۱۲ عاملی که خطر دمانس (زوال عقل) و آلزایمر را افزایش می‌دهند

آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل (دمانس) است. حدود یک سوم افراد بالای ۸۵ سال این بیماری را تجربه می‌کنند. اگرچه افزایش سن در بروز این بیماری موثر است، اما رژیم غذایی، ورزش، زندگی اجتماعی و ابتلا به سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند در بروز یا پیشگیری از آن نقش داشته باشند.

چاقی، به خصوص در دوران میانسالی، شانس ابتلا به دمانس را افزایش می‌دهد. بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند بیماری قلبی و دیابت نیز می‌توانند به نوبه خود خطر ابتلا به دمانس را افزایش دهند. رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم به حفظ وزن در محدوده مناسب کمک می‌کند.

اگر اغلب شب‌ها به میزان کافی نخوابید احتمال بروز زوال عقل و آلزایمر در شما افزایش می‌یابد. کاهش مصرف کافئین، عدم استفاده از تلویزیون، موبایل و تبلت قبل از رفتن به رختخواب و خوابیدن در ساعات منظم می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.

بیماری قلبی معمولاً به علت ایجاد پلاک در شریان‌ها و مسدود شدن آن‌ها رخ می‌دهد. در نتیجه جریان خون به سمت عضله قلب و مغز کاهش یافته و فرد ممکن است حمله قلبی یا سکته مغزی  را تجربه کند. کاهش جریان خون به سمت مغز می‌تواند قدرت فکر کردن و حافظه را کاهش دهد.

علت اینکه در مبتلایان به دیابت احتمال ابتلا به زوال عقل بیشتر است، به خوبی مشخص نشده است. به نظر می‌رسد که آسیب عروق خونی در این بیماران می‌تواند سبب کاهش جریان خون به سمت مغز، آسیب بخش‌هایی از مغز و بروز دمانس عروقی شود. کنترل دیابت به کمک داروها، تغذیه سالم و ورزش احتمال ابتلا به دمانس را کاهش می‌دهد.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که کلسترول بالا خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. اما علت دقیق این مسئله مشخص نیست. کلسترول بالا با چاقی در ارتباط است. چاقی می‌تواند احتمال بروز دمانس را افزایش دهد.

پرفشاری خون شانس ابتلا به دمانس عروقی و بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. احتمالاً فشارخون بالا سبب آسیب عروق خونی در مغز می‌شود. کنترل فشارخون به کمک داروها، رژیم غذایی مناسب و ورزش می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

علت ارتباط بین افسردگی با زوال عقل مشخص نیست. با این حال، اگر برای بیش از ۲ هفته احساس افسردگی می‌کنید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.

اگر ضربه‌های شدید یا مکرر به سر وارد شود احتمال ابتلا به زوال عقل افزایش می‌یابد. اگر ضربه‌ای به سر شما وارد شده و در نتیجه از هوش رفته‌اید و یا تاری دید، گیجی، تهوع و حساسیت به نور را تجربه می‌کنید به بیمارستان مراجعه کنید.

سکته مغزی به علت مسدود شدن رگ‌های خونی و کاهش خونرسانی به مغز رخ می‌دهد. آسیب عروق خونی در این شرایط تفکر، صحبت کردن، به یادآوردن مسائل و توجه کردن را با مشکل روبرو می‌کند (دمانس عروقی). پرفشاری خون، بیماری قلبی و استعمال سیگار خطر بروز سکته مغزی را افزایش می‌دهند.

سیگار به عروقی خونی آسیب زده و احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. سکته مغزی سبب آسیب بخش‌هایی از مغز می‌شود.

ژن‌ها می‌توانند احتمال ابتلا به برخی از انواع دمانس را افزایش دهند. در مورد جوانب منفی و مثبت آزمایش ژنتیک می‌توانید با پزشک مشورت کنید. اما معمولاً پزشکان این نوع آزمایشات را به صورت روتین توصیه نمی‌کنند.

• رژیم غذایی

 رژیم غذایی مدیترانه‌ای به حفظ سلامت قلب و مغز کمک می‌کند. در این رژیم غذایی میزان زیادی غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، روغن زیتون و مغزها مصرف شده و مصرف گوشت قرمز محدود می‌شود.

• ورزش

ورزش منظم شانس ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهد. حتی اگر به مراحل اولیه دمانس مبتلا هستید فعالیت بدنی می‌تواند به توانایی حافظه شما کمک کند. سعی کنید در اغلب روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی انجام دهید.