آسم یک بیماری تنفسی، التهابی و غیرواگیردار است. در این بیماری تولید مخاط در راه‌های هوایی زیاد شده و راه‌های تنفسی تنگ و متورم می‌شوند. این بیماری هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می‌شود. آسم کودکان معمولاً تا قبل از ۵ سالگی مشخص می‌شود.
بیماری آسم با علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، خس خس سینه، اختلال در خواب و… همراه است. گاهی این علائم به قدری شدید است که سبب کاهش فعالیت بدنی فرد شده و حتی می‌تواند زندگی روزمره وی را مختل کند. در نتیجه کیفیت زندگی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
در حال حاضر، علت ابتلا به آسم به طور دقیق مشخص نشده است. اما گفته می‌شود که سابقه وجود بیماری‌های آلرژیک (مانند اگزما و آلرژی غذایی) و آسم در خانواده احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
مواد موجود در هوا (گرد و غبار، گرده‌ها و…)، عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، استرس، ریفلاکس معده (سوزش سر دل) و… نیز در بروز علائم این بیماری موثر هستند.
درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد. پزشک بر اساس سن، علائم بیماری و محرک‌های ایجاد کننده علائم داروی مناسب را تجویز می‌کند. داروهای تجویزی التهاب راه‌های تنفسی را کاهش می‌دهند. در برخی بیماران نیز نیاز به تجویز داروهای ضدآلرژی وجود دارد.
یکی از اصول مهم در کنترل بیماری آسم پیشگیری از بروز علائم آن است. در این راستا توصیه می‌شود بیمار از مواجهه با عوامل محرک خودداری کند. به عنوان مثال:
بهتر است نظافت منزل زمانی انجام شود که بیمار در منزل حضور ندارد. همچنین می‌توان در زمان تمیز کردن و گردگیری از ماسک استفاده کرد.
توصیه می‌شود بیماران مبتلا به آسم از مصرف دخانیات و یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران (دود دست دوم) اجتناب کنند.
یکی از عواملی که می‌تواند سبب تشدید علائم بیماری شود هوای سرد است. بهتر است بیمار در هوای سرد دهان و بینی خود را بپوشاند.
چاقی در دوران کودکی:
یکی از مشکلاتی که در قرن حاضر هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی در میان کودکان و نوجوانان است.
دلایل زیادی در ابتلای کودکان به اضافه وزن و چاقی دخیل هستند. از این عوامل می‌توان به عوامل ژنتیکی، عادات غذایی ناسالم (پرخوری، مصرف تنقلات پرکالری و فاقد مواد مغذی و فست فودها)، نداشتن فعالیت بدنی و بی‌تحرکی و همچنین ابتلا به برخی از بیماری‌ها (مانند مشکلات هورمونی) و مصرف برخی داروها اشاره کرد.
چاقی دوران کودکی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. زیرا اگر کودک به اضافه وزن مبتلا باشد احتمال آن که با افزایش سن به بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی – عروقی (CVD)، مشکلات مرتبط با استخوان و مفصل، دیابت نوع ۲، کبد چرب و برخی از سرطان‌ها مبتلا شوند، بیشتر است.
علاوه بر مشکلات جسمی، چاقی احتمال بروز مشکلات روحی را نیز افزایش می‌دهد. به طوری که این کودکان از اعتماد به نفس کمتری برخوردار بوده و در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.
تاثیر آسم کودکان بر وزن بدن:
نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد کودکان نوپایی که به آسم مبتلا هستند بیشتر احتمال دارد که در سال‌های بعدی کودکی به چاقی مبتلا شوند. به عبارت دیگر، این بیماری تنفسی علاوه بر ایجاد علائمی مانند خس خس سینه و تنگی نفس می‌تواند زمینه بروز مشکلات دیگری را نیز فراهم سازد.
مطالعه حاضر بزرگترین پژوهشی است که در مورد این موضوع انجام شده است. آسم یک بیماری مزمن در دوران کودکی است و اگر بتواند احتمال ابتلا به چاقی را افزایش دهد باید به والدین و پزشکان در مورد درمان مناسب آن و انجام مداخلاتی که می‌تواند به حفظ سلامتی کودکان در طولانی مدت کمک کند، توصیه‌هایی ارائه گردد.
تاکنون مطالعات کمی به این موضوع پرداخته‌اند که چگونه آسم در کودکان با بروز چاقی مرتبط است. به همین علت گروهی از محققان مطالعه‌ای را درباره این موضوع طراحی کردند.
در این مطالعه اطلاعات مربوط به حدود ۲۱ هزار کودک از سراسر اروپا (شامل کشورهای دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، اسپانیا، سوئد و انگلستان) جمع‌آوری شد. ابتلای این کودکان به آسم در سن ۳ تا ۴ سالگی توسط پزشک تشخیص داده شده بود. این کودکان تا سن ۸ سالگی مورد پیگیری قرار گرفتند.
نتایج به دست آمده نشان داد در کودکان مبتلا به آسم احتمال بروز چاقی ۶۶ درصد بیشتر است. از سوی دیگر، در بین کودکان بیمار افرادی که به خس خس سینه مزمن مبتلا بودند ۵۰ درصد بیشتر احتمال داشت که به چاقی مبتلا شوند.
علت دقیق ارتباط بین آسم و اضافه وزن مشخص نیست. آسم می‌تواند مانع فعالیت بدنی کودکان و در نتیجه تجمع چربی در بدن شود.
همچنین استفاده از دوزهای بالای کورتیکواستروئیدهای استنشاقی نیز می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. نتایج این تحقیق نشان داد در کودکان بیماری که از دارو استفاده می‌کردند احتمال بروز اضافه وزن بیشتر بود.
منبع:
Zuelma A. Contreras et al. European Respiratory Journal 2018; Volume 52.
