وجود آلاینده‌های مختلف در محیط زندگی و محیط کار می‌تواند سلامت افراد را در معرض تهدید قرار دهد. آلودگی صوتی یکی از این آلاینده‌ها است. رشد جمعیت و توسعه صنعتی در بروز آلودگی صوتی نقش بسزایی دارد. معمولاً شما در شهرهای بزرگ، به خصوص در زمان ساعات اوج ترافیک، و در کارخانه‌ها با این پدیده روبرو می‌شوید.
این نوع آلودگی در شهرها و کشورهای صنعتی از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می‌رود. به همین علت سعی می‌شود در طراحی ماشین آلات صنعتی و معماری امکان مسکونی و غیرمسکونی به آن توجه شود.
تاثیر آلودگی صوتی بر سلامتی:
امواج صوتی بخش مهمی از زندگی را تشکیل می‌دهند. اما برخی امواج صوتی ممکن است مفید نباشند. امواج صوتی ممکن است ناخواسته ایجاد شده و توانایی آسیب رساندن را داشته باشند. این آسیب می‌تواند اندام شنوایی و اندام‌های غیرشنوایی انسان را تحت تاثیر قرار دهد.
اگرچه آلودگی صوتی سبب مرگ افراد نمی‌شود، اما می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روی سلامت جسم و روان انسان داشته باشد. شایع‌ترین عارضه ناشی از آلودگی صوتی آسیب دستگاه شنوایی و کاهش قدرت شنوایی است. گاهی اوقات در این شرایط قدرت شنوایی به قدری آرام و به تدریج کاهش پیدا می‌کند که فرد در ابتدا متوجه آن نمی‌شود.
وجود سر و صدای زیاد ممکن است سبب گیجی، تهوع و اختلال در تعادل و راه رفتن شود. ممکن است تاثیر منفی بر خواب فرد داشته و خواب وی را مختل کند. آلودگی صوتی حتی می‌تواند دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار داده و سبب افزایش ترشح اسید معده و بروز دردهای شکمی شود.
سر و صدای زیاد برای مبتلایان به بیماری قلبی – عروقی (CVD) مضر است. زیرا می‌تواند سبب افزایش ضربان قلب و افزایش فشارخون شود. کاهش حافظه و تمرکز و بروز خستگی و سر درد از عوارض دیگر وجود سر و صدای زیاد در محیط هستند.
سر و صدای زیاد می‌تواند احتمال سقط جنین یا تولد نوزاد کم وزن را افزایش دهد. وجود سر و صدا در محیط سبب استرس مادر و انقباض عروق رحم می‌شود. این عروق اکسیژن و مواد مغذی را در اختیار جنین در حال رشد قرار می‌دهند.
این نوع آلودگی علاوه بر جسم روح و روان را نیز هدف قرار می‌دهد. احتمال بروز هیجان و تحریک‌پذیری در افرادی که در معرض آلودگی صوتی قرار دارند، بیشتر است. حتی دیده شده که سر و صدای زیاد می‌تواند زمینه را برای ابتلا به اختلالات روانی فراهم سازد. گفته می‌شود که آلودگی صوتی سبب عصبانیت و پرخاشگری افراد می‌شود.
وجود سر و صدا میزان هورمون کورتیزول را در خون افزایش می‌دهد. کورتیزول که هورمون استرس هم نامیده می‌شود میزان استرس و اضطراب فرد را بالا می‌برد. این تغییرات سبب افزایش فشارخون، کاهش ترشحات بزاق، خشک شدن دهان و بروز انقباضات دردناک در ناحیه شکم و معده می‌شود.
آلودگی صوتی و چاقی:
نمایه توده بدنی (BMI) از تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست می‌آید. افرادی که MBI بین ۲۵ تا ۲۹/۹ دارند به اضافه وزن و افرادی که BMI بالای ۳۰ دارند به چاقی مبتلا هستند.
چاقی خطر بروز بیماری‌های مختلف، از بیماری قلبی – عروقی گرفته تا برخی از سرطان‌ها، را افزایش می‌دهد. بنابراین، کشف عواملی که در بروز اضافه وزن نقش دارند و همچنین راهکارهای موثر در مقابله با این مشکل همواره یکی از دغدغه‌های پژوهشگران بوده است.
برخی از مطالعات در گذشته نشان داده‌اند که بین آلودگی صوتی ناشی از تردد وسایل نقلیه و چاقی ارتباط وجود دارد. به همین علت گروهی از محققان به منظور تائید این نتایج مطالعه جدیدی را طراحی نمودند. در این مطالعه حدود ۳۸۰۰ نفر شرکت کردند. وزن، قد، BMI، اندازه دور کمر و چربی شکمی افراد مشخص شد.
نتایج به دست آمده نشان داد در افرادی که در معرض بالاترین میزان سر و صدای ناشی از اتومبیل‌ها قرار داشتند خطر بروز چاقی بیشتر بود.
ارتباط بین صدای تولید شده از حرکت هواپیماها و قطارها نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد بین مواجهه طولانی مدت با سر و صدای ناشی از حرکت قطار با افزایش خطر ابتلا به اضافه وزن ارتباط وجود دارد. نتایج مطالعه مذکور از این فرضیه که سر و صدای ناشی از وسایل نقلیه بر خطر بروز چاقی موثر است، حمایت می‌کند.
متاسفانه، آلودگی صوتی پایدار که سلامت عمومی را تهدید می‌کند در مقایسه با آنچه که در گذشته تصور می‌شد دارای اثرات مخرب بیشتری است. سر و صدا سبب بروز استرس شده و بر روی خواب ما اثر می‌گذارد. این امر سبب تغییرات هورمونی و افزایش فشارخون می‌شود. از سوی دیگر، اختلال خواب سبب مختل شدن متابولیسم گلوکز (قند) و تغییر اشتها می‌شود.
تغییرات فوق در طولانی مدت می‌توانند بر احتمال بروز چاقی، دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی – عروقی اثر داشته باشند. بنابراین، کاهش سر و صدای ناشی از حرکت وسایل نقلیه می‌تواند یک راهکار مفید به منظور مقابله با افزایش شیوع چاقی باشد.
منبع:
Maria Foraster et al. Environment International 2018; Volume 121: Pages 879- 889.
