در معرض خطر قرار می‌دهد، می‌تواند برای سلامت روان نیز تهدید جدی محسوب شود. تحقیقات نشان داده که سرب بر عملکرد سیستم عصبی تاثیر گذاشته، حافظه را کاهش داده و احتمال ابتلا به مشکلات روانی را افزایش می‌دهد.

در هوای آلوده اکسیژنی که در اختیار مغز قرار می‌گیرد کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند به افسردگی، پرخاشگری و اختلال در تمرکز منجر شود. همچنین سبب می‌شود فرد توانایی خود را برای کنترل خشم از دست بدهد.

زمانی که سلول‌های موجود در یکی از اندام‌های بدن به طور غیرطبیعی رشد کرده و تکثیر شوند تومور تشکیل شده و فرد به بیماری سرطان مبتلا می‌شود.

تومورهایی که در بدن ایجاد می‌شوند ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند. اگر بیماری سرطان به موقع تشخیص داده نشود سلول‌های سرطانی موجود در تومورهای بدخیم به سایر نقاط بدن منتقل شده و متاستاز رخ می‌دهد. برای تشخیص به موقع سرطان باید به علائم اولیه بیماری توجه کرده و در مورد علت بروز آن‌ها با پزشک مشورت کرد.

برخی از علائم که ممکن است نشانه ابتلا به سرطان باشند عبارتند از: کاهش اشتها، کاهش وزن غیرارادی، مشاهده خون در مدفوع، مشاهده خون در ادرار، احساس خستگی شدید، تبی که درمان نمی‌شود، تغییرات پوستی، اختلال در بلع، خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا بعد از یائسگی، وجود توده در قسمتی از بدن و‌ …

تاکنون محققان موفق به شناسایی علت دقیق ابتلای افراد به سرطان نشده‌اند. با این حال، گفته می‌شود که برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

عواملی که ممکن است در بروز سرطان نقش داشته باشند عبارتند از: سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، بالا رفتن سن، مصرف دخانیات، نوشیدنی الکل، مواجهه با سرب، آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های محیطی، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید، اضافه وزن و رژیم غذایی نامناسب.

اخیراً محققان با هدف بررسی ارتباط سرطان دهان و آلودگی هوا مطالعه ای را انجام دادند. بدین منظور میانگین سطوح آلاینده‌های هوا (دی‌اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، ازون، مونوکسید نیتروژن، دی‌اکسید نیتروژن و ذرات معلق) را که در سال ۲۰۰۹ در ۶۶ ایستگاه کنترل کیفیت هوا در تایوان ثبت شده بود، بررسی کردند.

سپس در سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۲ وضعیت سلامت حدود ۴۸۲ هزار مرد با حداقل ۴۰ سال سن را مورد ارزیابی قرار دادند. در سال ۲۰۱۳  تا ۲۰۱۲ بیش از ۱۶۰۰ مورد سرطان دهان در میان این افراد تشخیص داده شده بود.

نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد استعمال سیگار و بالا بودن میزان ذرات ریز معلق (PM2.5) با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط بود. به طوریکه PM2.5 خطر ابتلا را ۴۳ درصد افزایش می‌داد.

به گفته محققان مکانیسم ارتباط بین سرطان دهان و آلودگی هوا مشخص نبوده و نمی‌توان گفت که آلودگی هوا از چه طریقی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. بنابراین لازم است برای درک بهتر این ارتباط مطالعات بیشتری در آینده انجام شود.

منبع:

Yu-Hua Chu et al. Journal of Investigative Medicine 2018.