آمارها نشان می‌دهند طی قرن گذشته مدت زمان خواب در میان کودکان و نوجوانان بیش از ۱ ساعت کاهش یافته است. تحقیقاتی که تاکنون انجام شده‌اند همگی نشان دهنده عوارض کم خوابی بر روی سلامتی بوده‌اند.
عوارض کم خوابی:
ما معمولاً حدود یک چهارم تا یک سوم عمر خود را در خواب می‌گذرانیم. خواب یک اتفاق طبیعی است که به طور منظم و هر ۲۴ ساعت یک بار رخ می‌دهد.
از آنجاکه خواب بخش عادی زندگی انسان را تشکیل می‌دهد غالباً نیازی نیست که به خوابیدن فکر کنیم. اما وقتی خواب ما مختل می‌شود و یا زمان کافی برای خوابیدن نداریم متوجه اهمیت آن در زندگی‌مان می‌شویم.
اگر به کم خوابی مبتلا شویم و نتوانیم شب به میزان کافی استراحت کنیم در روز بعد احساس خستگی خواهیم کرد. حافظه و تمرکز ما تحت تاثیر قرار می‌گیرد و حتی ممکن است تصمیم‌گیری برایمان دشوار شود. به همین علت نمی‌توانیم کارهایی که به دقت و هوشیاری نیاز دارند را به خوبی انجام دهیم. بسیاری از تصادفات رانندگی و حتی حوادثی که در محل کار رخ می‌دهند از کم خوابی و خستگی ناشی می‌شوند.
کم خوابی اگر به صورت طولانی مدت رخ دهد تاثیر منفی بر روی ظاهر فرد می‌گذارد. پوست کدر و چشم‌ها قرمز می‌شوند. ممکن است به مرور اطراف چشم تیره و میزان چین و چروک پوست بیشتر شود.
کم خوابی حتی می‌تواند روی وزن بدن نیز تاثیر داشته باشد. تحقیقات نشان داده افرادی که خواب کافی ندارند انتخاب‌های غذایی نامناسب‌تری داشته و تمایل بیشتری به مصرف غذاهای سرشار از قند و چربی از خود نشان می‌دهند. از سوی دیگر، این افراد معمولاً توان و انرژی کافی برای انجام فعالیت‌های ورزشی را ندارند.
شواهد علمی نشان می‌دهند احتمال ابتلا به افسردگی در کسانی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، بیشتر است. احتمال این که این افراد به افسردگی و اضطراب مبتلا شوند ۵ برابر بیش از سایرین است.
اگر شب‌ها به میزان کافی بخوابید به سلامت قلب خود کمک کرده‌اید. خواب ناکافی و یا نامنظم می‌تواند سبب افزایش وزن، افزایش قند خون و افزایش فشارخون شود. تمامی این عوامل احتمال ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش می‌دهند.
ارتباط خواب با حذف صبحانه و مصرف فست فود:
اخیراً محققان با بررسی بیش از ۱۷۷ هزار نفر دریافتند نداشتن خواب کافی با سبک زندگی ناسالم در میان کودکان و نوجوانان مرتبط است. نتایج این پژوهش در مجله Journal of Clinical Sleep Medicine منتشر شده است.
در این پژوهش کم خوابی با عادات غذایی ناسالم (حذف صبحانه، مصرف فست فود و مصرف مکرر شیرینی‌جات)، افزایش مدت زمان استفاده از تلویزیون، کامپیوتر و تلفن همراه و بروز اضافه وزن یا چاقی مرتبط بود. نتایج مذکور هم در دختران و هم در پسران مشاهده شد.
در مطالعه فوق حدود ۴۰ درصد شرکت کنندگان در طی شب کمتر از میزان توصیه شده استراحت می‌کردند. دستورالعمل‌های فعلی توصیه می‌کنند کودکان ۶ تا ۱۲ سال به منظور حفظ سلامتی خود ۹ تا ۱۲ ساعت در طی شب بخوابند. میزان توصیه شده برای نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ سال ۸ تا ۱۰ ساعت است.
در این مطالعه که در یونان انجام شد بیش از ۱۷۷ هزار کودک و نوجوان ۸ تا ۱۷ سال شرکت کردند. ۵۱ درصد شرکت کنندگان را پسران تشکیل می‌دادند.
با استفاده از پرسشنامه اطلاعات مربوط به عادات غذایی، میزان ساعات خواب در روزهای عادی هفته و آخر هفته‌ها، میزان فعالیت بدنی و فعالیت‌هایی که در حالت نشسته انجام می‌شد جمع‌آوری شد. سپس وزن و قد شرکت کنندگان اندازه‌گیری شد.
کودکانی که کمتر از ۹ ساعت می‌خوابیدند و نوجوانانی که میزان استراحت‌شان کمتر از ۸ ساعت بود به عنوان افرادی که خواب کافی نداشتند طبقه‌بندی شدند. پسران در مقایسه با دختران و کودکان در مقایسه با نوجوانان بیشتر احتمال داشت که به میزان ناکافی بخوابند.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد باید مداخلاتی انجام شود تا آگاهی کودکان و نوجوانان نسبت به عوارض کم خوابی بیشتر شود. همچنین به آن‌ها کمک شود به میزان کافی در طی شبانه روز استراحت کرده و کیفیت خواب‌شان بهبود یابد.
صبحانه یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی روزانه است. حذف صبحانه احتمال پرخوری را در طی روز افزایش داده و زمینه ابتلای فرد به اضافه وزن و چاقی را فراهم می‌کند. صرف صبحانه به کنترل قند خون، هم در افراد سالم و هم در مبتلایان به دیابت، کمک می‌کند.
معمولاً افرادی که وعده صبحانه را حذف می‌کنند تحریک‌پذیرتر بوده و سریع‌تر عصبانی می‌شوند. در کودکان و نوجوانان خوردن منظم صبحانه سبب افزایش تمرکز و کسب نمرات بهتر در مدرسه می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف زیاد غذاهای فست فود با ابتلا به اضافه وزن و چاقی ارتباط تنگاتنگی دارد. مصرف این غذاهای پرطرفدار و البته پرچرب و پرکالری احتمال ابتلا به فشارخون بالا، چربی خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، کبد چرب و سرطان را افزایش می‌دهد. مصرف فست فود حتی می‌تواند در بروز افسردگی نقش داشته باشد.
منبع:
Konstantinos D. Tambalis et al. Journal of Clinical Sleep Medicine 2018; Volume 14: Pages 1689– ۱۶۹۶.
