همه افراد دارای فشارخون هستند. در حقیقت فشارخون یکی از علائم اصلی حیات است. در این میان آن چه دارای اهمیت است حفظ فشارخون در محدوده طبیعی است. اگر فشارخون کمتر یا بیشتر از حد طبیعی باشد برای سلامتی خطرناک است.
فشارخون چیست؟
فشارخون به نیرویی گفته می شود که توسط خونی که در جریان است به دیواره عروق وارد می شود. برای تعیین میزان فشارخون یک شخص باید از دستگاهی به نام فشارسنج استفاده شود.
فشارخون طبیعی به فشاری گفته می شود که کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی متر جیوه باشد. اگر فشارخون سیستولیک بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ میلی متر جیوه و فشارخون دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه باشد فرد به مرحله اول پرفشاری خون مبتلا است. به این افراد تغییر سبک زندگی و گاهی اوقات استفاده از دارو توصیه می شود.
مرحله دوم پرفشاری خون زمانی است که فشارخون به بالاتر از۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه رسیده باشد. این بیماران نیازمند اصلاح سبک زندگی و دریافت حداقل ۲ عدد دارو هستند.
فشارخون بالاتر از ۱۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه نیز بحران پرفشاری خون نامیده می شود. این بیماران علاوه بر اصلاح سبک زندگی به دارو درمانی سریع و گاهی اوقات در صورت آسیب دیدن اندام های بدن به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند.
افزایش سن، ابتلا به اضافه وزن و چاقی، مصرف سیگار یا الکل، رژیم غذایی نامناسب، کم تحرکی و استرس از جمله عواملی هستند که می توانند در ابتلا به فشارخون بالا نقش داشته باشند.
تحقیقات نشان داده که اگر فشارخون بالا باشد احتمال ابتلا به بیماری های مختلف مانند بیماری قلبی، حمله قلبی، سکته مغزی، آسیب چشم ها و نارسایی کلیوی افزایش پیدا می کند.
اولین توصیه به منظور حفظ فشارخون در محدوده طبیعی کنترل وزن است. حتی چند کیلو کاهش وزن می تواند تاثیر قابل توجهی بر روی فشارخون داشته باشند. فعالیت بدنی که حداقل ۳۰ دقیقه در روز انجام شود نیز در این زمینه مفید است.
یکی از اقدامات مهم برای کنترل فشارخون اجتناب از مصرف سیگار و الکل و پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. در این رابطه دریافت کافی میوه، سبزی، غذاهای حاوی پتاسیم و غذاهای حاوی کلسیم (مانند شیر و ماست کم چرب یا بدون چربی) و کاهش مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده توصیه می شود.
نمک فشارخون را افزایش می دهد.
نمک طعام متبلور، شور مزه و بدون بو است. کلرید سدیم ترکیب اصلی تشکیل دهنده نمک است. از نمک برای طعم دار کردن مواد غذایی استفاده می شود. از آنجاکه این ماده خواص ضد میکروبی دارد از آن برای نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از بروز فساد در آن ها استفاده می شود.
سدیم علاوه بر نمک طعام در غذاهای کنسرو شده، سوپ های آماده و فست فودها به مقدار فراوان یافت می شود. نتایج تحقیق جدیدی که در چین در مورد ارتباط فشارخون و نمک انجام شده نشان می دهد دریافت زیاد سدیم با مرگ ناشی از بیماری قلبی مرتبط است.
در این مطالعه چینی فشارخون شرکت کنندگانی که بین ۲۵ تا ۶۹ سال سن داشتند، اندازه گیری شد. سپس میزان دفع سدیم در ادرار این افراد مشخص شد تا از این طریق میزان سدیم دریافتی از طریق رژیم غذایی برآورد شود.
نتایج که در مجلهJournal of the American Heart Association منتشر شده نشان داد حدود یک پنجم مرگ و میرهایی که در افراد بالغ اتفاق می افتد با دریافت زیاد سدیم مرتبط است. به عبارت دیگر، رژیم غذایی حاوی مقادیر زیاد سدیم از طریق افزایش فشارخون خطر ابتلا به بیماری قلبی – عروقی (CVD) و مرگ ناشی از این بیماری را افزایش می دهد. در نتیجه کاهش دریافت نمک می تواند جان هزاران نفر را نجات دهد.
طبق گزارش انجمن قلب آمریکا (AHA) دریافت زیاد سدیم یک مشکل بهداشتی در کل جهان به شمار می رود. اغلب افراد، صرف نظر از ملیت خود، از کاهش مصرف سدیم سود می برند. در این راستا توصیه های AHA عبارتند از:
• دریافت سدیم را به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز کاهش دهید (معادل یک قاشق چایخوری نمک).
• اگر میزان دریافت سدیم به کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز محدود شود، تاثیر بیشتری در کاهش فشارخون خواهد داشت.
تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد که فشارخون بالا و بیماری قلبی – عروقی از شیوع بالایی در کشور برخوردار است.
آمارهای منتشر شده بیانگر آن است که از هر ۸۰۰ مورد مرگی که در ایران رخ می دهد ۳۰۰ مورد آن ناشی از ابتلا به بیماری قلبی – عروقی است. همچنین تخمین زده می شود که حدود ۱۵ میلیون نفر در کشور به فشارخون بالا مبتلا باشند که حدود ۴۰ درصد این افراد از ابتلای خود به این بیماری مطلع نیستند.
مقایسه میزان مصرف نمک در ایران با دستورالعمل های جهانی نشان می دهد که مردم ما حدود ۲ تا ۳ برابر بیش از این میزان نمک دریافت می کنند.
منبع:
Jiyu Zhang et al. Journal of the American Heart Association 2019; Volume 8.
