انتخاب نوشیدنی به اندازه انتخاب مواد غذایی حائز اهمیت است. نوشیدنیها میتوانند بر وضعیت سلامتی اثر داشته و در بروز چاقی و بیماریهای مختلف نقش داشته باشند. انواع نوشیدنی که میتوانند در رژیم غذایی مورد استفاده قرار گیرند، عبارتند از:
۱- آب:
آب فاقد کالری بوده و به عضلات و مغز در حفظ عملکرد جسمی و روحی مناسب کمک میکند. همچنین از بروز یبوست و ایجاد سنگهای کلیوی پیشگیری مینماید. میزان آب مورد نیاز بدن به اندازه بدن و میزان فعالیت بدنی وابسته است. افراد با اندازه بزرگتر بدن و فعالیت بدنی بیشتر به میزان مایعات بیشتری در طی روز نیاز دارند. میتوان با افزودن کمی آبلیمو و یا گیاهانی مانند نعناع آب را طعمدار کرده و نوشیدن آن را لذتبخشتر نمود.
۲- لبنیات:
کلسیم موجود در محصولاتی لبنی در ساخت و حفظ سلامت استخوان، دندان و توده عضلانی موثر است. کلسیم در کاهش خطر ابتلا به پرفشاری خون نیز نقش دارد. توصیه میشود از محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی استفاده شود تا از دریافت کالری زیاد در طی روز و در نتیجه بروز چاقی و عوارض ناشی از آن پیشگیری گردد. هر یک لیوان (۲۴۰ سیسی) شیر پرچرب، شیر ۲ درصد چربی، شیر ۱ درصد چربی و شیر بدون چربی به ترتیب حاوی حدود ۲۲۰، ۱۸۳، ۱۵۴ و ۱۲۵ کیلوکالری میباشند.
۳- آبمیوه:
آبمیوه ۱۰۰ درصد طبیعی حاوی مواد مغذی مختلفی است. با این حال، به منظور تامین ویتامین، مواد معدنی و مایعات مورد نیاز بدن مصرف میوه و سبزی کامل نسبت به دریافت آبمیوه ارجحیت دارد. توصیه میشود نوشیدن آبمیوه طبیعی از ۱۲۰ تا ۱۸۰ سیسی در طی روز تجاوز نکند.
۴- سایر نوشیدنیها:
انواع چای دارای خاصیت آنتیاکسیدانی بوده و در مقابل برخی از انواع سرطانها، سکته مغزی، بیماری قلبی و پرفشاری خون نقش محافظتی دارد. قهوه نیز در پیشگیری از دیابت نوع ۲، بیماری کبدی و بیماری قلبی موثر است. اما افزودن قند و شکر به چای و قهوه میزان کالری آنها را افزایش میدهد. چای و قهوه شیرین، نوشابه، آبمیوه صنعتی و نوشابههای ورزشی و انرژیزا حاوی کالری بالایی هستند. کافئین نیز در برخی از آنها یافت میشود.
عنصر اصلی در نوشابه و نوشیدنیهای شیرین آب است. به طوریکه حدود ۹۰ درصد آنها را آب گازدار تشکیل میدهد. این دسته از خوراکیها اساساً حاوی مواد مغذی خاصی نبوده و یا با قند و یا با استفاده از شربت ذرت با فروکتوز بالا که ترکیبی از فروکتوز و دکستروز است، شیرین میشوند. طعم آنها مربوط به طعم دهندههای مصنوعی و یا طبیعی است. اسیدهایی مانند اسید سیتریک و اسید فسفریک نیز در ایجاد طعم آنها نقش دارند. رنگ نیز به این نوشیدنیها افزوده میشود. بسیاری از آنها حاوی کافئین نیز میباشند. در حالیکه کافئین لزوماً مضر نیست، اما محرکی است که میتواند بر روی هشیاری و الگوی خواب، به ویژه در کودکان، تاثیر داشته و احتمال بروز مشکلاتی مانند اضطراب را نیز افزایش دهد.
اگرچه مصرف نوشابههای رژیمی نسبت به نوشابههای معمولی بهتر است، اما از آنجاکه نوشابههای رژیمی بر روی ذائقه افراد تاثیر میگذارند، همچنان نوشیدن آب نسبت به مصرف آنها ارجحیت دارد.
بهتر است قبل از مصرف نوشیدنیهای صنعتی میزان کالری، کافئین و قند موجود در آنها که بر روی برچسب غذایی محصول نوشته شده، خوانده شود. همچنین توصیه میشود که مصرف این نوع نوشیدنیها محدود شده و در صورت تمایل شدید تنها مقدار کمی از آنها نوشیده شود. در حقیقت، میانهروی در مصرف یک راهکار هوشمندانه به شمار میرود.