اگرچه رژیم غذایی نامناسب و کم تحرکی از مهم ترین دلایل چاقی هستند، اما ابتلا به برخی بیماری ها نیز می تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. به همین علت تصمیم گرفتیم در این مقاله به دلایل پزشکی افزایش وزن بپردازیم.
آشنایی با دلایل چاقی و افزایش وزن:
کم کاری تیروئید و افزایش وزن
تیروئید یک غده پروانه ای شکل در جلوی گردن است. کم کاری تیروئید (کاهش هورمون های تیروئید) می تواند یکی از دلایل پزشکی افزایش وزن باشد. سایر علائم کم کاری تیروئید عبارتند از: نازک شدن موها، خشکی پوست، احساس سرما، خستگی، یبوست و حتی افسردگی.
ابتلا به کم کاری تیروئید از طریق یک آزمایش ساده خون قابل تشخیص است. مصرف قرص های حاوی هورمون های تیروئید می تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند.
افسردگی یکی از دلایل چاقی می باشد
از عوارض جسمی افسردگی می توان به افزایش وزن و ابتلا به چاقی اشاره کرد. در افراد مبتلا به این اختلال خلقی میزان هورمون استرس که کورتیزول نام دارد افزایش می یابد. کورتیزول سبب تجمع چربی در ناحیه شکم می شود.
از سوی دیگر، افراد مبتلا به افسردگی تمایلی به پیروی از رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی ندارند. مصرف برخی از داروها ضد افسردگی نیز ممکن است یکی از دلایل چاقی در این افراد باشد.
بی خوابی باعث افزایش وزن می شود
در افرادی که شب ها کمتر از ۶ ساعت می خوابند احتمال تجمع چربی در بدن بیشتر است. اغلب بزرگسالان به حدود ۸ ساعت خواب در طی شب نیاز دارند تا از افزایش وزن آن ها جلوگیری شود.
کمبود خواب سبب می شود بدن کورتیزول و انسولین بیشتری تولید کرده و در نتیجه وزن افزایش یابد. کمبود خواب بر میزان هورمون های تنظیم کننده اشتها اثر گذاشته و تمایل نسبت به مصرف غذاهای پرچرب و شیرین را افزایش می دهد.
ارتباط یائسگی و افزایش وزن
کاهش استروژن در زنان یائسه یکی از دلایل چاقی بوده و سبب افزایش تجمع چربی در ناحیه شکم می شود. از سوی دیگر، گرگرفتگی، اختلال خواب و تغییرات خلقی در دوران یائسگی می تواند بر رژیم غذایی این زنان و میزان فعالیت بدنی که روزانه انجام می دهند، اثر داشته باشد. پزشک می تواند به کنترل علائم یائسگی کمک کند.
بیماری کوشینگ چیست و ارتباط آن با چاقی
افزایش هورمون کورتیزول یکی از دلایل چاقی است. معمولاً این هورمون به کنترل فشارخون و کنترل قند خون کمک می کند. اما اگر غده آدرنال کورتیزول زیادی ترشح کند تجمع چربی در بدن افزایش می یابد. به این شرایط بیماری کوشینگ گفته می شود. برای درمان این بیماری با توجه به علت بروز آن از دارو درمانی، پرتو درمانی یا جراحی استفاده می شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از دلایل چاقی
ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک سبب اختلال قاعدگی، رویش موی زائد بر روی صورت یا بدن و ابتلا به آکنه می شود. افزایش هورمون مردانه آندروژن در بروز این بیماری نقش دارد. کاهش حساسیت به انسولین در این بیماران می تواند با بروز چاقی مرتبط باشد. هورمون انسولین در تبدیل قند به انرژی مورد نیاز بدن و کنترل قند خون نقش دارد.
نارسایی احتقانی قلب و تاثیرش برروی افزایش وزن
در مبتلایان به این بیماری توانایی قلب برای پمپ کردن خون کاهش می یابد. افزایش وزن ناگهانی (۱/۵ تا ۱ کیلوگرم در روز یا بیش از ۲/۵ کیلوگرم در هفته) یکی از علائم این بیماری قلبی است. در مبتلایان به نارسایی احتقانی قلب ممکن است تورم پاها، افزایش ضربان قلب، مشکلات تنفسی، افزایش فشارخون، کاهش حافظه و گیجی مشاهده شود.
آپنه خواب باعث افزایش وزن می شود یا برعکس؟!
خروپف در طی شب و احساس خواب آلودگی در طی روز می تواند یکی از علائم ابتلا به آپنه خواب باشد. در مبتلایان به آپنه خواب در طی خواب شبانه تنفس به طور موقت و برای چند ثانیه قطع می شود.
ابتلا به اضافه وزن یا چاقی یکی از علل ابتلا به آپنه خواب است. از سوی دیگر، احساس خستگی و خواب آلودگی در روز بعد سبب می شود تمایل این افراد برای ورزش کردن کاهش پیدا کند. آپنه خواب احتمال ابتلا به مشکلات کبدی، نارسایی قلبی و فشارخون بالا را افزایش می دهد.
سندرم متابولیک یکی از دلایل چاقی شکمی
سندرم متابولیک احتمال ابتلا به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش می دهد. در مبتلایان به سندرم متابولیک میزان فشارخون، قند خون، کلسترول و چربی ناحیه شکم بیش از مقادیر طبیعی است. این سندرم ممکن است هیچ علائم آشکاری به جزء تجمع چربی در ناحیه شکم نداشته باشد. اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی منظم و در برخی موارد مصرف دارو می تواند به درمان این مشکل کمک کند.
آیا بیماری دیابت باعث چاقی می شود؟
با توجه به نوع دیابت این بیماری به کمک رژیم غذایی مناسب، ورزش، تزریق انسولین و یا مصرف داروهای خوراکی درمان می شود.
هورمون انسولین هم به کنترل قند خون و هم به ذخیره انرژی توسط بدن کمک می کند. در نتیجه می تواند سبب افزایش وزن شود. در مبتلایان به دیابت نوع ۲ به علت ابتلا به مقاومت به انسولین میزان این هورمون در خون افزایش می یابد.
از سوی دیگر، برخی از افراد برای آن که بعد از مصرف داروهای ضد دیابت به افت قند خون مبتلا نشوند بیشتر غذا می خورند. در مبتلایان به دیابت باید بین رژیم غذایی، ورزش و دوز داروهای مصرفی تعادل وجود داشته باشد.
