تاکنون مطالب زیادی در مورد ورزش و پیشگیری از دیابت بیان شده است. با وجود این هنوز بسیاری از افراد بی‌تحرک بوده و در طی روز فعالیت بدنی چندانی انجام نمی‌دهند.
در سال‌های نه چندان دور سبک زندگی انسان به صورتی بود که مجبور می‌شد برای انجام بسیاری از کارهای خود فعالیت جسمی زیادی را انجام دهد. اما به تدریج با پیشرفت علم و تکنولوژی از میزان فعالیت بدنی روزانه کاسته شد. با افزایش سن نیز متاسفانه میزان فعالیت بدنی افراد کمتر می‌شود.
آمارهای منتشر شده توسط ایالات متحده نشان می‌دهد که در این کشور بی‌تحرکی عامل ۱۰ درصد مرگ‌های زود هنگام است. با توجه به این آمار اگر ۲۵ درصد افرادی که فعالیت بدنی ندارند ورزش را شروع کنند میزان مرگ و میر در این کشور ۷۵ هزار مورد کمتر می‌شود.
فواید ورزش برای سلامتی بی‌شمار است. فعالیت بدنی میزان چربی بدن و در نتیجه وزن بدن را کاهش می‌دهد. بین ورزش و پیشگیری از دیابت ارتباط قابل توجهی وجود دارد. ورزش به کاهش قند خون کمک می‌کند.
ورزش در تنظیم فشارخون موثر است. فعالیت بدنی با کنترل چربی‌های خون احتمال ابتلا به بیماری قلبی – عروقی را کاهش می‌دهد. به تقویت استخوان‌ها کمک کرده و از بروز پوکی استخوان (استئوپروز) پیشگیری می‌کند.
فعالیت بدنی می‌تواند به کنترل استرس شما کمک کرده و اضطراب را کاهش دهد. فعالیت‌های ورزشی در حفظ سلامت مغز موثر بوده و عملکرد مغز را در مبتلایان به بیماری آلزایمر، پارکینسون و ام اس (MS) بهبود می‌دهند.
ورزش و پیشگیری از دیابت:
هم در جهان و هم در ایران بیماری دیابت از شیوع بالایی برخوردار است. به طوری که شیوع این بیماری از سال ۱۹۸۰ میلادی تقریباً دو برابر شده است. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و یا به خوبی درمان نگردد بیمار به مشکلات قلبی – عروقی، نارسایی کلیوی، مشکلات چشمی و … مبتلا می‌شود.
دیابت نوع ۱ که معمولاً در سنین کودکی و نوجوانی تشخیص داده می‌شود به علت ناتوانی بدن در تولید هورمون انسولین بروز می‌کند. علت این ناتوانی عوامل ژنتیکی و تاثیرات سیستم ایمنی بدن در از بین رفتن سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس (لوزالمعده) است.
دیابت نوع ۲ حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد ابتلا به دیابت را تشکیل می‌دهد. در این نوع دیابت که معمولاً در سنین بالاتر رخ می‌دهد مقاومت به انسولین مشاهده می‌شود. یعنی ممکن است حتی میزان انسولین تولید شده در بدن بیش از حد باشد اما بدن نتواند از این هورمون برای کاهش قند خون استفاده کند.
اضافه وزن و چاقی نقش زیادی در ابتلا به دیابت نوع ۲ دارند. با توجه به افزایش شیوع چاقی در میان کودکان و نوجوانان امروزه مشاهده می‌شود که این بیماری فقط خاص بزرگسالان نبوده و می‌تواند افراد کم سن و سال را نیز درگیر کند.
همواره پیشگیری آسان‌تر و کم هزینه‌تر از درمان بیماری‌ها است. درمان چاقی به کمک رژیم غذایی سالم و ورزش می‌تواند در درمان و یا پیشگیری از دیابت نوع ۲ موثر باشد. ورزش به کاهش وزن کمک می‌کند و متابولیسم (سوخت و ساز) و حساسیت سلول‌های بدن را نسبت به هورمون انسولین افزایش می‌دهد.
نتایج مطالعه بزرگی که در ایالات متحده انجام شد نشان داد که اگر ۵ تا ۷ درصد وزن بدن به کمک فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم کاهش پیدا کند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ به طور قابل توجهی کمتر می‌شود. افزایش حساسیت سلول‌های بدن به انسولین علت ارتباط بین ورزش و کاهش قند خون است.
در تحقیقی که در مجله Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports منتشر شد محققان ارتباط بین ورزش و پیشگیری از دیابت و بیماری قلبی را در کودکان نشان دادند. این مطالعه بر روی کودکان ۶ تا ۸ ساله انجام شده بود.
ارتباط ورزش و کاهش قند خون:
با توجه به دستورالعمل‌های فعلی افراد بالای ۱۸ سال باید روزانه ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط انجام دهند. همچنین توصیه می‌شود بزرگسالان حداقل ۲ بار در هفته نیز ورزش‌های تقویت کننده عضلات (MSE) انجام دهند. تمریناتی مانند کار با دمبل به تقویت عضلات کمک می‌کنند.
نتایج مطالعه‌ای که در ایالات متحده انجام شده و در مجله American Journal of Preventive Medicine منتشر گردیده است نشان می‌دهد حدود ۷۵ درصد افراد به توصیه‌ها مبنی بر انجام MSE پایبند نیستند. همچنین مشخص شد که انجام ۱ تا ۲ بار MSE در هفته با کاهش بروز مشکلاتی مانند دیابت، چاقی و سرطان مرتبط است.
نتایج مطالعه فوق با بررسی اطلاعات مربوط به بیش از ۳۹۷ هزار بزرگسال ۱۸ تا ۸۰ ساله به دست آمده است. در این مطالعه در میان افراد سالمند، زنان، افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی و افراد با درآمد یا تحصیلات کمتر احتمال عدم پایبندی به دستورالعمل‌های موجود در مورد انجام MSE بیشتر بود.
درحالیکه ورزش‌های تقویت کننده عضلات جزء مهمی از فعالیت بدنی هستند، اما معمولاً توسط افراد جامعه نادیده گرفته می‌شود. انجام منظم MSE سبب افزایش قدرت توده عضلانی می‌شود.
تحقیقات گذشته نشان داده‌اند که ورزش‌های تقویت کننده عضلات در بهبود متابولیسم گلوکز (قند) و چربی، تنظیم فشارخون، افزایش تراکم استخوان، افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب نقش دارند.
منبع:
Jason A. Bennie et al. American Journal of Preventive Medicine 2018.
