هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که بر روی عملکرد سلول ها و اندام های بدن اثر می گذارند. طبیعی است که در برخی مواقع مانند قبل و در زمان عادت ماهیانه، در دوران بارداری و در دوران یائسگی میزان هورمون ها تغییر کند. اما برخی داروها یا بیماری ها نیز می توانند در ایجاد اختلالات هورمونی نقش داشته باشند.
شایع ترین علائم اختلالات هورمونی:
۱- قاعدگی نامنظم
معمولاً زنان هر ۲۱ تا ۳۵ روز یک بار عادت ماهیانه را تجربه می کنند. افزایش یا کاهش بیش از حد برخی هورمون ها (استروژن و پروژسترون) سبب بر هم خوردن این چرخه و ابتلا به اختلالات قاعدگی می شود.
اگر شما در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی خود بسر می برید ممکن است دلیل بروز این اختلالات نزدیک شدن به دوران یائسگی باشد. در سایر زنان بروز این مشکل می تواند نشان دهنده مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد.
۲- اختلال خواب
اختلالات هورمونی می تواند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهد. اگر میزان هورمون پروژسترون کاهش یابد شما دشوارتر از گذشته به خواب می روید. کاهش هورمون استروژن سبب گرگرفتگی و تعریق شبانه می شود. در نتیجه خواب شما مختل می شود.
۳- آکنه مزمن
بروز آکنه قبل یا در زمان عادت ماهیانه طبیعی است. اما اگر آکنه به طور مداوم وجود داشته باشد و برطرف نشود می تواند نشانه اختلالات هورمونی باشد.
افزایش آندروژن ها (هورمون های مردانه که هم در زنان و هم در مردان وجود دارند) بر سلول های پوستی اثر داشته و می تواند سبب افزایش فعالیت غدد چربی شود. در نتیجه منافذ پوست مسدود شده و آکنه ایجاد می شود.
۴- اختلال حافظه
مکانیسم دقیق ارتباط بین هورمون ها با مغز نامشخص است. اما موضوعی که مشخص شده این است که تغییر میزان هورمون های استروژن و پروژسترون می تواند بر روی حافظه اثر داشته باشد. برخی محققان معتقدند که استروژن بر ترکیباتی در مغز که نوروترنسمیتر (انتقال دهنده عصبی) نام دارند تاثیر می گذارد.
اختلال حافظه و توجه در دوران یائسگی شایع است. اما سایر مشکلات هورمونی مانند بیماری های غده تیروئید نیز می توانند در بروز این علائم نقش داشته باشند. بهتر است برای مشخص شدن علت ابتلا به اختلالات حافظه به پزشک مراجعه کنید.
۵- مشکلات گوارشی
در درون روده گیرنده هایی وجود دارند که به استروژن و پروژسترون واکنش نشان می دهند. اگر میزان این هورمون ها بالاتر یا پایین تر از حد طبیعی باشد مشکلات گوارشی بروز می کند. به همین دلیل است که برخی از زنان در دوران عادت ماهیانه علائمی مانند اسهال، درد معده، نفخ و تهوع را تجربه می کنند.
اگر مشکلات گوارشی دارید، آکنه دارید و همیشه احساس خستگی می کنید ممکن است اختلالات هورمونی دلیل بروز این مشکلات باشند.
۶- خستگی مداوم
آیا در طول روز مداوم احساس خستگی دارید؟ خستگی یکی از شایع ترین علائم ابتلا به اختلالات هورمونی است. افزایش پروژسترون می تواند سب خواب آلودگی شود.
غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد. کم کاری تیروئید نیز می تواند انرژی شما را کاهش داده و سبب شود احساس خستگی داشته باشید. یک آزمایش ساده خون می تواند به تشخیص مشکلات هورمونی کمک کند.
۷- تغییر خلق و خو و افسردگی
اختلالات هورمونی می توانند بر روی خلق و خوی شما تاثیر داشته باشند. به عنوان مثال، استروژن بر روی ترکیبات موجود در مغز مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین اثر می گذارد.
۸- تغییر اشتها و افزایش وزن
هورمون ها از طریق تاثیری که بر روی خلق و خو دارند می توانند تمایل شما را برای غذا خوردن افزایش دهند. به عنوان مثال، افت استروژن سبب افزایش اشتها می شود. کاهش استروژن بر روی میزان لپتین بدن نیز اثر می گذارد. لپتین دریافت غذا را کنترل می کند.
۹- سر درد
عوامل زیادی در بروز سر درد نقش دارند. اما در برخی زنان کاهش هورمون استروژن در بروز آن دخیل است. به همین دلیل است که قبل یا در دوران عادت ماهیانه که هورمون استروژن کاهش می یابد سر درد ظاهر می شود. اگر به طور منظم در دوران عادت ماهیانه به سر درد مبتلا می شوید علت بروز آن تغییر میزان هورمون استروژن است.
۱۰- خشکی واژن
بروز گاه به گاه این مشکل طبیعی است. اما اگر به طور مداوم خشکی واژن را تجربه می کنید کاهش هورمون استروژن می تواند در بروز آن نقش داشته باشد. این هورمون به حفظ رطوبت بافت واژن کمک می کند. اگر به هر دلیلی میزان این هورمون کاهش یابد خشکی واژن ایجاد می شود.
۱۱- تغییر سینه ها
کاهش هورمون استروژن می تواند میزان تراکم بافت سینه ها را کاهش دهد. افزایش میزان این هورمون نیز می تواند تراکم آن ها را افزایش داده و یا سبب بروز کیست در سینه ها شود. اگر متوجه بروز تغییراتی در بافت سینه های خود شدید، حتی اگر هیچ علامت دیگری نداشتید، با پزشک مشورت کنید.
