تشخیص دیابت نوع ۱ – تشخیص دیابت نوع ۲

آزمایشات مختلفی برای تشخیص دیابت نوع ۱، تشخیص دیابت نوع ۲ و تشخیص دیابت بارداری وجود دارد که در این مقاله به آن ها خواهیم پرداخت.

در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ انسولین تولید می شود اما بدن قادر نیست از آن استفاده کند. حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد ابتلا به دیابت را بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ تشکیل می دهند. پزشکان برای تشخیص دیابت نوع ۲ از آزمایشات مختلفی استفاده می کنند:

۱- هموگلوبین A1c

یکی از رایج ترین آزمایشات دیابت آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله یا A1c است. در این آزمایش میزان گلوکز (قند) متصل شده به مولکول هموگلوبین اندازه گیری می شود. همگلوبین بخشی از سلول های قرمز خون را تشکیل می دهد.

آزمایش A1c میانگین قند خون را طی ۳ ماه گذشته نشان می دهد. اگر میزان این آزمایش بیشتر از ۵/۷ درصد باشد نشان دهنده افزایش غیرطبیعی قند خون است.

برای انجام آزمایش A1c نیازی نیست که شخص ناشتا باشد. پزشک می تواند دیابت نوع ۲ را از طریق این آزمایش به تنهایی تشخیص دهد.

A1c طبیعی کمتر از ۵/۷ درصد است. اگر بین ۵/۷ تا ۶/۴ درصد باشد نشان دهنده ابتلا به پردیابت (پیش دیابت) می باشد. A1c ≥  ۶/۵ درصد نشان دهنده ابتلا به دیابت است.

۲- آزمایش قند خون ناشتا (FPG)

آزمایش قند خون ناشتا یک آزمایش رایج برای تشخیص دیابت نوع ۲ است. باید از ۸ ساعت قبل از انجام این آزمایش از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.

در افراد سالم قند خون ناشتا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است. اگر قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد نشان دهنده ابتلا به پردیابت و اگر ≥ ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر باشد نشان دهنده ابتلا به دیابت است.

۳- قند خون تصادفی (RPG)

تفاوت بین آزمایش قند خون تصادفی و قند خون ناشتا در این است که برای انجام آزمایش قند خون تصادفی نیازی به ناشتا بودن نیست. قند خون تصادفی باید کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.

تشخیص دیابت نوع ۱ دشوار است. در این بیماری تولید انسولین توسط پانکراس (لوزالمعده) کاهش می یابد. این بیماران برای درمان نیاز به تزریق انسولین دارند.

پزشک از طریق علائمی مانند خستگی، تکرر ادرار و … و همچنین انجام آزمایش زیر می تواند دیابت نوع ۱ را تشخیص دهد:

۱- آزمایش قند خون ناشتا

۲- تست تحمل گلوکز خوراکی: برای انجام این آزمایش فرد بعد از ناشتا بودن یک محلول حاوی گلوکز یا قند را می نوشد. سپس هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار قند خون وی اندازه گیری می شود.

۳- هموگلوبین A1c: این آزمایش میانگین قند خون را طی ۳ ماه گذشته نشان می دهد اما نتایج آن ممکن است در مبتلایان به دیابت نوع ۱ دقیق نباشد.

اگر برای تشخیص دیابت نوع ۱ نتایج آزمایشات فوق ضد و نقیض باشد ممکن است پزشک از آزمایشات دیگری کمک بگیرد. برخی از این آزمایشات عبارتند از:

• C- پپتید: پانکراس همراه با انسولین این پروتئین را تولید می کند. کاهش این پروتئین در خون می تواند نشان دهنده کمبود انسولین باشد.

• اتوآنتی بادی های انسولین: در این آزمایش وجود پروتئین هایی که انسولین را تخریب می کنند بررسی می شود.

• اتوآنتی بادی های گلوتامیک اسید دکربوکسیلاز: با این آزمایش وجود آنتی بادی هایی که آنزیم ها را در سلول های تولید کننده انسولین تخریب می کنند، بررسی می شود.

زنان باردار در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری از نظر ابتلا به دیابت بارداری بررسی می شوند. این زنان ابتدا یک نوشیدنی حاوی گلوکز را مصرف کرده و یک ساعت بعد قند خون آن ها اندازه گیری می شود. اگر نتیجه به دست آمده بالاتر از ۱۳۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد برای تائید آن از تست تحمل گلوکز خوراکی کمک گرفته می شود.

برای انجام تست تحمل گلوکز خوراکی ابتدا بعد از ۸ ساعت ناشتا بودن یک نمونه خون از مادر باردار گرفته می شود. سپس بعد از مصرف گلوکز (قند) هر یک ساعت یکبار قند خون اندازه گیری می شود. در صورتی که قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد دیابت بارداری تشخیص داده می شود.

برخی از آزمایشات مربوط به دیابت می تواند توسط خود شخص و در منزل انجام شود. این آزمایشات عبارتند از:

• اندازه گیری قند خون: می توان با استفاده از کیت های خانگی میزان قند خون را اندازه گیری کرد. معمولاً برای انجام این آزمایش از یک قطره خون که از نوک انگشتان گرفته می شود استفاده می گردد.

• آزمایش کتون ادرار: کتون ها به علت تجزیه چربی ها تولید می شوند. در این آزمایش میزان کتون در ادرار اندازه گیری می شود. وجود کتون در ادرار نشان می دهد که انسولین کمی در بدن تولید می شود.