به جرات می‌توان گفت که داشتن عمر طولانی آرزوی اغلب انسان‌ها است. اگرچه تاکنون هیچ داروی معجزه‌آسایی در این زمینه کشف نشده است، اما اصلاح سبک زندگی، فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی سالم و مصرف خوراکی‌های افزایش دهنده طول عمر می‌تواند از ابتلا به بیماری‌ها و مرگ در سنین پایین پیشگیری نماید.
یکی از عوامل موثر در افزایش طول عمر داشتن تغذیه مناسب است. دانشمندان با تحقیقات فراوان اثبات کرده‌اند که اصلاح رژیم غذایی می‌تواند طول عمر انسان را افزایش دهد.
تاثیر تغذیه بر طول عمر:
آمارها نشان می‌دهد که درصد زیادی از مردم در سراسر جهان به علت ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند سرطان، دیابت و بیماری قلبی – عروقی (CVD) فوت می‌کنند. این در حالی است که بخش بزرگی از این مرگ و میرها قابل پیشگیری می‌باشد.
تغذیه برای رشد، تکامل و سلامتی مهم است. برخورداری از رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی، عدم استفاده از دخانیات و الکل می‌تواند از بروز بیماری‌های مختلف در آینده پیشگیری کرده، کیفیت زندگی و همچنین طول عمر را افزایش دهد.
تغذیه نامناسب خطر ابتلا به چاقی را در تمام گروه‌های سنی شامل کودکان، نوجوانان و بزرگسالان افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان داده حتی در افرادی که اضافه وزن ندارند عادات غذایی ناسالم احتمال ابتلا به بیماری‌ها و مرگ در سنین پایین را افزایش می‌دهد.
یک رژیم غذایی سالم باید حاوی غذاهای گیاهی (میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات) و مقادیر متوسطی از غذاهای حیوانی (لبنیات کم چرب، تخم‌مرغ، ماهی، ماکیان و گوشت قرمز کم چرب) باشد.
چربی‌ها و روغن‌ها باید حدود ۳۰ درصد انرژی مورد نیاز بدن را تامین نمایند. بیشتر چربی مصرفی باید از نوع چربی غیراشباع باشد. این نوع چربی در ماهی، مغزهای خوراکی و روغن‌های گیاهی مایع یافت می‌شود.
در یک رژیم غذایی سالم باید مصرف چربی‌های اشباع و ترانس که در لبنیات پرچرب، سرشیر، کره، گوشت پرچرب، فست فودها و روغن جامد وجود دارند، محدود شود. این چربی‌های ناسالم چربی‌های خون را افزایش داده و احتمال ابتلای فرد به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند.
افزایش مصرف میوه، سبزی، غلات کامل و ماهی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد. در حالی که مصرف زیاد نمک و غذاهای پرچرب از طریق افزایش فشارخون و افزایش چربی‌های خون می‌تواند شما را در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دهد.
مطالعه منتشر شده در مجله American Journal of Clinical Nutrition نشان می‌دهد که اگر زنان در سنین ۱۸ تا ۳۰ سالگی بیش از حد از گوشت قرمز استفاده کنند خطر ابتلا به فشارخون بالا در سال‌های بعدی زندگی در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. در همین تحقیق مشخص شده است که افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد.
رژیم غذایی سالم در حفظ سلامت دندان‌ها و استخوان‌های شما نقش مهمی دارد. بهترین منبع غذایی کلسیم لبنیات است. اما این ماده معدنی در غذاهای دریایی مانند ساردین، سبزیجات سبز تیره مانند بروکلی و غذاهای غنی شده با کلسیم نیز یافت می‌شود.
خوراکی‌های افزایش دهنده طول عمر کدامند؟
با گذشت زمان و همان طور که سن افراد افزایش پیدا می‌کند میزان سلول‌های آسیب دیده در بدن آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. هنگامی که آسیب در سلول‌ها به حد معینی می‌رسد فرآیند سالخوردگی در این سلول‌ها آغاز می‌شود.
از سوی دیگر، سلول‌ها عوامل التهابی ترشح کرده و این پیام را به سیستم ایمنی می‌دهند که این سلول‌های آسیب دیده را حذف کند.
سیستم ایمنی در افراد جوان‌تر سالم‌تر بوده و قادر است این سلول‌ها را حذف نماید. اما در افراد سالخورده این سلول‌ها به طور موثری حذف نمی‌شوند. بنابراین، به تدریج در بدن تجمع یافته و سبب بروز التهاب بدن و آزادسازی آنزیم‌هایی می‌شوند که می‌توانند بافت را تخریب کنند.
نتایج تحقیقی که در گذشته انجام شد نشان داد این امکان وجود دارد که میزان سلول‌های آسیب دیده را کاهش، طول عمر را افزایش و در نتیجه سلامتی را بهبود داد. با توجه به این یافته‌ها حتی اگر این استراتژی‌ها در اواخر عمر انجام شوند، می‌توانند موثر باشند.
در مطالعه‌ای که به تازگی انجام شده نیز مشخص گردید درمان موش سالخورده با ماده‌ای به نام فیستین (Fisetin) که در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد می‌تواند اثرات مثبتی بر سلامتی و طول عمر داشته باشد.
فیستین نوعی آنتی‌اکسیدان است. این ماده در میوه‌هایی مانند توت‌فرنگی، خرمالو، کیوی، هلو، انگور و سیب و در سبزیجاتی مانند گوجه‌فرنگی، خیار و پیاز یافت می‌شود.
با توجه به یافته‌های حاصل از این مطالعه که در مجله EBioMedicine منتشر شده این ماده طبیعی می‌تواند میزان این سلول‌های آسیب دیده را در بدن کاهش دهد. به طوریکه در موش سالخورده می‌تواند سبب بهبود سلامتی و افزایش طول عمر شود.
نتایج فوق نشان می‌دهد ما می‌توانیم حتی در اواخر عمر میزان سلامتی خود را افزایش دهیم. با این وجود در حال حاضر سوالاتی زیادی در مورد این موضوع وجود دارد. به عنوان مثال، چه میزان از ماده فیستین باید مورد استفاده قرار گیرد؟ برای یافتن پاسخ این سوال باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
منبع:
Matthew J. Yousefzadeh et al. EBioMedicine 2018.
