توجه به فعالیت بدنی کودکان هنگامی مشخص می‌شود که بدانیم کم تحرکی کودکان خطر ابتلا به اضافه وزن و چاقی را در آن‌ها افزایش می‌دهد. کودکان چاق در آینده به بزرگسالان چاق تبدیل می‌شوند. چاقی به نوبه خود با بروز بیماری‌های مختلف مانند دیابت نوع ۲، کبد چرب، بیماری قلبی – عروقی (CVD)، چربی خون بالا و برخی از سرطان‌ها در ارتباط است.
کم بودن فعالیت بدنی کودکان:
نتایج یک گزارش جهانی در مورد فعالیت بدنی کودکان نشان دهنده کم تحرکی بسیاری از کودکان در سراسر دنیا است. این گزارش پس از بررسی و مقایسه ۴۹ کشور جهان ارائه شده است.
نتایج این بررسی نشان داد که سبک زندگی مدرن (افزایش زمان استفاده از تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه، رشد شهرنشینی و اتوماتیزه شدن کارها) در کاهش فعالیت بدنی کودکان نقش دارد. این سبک زندگی سبب می‌شود زمانی از روز که باید صرف فعالیت بدنی شود به استفاده از کامپیوتر، تلفن همراه و … اختصاص یابد.
استفاده از وسایل حمل و نقل مختلف نیز بر میزان این کم تحرکی می‌افزاید. از آنجاکه چاقی خطر ابتلا به مشکلات جسمی، روحی و اجتماعی را افزایش می‌دهد باید اقداماتی جهت مقابله با کم تحرکی کودکان انجام شود.
در این گزارش عنوان شد که در کشورهایی مانند اسلوونی، زیمباوه و ژاپن میزان فعالیت بدنی کودکان بیشتر است. موضوعی که در کشورهای مذکور مشاهده شد این بود که در همه آن‌ها داشتن فعالیت بدنی توسط هنجارهای فرهنگی حمایت می‌شود. فعال بودن فقط یک انتخاب نیست، بلکه یک شیوه زندگی است.
در ژاپن به منظور افزایش فعالیت بدنی کودکان طراحی به نام “پیاده‌روی تا مدرسه” وجود دارد. در این راستا توصیه می‌شود که مدارس ابتدایی بیش از ۴ کیلومتر و دبیرستان‌ها بیش از ۶ کیلومتر از منزل دانش‌آموز فاصله نداشته باشند.
محققان می‌گویند برای آن که سلامتی در دوران کودکی و بزرگسالی حفظ شود باید افراد برای انجام فعالیت بدنی تشویق شوند. همچنین باید در این زمینه هنجارهای اجتماعی تغییر کند تا بی‌تحرکی در میان کودکان کاهش یابد.
عوارض کم تحرکی:
آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد نداشتن فعالیت بدنی کافی هر ساله عامل بیش از ۵ میلیون مرگ در گروه‌های سنی مختلف است. تخمین زده می‌شود که حدود ۲۳ درصد افراد بزرگسال و حدود ۸۰ درصد جوانان کم تحرک هستند.
فعالیت بدنی حساسیت به انسولین را بهبود داده، به حفظ سلامت قلب کمک کرده و میزان چربی‌های خون و فشارخون را کاهش می‌دهد. به همین علت در افرادی که ورزش می‌کنند احتمال ابتلا به بیماری قلبی، دیابت، سکته مغزی و … کمتر است.
تحقیقات نشان داده ورزش منظم که با شدت متوسط انجام شود می‌تواند با تقویت سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن و در نتیجه کاهش استرس اکسیداتیو از آسیب سلول‌های مختلف پیشگیری کند. استرس اکسیداتیو زمانی رخ می‌دهد که میزان رادیکال‌های آزاد در بدن افزایش یافته و بدن نمی‌تواند با آسیب ناشی از آن‌ها مقابله کند.
ورزش با اثر بر روی مغز به تقویت حافظه کمک می‌کند. فعالیت بدنی میزان جریان خون را به سمت مغز افزایش می‌دهد. در نتیجه خون و اکسیژن بیشتری در اختیار این اندام قرار می‌گیرد.
ورزش منظم تاثیر مثبت بر کیفیت خواب دارد. نتایج یک مطالعه نشان داد اگر در هفته ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط تا شدید انجام شود کیفیت خواب ۶۵ درصد بهبود می‌یابد.
توصیه‌ها در مورد پیشگیری از کم تحرکی کودکان:
سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که کودکان کمتر از ۵ سال باید زمان کمتری را صرف استفاده از تلویزیون، تبلت و … نمایند. در مقابل، باید بازی و فعالیت بدنی بیشتری انجام داده و از خواب مناسبی برخوردار باشند.
اهمیت فعالیت بدنی در سنین پایین از آن جهت است که اگر فرد در دوران کودکی و نوجوانی به انجام فعالیت بدنی عادت کند این رفتار در وی تثبیت شده و در دوران بزرگسالی نیز از تحرک کافی برخوردار خواهد بود.
در مورد میزان فعالیت بدنی کودکان توصیه می‌شود کودکان ۱ تا ۲ ساله حداقل ۱۸۰ دقیقه در روز فعالیت داشته باشند. این فعالیت می‌تواند با هر شدتی انجام شود. اگر کودک کمتر از ۱ سال دارد نباید تلویزیون نگاه کند و یا بازی‌های کامپیوتری انجام دهد.
در کودکان ۱ تا ۲ سال نیز میزان انجام این فعالیت‌ها باید به یک ساعت در روز محدود شود. این کودکان باید ۱۱ تا ۱۴ ساعت در شب بخوابند.
کودکان ۳ تا ۴ سال باید هر روز ۱۸۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام دهند. ۶۰ دقیقه از فعالیت بدنی کودکان باید صرف فعالیت‌هایی شود که شدت متوسط یا زیاد دارند. این کودکان می‌تواند حداکثر یک ساعت از زمان خود را صرف مشاهده تلویزیون و یا انجام بازی‌های کامپیوتری نمایند. میزان نیاز این کودکان به خواب ۱۰ تا ۱۳ ساعت در شب است.
کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۷ سال باید هر روز حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا زیاد انجام دهند. بیشتر این فعالیت باید به صورت هوازی باشد. اگر میزان فعالیت بدنی کودکان بیش از ۶۰ دقیقه در روز باشد فواید بیشتری را نصیب فرد خواهد کرد. میزان خواب مورد نیاز کودکان سنین مدرسه (۱۳-۶ ساله) ۹ تا ۱۱ ساعت و نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ ساله ۸ تا ۱۰ ساعت در شب است.
منبع:
Active Healthy Kids Global Alliance (AHKGA), 2018.
