حافظه به فرآیندهای مغزی و روانی گفته می شود که به فرد کمک می کند تجارب و ادراک های مختلف خود را ذخیره نماید. حافظه امکان مراجعه به گذشته را برای ما فراهم می آورد. تصمیم داریم در این مقاله در مورد انواع حافظه صحبت کرده و نتایج یک مطالعه جدید در مورد تاثیر رژیم غذایی در تقویت حافظه را بازگو کنیم.
آشنایی با انواع حافظه:
حافظه در اشکال مختلف وجود دارد. یکی از شناخته شده ترین انواع حافظه، حافظه بینایی است. ما به کمک این حافظه تصاویری که می بینیم و یا تصویر افرادی که با آن ها روبرو می شویم را ضبط می کنیم.
نوع دیگری از حافظه، حافظه شنوایی است. این حافظه به ما کمک می کند صدای اشخاص، مکالمه ها و صحبت های دیگران را به خاطر بیاوریم.
حافظه حرکتی نوع دیگری از حافظه است. بدین صورت که حرکاتی که از طریق عادت به دست آمده اند را ضبط می کند. به عنوان مثال، یک تایپیست به صورت ناخودآگاه مطالب را تایپ می کند.
کار حافظه لامسه نیز یادآوری اجسامی است که لمس کرده ایم. همین حافظه است که در میان افراد نابینا رشد می کند.
با ورود به سنین سالمندی تغییرات جسمی و روانی متعددی رخ می دهد. یکی از این تغییرات کاهش قدرت حافظه است. تحقیقات در مورد راهکارهای تقویت حافظه نشان داده در افرادی که در دوران جوانی و میانسالی فعالیت های فکری بیشتری انجام می دهند و تغذیه سالم تری دارند احتمال کاهش حافظه و ابتلا به بیماری آلزایمر کمتر است.
معمولاً کاهش حافظه و فراموشکاری در افراد سالمند بدین صورت است که آن ها خاطرات گذشته و دور را به یاد می آورند، اما بسیاری از حوادث اخیر را فراموش می کنند. گاهی اوقات کاهش حافظه به حدی است که زندگی روزمره این افراد را مختل می سازد.
فواید رژیم غذایی مدیترانه ای برای سلامتی:
رژیم غذایی مدیترانه ای سرشار از میوه، سبزی، غلات کامل، حبوبات، ماهی، مغزهای خوراکی و روغن زیتون است. در این رژیم غذایی مصرف گوشت قرمز و شیرینی جات محدود می شود. این نوع رژیم می تواند خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی – عروقی (CVD) را کاهش داده و طول عمر را افزایش دهد.
یکی از ویژگی های رژیم غذایی مدیترانه ای مصرف غذاهای تازه و فصلی است. نان مصرفی در این رژیم غذایی نان سبوس دار است. این نوع نان در مقایسه با نانی که از آرد سفید تهیه شده سالم تر بوده و سبب افزایش ناگهانی قند خون نمی شود. بنابراین، هم حس سیری را به خوبی القاء می کند و هم به پیشگیری از دیابت و یا درمان آن کمک می کند.
چربی موجود در رژیم غذایی مدیترانه ای از نوع چربی های سالم است. این چربی ها که از اسیدهای چرب غیراشباع با یک یا چند پیوند دوگانه ساخته شده اند در ماهی، روغن زیتون و مغزهای خوراکی وجود دارند.
استفاده از غذاهایی که چربی های سالم دارند به جای غذاهایی که چربی های ناسالم دارند (مانند فست فودها و غذاهای سرخ شده) احتمال ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش می دهد. چربی های سالم از بروز بیماری قلبی – عروقی و سرطان پیشگیری کرده و در تقویت حافظه نقش دارند.
نقش رژیم غذایی در تقویت حافظه:
مطالعات گذشته نشان داده اند در افراد سالمندی که از رژیم غذایی مدیترانه ای پیروی می کنند عملکرد مغز مطلوب تر است. اکنون در مطالعه جدیدی شواهد بیشتری در مورد ارتباط بین این رژیم غذایی با سلامت مغز و تقویت حافظه در سالمندان به دست آمده است.
در این پژوهش بین مواد مغذی موجود در رژیم غذایی مدیترانه ای و عملکرد مغز ارتباط مشاهده شد. مطالعه مذکور بر روی ۱۱۶ فرد بالغ سالم که ۶۵ تا ۷۵ ساله بودند، انجام شد. عملکرد مغز با استفاده از MRI بررسی گردید. سپس میزان ۳۲ ماده مغذی در خون اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد بین ۵ ماده مغذی با تقویت حافظه و عملکرد مغز ارتباط وجود دارد. این ۵ ماده مغذی عبارتند از: ۱) اسید چرب امگا ۳ و اسید چرب امگا ۶، ۲) لیکوپن، ۳) کاروتنوئیدها، ۴) ویتامین های گروه B شامل ریبوفلاوین (ویتامین B2)، فولات (ویتامین B9)، ویتامین B12 و ۵) ویتامین D.
امگا ۳ در گردو و ماهی و امگا ۶ در مغزهایی مانند پسته و روغن های گیاهی مایع یافت می شود. لیکوپن یک رنگدانه قرمز رنگ است که در گوجه فرنگی و سایر میوه ها و سبزیجات وجود دارد.
هویج از منابع غذایی حاوی کاروتنوئید به شمار می رود. تخم مرغ و سبزیجات برگ سبز حاوی ویتامین B2 هستند. فولات در حبوبات، سبزیجات و مغزهای خوراکی و ویتامین B12 در غذاهای حیوانی وجود دارند.
ویتامین D به کمک نور خورشید در پوست ساخته می شود. این ویتامین در زرده تخم مرغ، برخی ماهی ها مانند سالمون و لبنیات غنی شده یافت می شود.
منبع:
Christopher E.Zwilling et al. NeuroImage 2018 Volume 188: Pages 239- 251.
