التهاب بدن بخشی از مکانیسم دفاعی آن را تشکیل می‌دهد. التهاب با عوامل بیماری‌زا (مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها) مقابله کرده و در روند ترمیم بافت‌های آسیب دیده بدن نقش دارد. زمانی که التهاب رخ می‌دهد موادی از سلول‌های سفید خون (WBC) به داخل گردش خون ترشح می‌شود که می‌تواند در برابر عوامل مخرب اثر حفاظتی داشته باشد.
موادی که WBC ترشح می‌کند جریان خون را به سمت ناحیه آسیب دیده یا عفونی افزایش داده و می‌تواند منجر به بروز قرمزی و گرم شدن آن ناحیه شود. برخی از این مواد نیز با ترشح مایعات به داخل بافت سبب تورم میشوند. این فرآیند حفاظتی می‌تواند سبب تحریک اعصاب و بروز درد شود.
در برخی بیماری‌ها سیستم دفاعی بدن زمانی که هیچ عامل خارجی و بیماری‌زایی وجود ندارد به اشتباه فعال می‌شود. در این دسته از بیماری‌ها که بیماری‌های خودایمنی نامیده میشوند سیستم ایمنی سبب آسیب به بافت‌های مختلف بدن می‌شود. التهاب بدن با علائمی مانند قرمزی، تورم، درد و سفتی مفاصل و اختلال در عملکرد آن‌ها مشخص می‌شود. همچنین می‌تواند با علائم شبه آنفلوآنزا مانند تب، خستگی، سر درد و کاهش اشتها همراه باشد.
علائم بیماری‌های خودایمنی به بافت درگیر بستگی دارد. به عنوان مثال، در التهاب قلب (میوکاردیت) تنگی نفس و احتباس مایعات در بدن، در التهاب مجاری تنفسی کوچک در ریه‌ها تنگی نفس و در التهاب کلیه‌ها (نفریت) افزایش فشارخون یا نارسایی قلبی مشاهده می‌شود. با توجه به نوع بیماری از روش‌های مختلف مانند دارو، ورزش، استراحت یا جراحی برای درمان آن استفاده می‌شود. اگرچه شواهدی مبنی بر تاثیر یک رژیم غذایی خاص برای درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت پسوریازیس، آرتریت روماتوئید (روماتیسم) و … وجود ندارد، اما تغذیه و نوع غذاهایی که می‌خوریم می‌توانند در روند درمان یا کنترل این بیماری‌ها موثر باشند.
در این مقاله به برخی از توصیه‌های تغذیه‌ای در این زمینه اشاره خواهد شد.
بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای برای کاهش التهاب بدن
۱- مصرف سبزیجات را فراموش نکنید.
برخی از بیماران معتقدند زمانی که سبزیجات Nightshade مانند گوجه‌فرنگی، فلفل و بادمجان را از برنامه غذایی خود حذف می‌کنند درد مفاصل‌شان کاهش می‌یابد. اما تحقیقاتی که تاکنون انجام شده صحت این ادعا را تائید نکرده‌اند. از سوی دیگر، گوجه‌فرنگی حاوی لیکوپن و ویتامین C بوده و می‌تواند سبب کاهش التهاب شود. فلفل چیلی نیز می‌تواند التهاب را کاهش دهد.
۲- ادویه‌ها را به غذاهای خود بیفزایید.
پاپریکا ادویه‌ای است که به غذاها طعم و رنگ می‌بخشد. کپسایسین موجود در آن یک ضددرد و ضدالتهاب طبیعی است. کپسایسین در فلفل چیلی و فلفل قرمز نیز یافت می‌شود. سایر ادویه‌ها مانند زنجبیل و زردچوبه نیز دارای اثرات مفید مشابه هستند.
۳- از مصرف ماهی غافل نشوید.
سعی کنید در برنامه غذایی خود ۲ بار در هفته ماهی (به خصوص سالمون و ساردین) را بگنجانید. ماهی یکی از منابع خوب اسید چرب امگا ۳ است. امگا ۳ که نوعی اسید چرب بلند زنجیره با چند پیوند دوگانه است، می‌تواند التهاب را در بدن کاهش دهد.
۴- کاکائو مصرف کنید.
فلاونوئیدهای موجود در کاکائو التهاب را کاهش می‌دهند. برای بهره‌مندی از خواص کاکائو از مصرف انواعی که به آن‌ها قند افزوده شده، اجتناب کنید. شما می‌توانید مقداری پودر کاکائو به شیر یا سایر نوشیدنی‌های خود بیفزایید. فلاونوئیدها در چای نیز وجود دارند.
۵- عدس را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
عدس که به رنگ‌های سبز، قهوه‌ای و قرمز یافت می‌شود منبع خوب فیبر به شمار می‌رود. فیبر به کاهش التهاب، ایجاد حس سیری، درمان چاقی و درمان افزایش چربی‌های خون کمک می‌کند. اگر تمایلی به مصرف عدس ندارید می‌توانید از سایر حبوبات مانند لوبیاها استفاده کنید.
۶- از روغن زیتون استفاده کنید.
روغن زیتون بخش مهمی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای را تشکیل می‌دهد. روغن زیتون فرابکر حاوی ماده‌ای به نام اولئوکانتال است. این ترکیب همانند داروهای ضدالتهاب (مانند ایبوپروفن) عمل می‌کند. اما باید به خاطر داشته باشید که این روغن همانند سایر روغن‌ها دارای کالری بالایی است. بنابراین در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. سایر منابع غذایی مانند مغزهای خوراکی و آووکادو نیز حاوی چربی‌های سالمی هستند که مصرف آن‌ها در حد تعادل می‌تواند برای سلامتی مفید باشد.
۷- مصرف غذاهای تهیه شده از آرد سفید را کاهش دهید.
میزان فیبر در غذاهایی مانند نان تهیه شده با آرد سفید ناچیز است. به منظور کنترل التهاب باید از غلات کامل یا نان سبوس‌دار استفاده شود. به غیر از فیبر، سایر مواد مغذی نیز در غلات کامل به میزان بیشتری وجود دارند.
۸- مصرف قند و شکر و غذاهای حاوی آن‌ها را محدود کنید.
شما ممکن است همراه قهوه یا چای خود از قند و شکر استفاده کنید. قند در انواع نوشیدنی‌های شیرین، کیک، بیسکوئیت، کلوچه و حتی سس‌ها یافت می‌شود. انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می‌کند میزان مصرف قند و شکر در زنان از ۲۵ گرم در روز و در مردان از ۳۷ گرم در روز بیشتر نشود.
۹- از مصرف گوشت‌های پرچرب اجتناب کنید.
چربی های موجود در رژیم غذایی در تامین انرژی مورد نیاز بدن نقش به سزایی دارند، چربیها به دو دسته چربی اشباع و چربی غیر اشباع تقسیم میشوند.
چربی اشباع موجود در گوشت قرمز پرچرب و گوشت‌های فرآوری شده (مانند سوسیس) می‌تواند سبب بروز التهاب شود. سعی کنید بخشی از گوشت قرمز مصرفی خود را با ماهی، مرغ (بدون پوست) و حبوبات جایگزین کنید.
