هر ساله میلیون‌ها انسان در سراسر جهان به بیماری سرطان مبتلا می‌شوند. تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که بسیاری از این سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. سبک زندگی و رژیم غذایی سالم نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارد. به طوری که حدود یک سوم موارد ابتلا به این بیماری و مرگ ناشی از آن با تغذیه و فعالیت بدنی مرتبط است.
پیشگیری از سرطان به کمک رژیم غذایی سالم:
سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بدن به طور غیرطبیعی رشد و تکثیر پیدا کنند. سلول‌های سر‌طانی بر خلاف سلول‌های طبیعی به جای آن که در زمان مشخصی از بین بروند همچنان به رشد و تکثیر خود ادامه داده و توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهند.
در حال حاضر شیوع سرطان در جهان رو به افزایش است. به طوری که هر ساله حدود ۸ میلیون مورد جدید ابتلا به این بیماری تشخیص داده شده و حدود ۵ میلیون نفر نیز به علت ابتلا به سرطان فوت می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ حدود ۲۰ میلیون نفر در سال به این بیماری مبتلا شده و ۱۱ میلیون نفر نیز بر اثر این بیماری فوت کنند.
اگرچه شیوع سرطان در هر کشوری می‌تواند متفاوت باشد، اما در اغلب جوامع سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در میان زنان و سرطان ریه و پروستات شایع‌ترین سرطان در میان مردان به شمار می‌روند.
کاهش وزن ناخواسته، بی‌اشتهایی، تب، خستگی شدید، تغییر در اجابت مزاج، بهبود نیافتن زخم‌ها، هر نوع خونریزی غیرطبیعی، وجود لکه‌های سفید بر روی زبان، ایجاد توده در سینه‌ها یا سایر نقاط بدن و … می‌توانند از نشانه‌های احتمالی ابتلا به سرطان باشند.
به غیر از اجتناب از مصرف سیگار و محافظت از پوست در مقابل اشعه ماوراء بنفش نور خورشید، سایر عوامل مهمی که می‌توانند در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند، عبارتند از:
• مصرف غذاهای گیاهی مانند میوه‌ها و سبزیجات: در یک رژیم غذایی سالم بهتر است در هر وعده غذایی نیمی از بشقاب شما با میوه‌ها و سبزیجات پر شده باشد.
در سال ۲۰۱۸ مطالعه‌ای در مجله International Journal of Cancer منتشر شد که نشان می‌داد در زنانی که بیش از ۵/۵ واحد میوه و سبزی در طول روز مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که مقدار کمتری میوه و سبزی می‌خورند احتمال ابتلا به سرطان سینه ۱۱ درصد کمتر است. در مطالعه دیگری نیز مشاهده شد که مصرف میوه و سبزی با کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه همراه است.
• کاهش مصرف غذاهایی که فرآوری شده‌اند و مواد مغذی کمی دارند: به منظور برخورداری از یک رژیم غذایی سالم سعی کنید به جای مصرف مواد غذایی که به آن‌ها شکر اضافه شده، فست فودها، گوشت‌های فرآوری شده (مانند هات‌داگ) و نان تهیه شده با آرد سفید از غذاهای سالم که سرشار از مواد مغذی هستند، استفاده کنید.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد هات‌داگ و سایر گوشت‌های فرآوری شده در افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ موثر است.
البته نیازی نیست که مصرف این نوع غذاها را به طور کامل کنار بگذارید. فقط باید توجه داشته باشید که مواد غذایی سالم بخش اعظم رژیم غذایی شما را شامل شوند.
• مصرف حبوبات به عنوان یک منبع خوب پروتئین گیاهی: حبوبات حاوی پروتئین، فیبر و مواد مغذی مختلف بوده و بهتر است بخشی از گوشت مصرفی روزانه با حبوبات جایگزین شود.
شواهد علمی نشان داده مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. بنابراین، از گوشت قرمز در حد تعادل استفاده کنید.
• مصرف غلات کامل و سبوس‌دار: مصرف برنج قهوه‌ای و نان و ماکارونی سبوس‌دار می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های ریه، دهان، مری، معده و کولون (روده بزرگ) را کاهش دهد.
لینک به مقاله “غلات کامل چیست و چرا”
نتایج حاصل از تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که مصرف غلات کامل در پیشگیری از سرطان روده بزرگ نقش دارد. در مطالعه‌ای مشاهده شد مصرف ۳ وعده در روز غلات کامل با کاهش ۱۷ درصدی خطر ابتلا به این نوع سرطان همراه است.
• اجتناب از مصرف الکل: الکل خطر ابتلا به سرطان‌های سینه، کولورکتال (روده بزرگ و رکتوم) و… را افزایش می‌دهد.
• حفظ وزن در محدوده طبیعی به کمک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم: از هر ۵ بیماری که بر اثر ابتلا به سرطان فوت می‌کنند یک نفر به اضافه وزن یا چاقی مبتلا است. با این حال، مکانیسم دقیقی که طی آن وزن بر احتمال ابتلا به این بیماری اثر می‌گذارد کاملاً مشخص نشده است.
وزن بالا خطر ابتلا به سرطان‌های اندومتر رحم و مری را ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. همچنین تعداد قابل توجهی از زنان یائسه که اضافه وزن دارند به سرطان سینه مبتلا می‌شوند. ابتلا به چاقی شکمی بیشترین تاثیر را در ابتلا به این بیماری دارد.
به طور کلی چاقی خطر ابتلا به سرطان‌های کولون، کیسه صفرا، کلیه، کبد، تخمدان، پانکراس (لوزالمعده)، پروستات، تیروئید و رحم را افزایش می‌دهد.
تنظیم میزان کالری رژیم غذایی روزانه، افزایش مصرف غذاهای حاوی فیبر (مانند میوه، سبزی، غلات کامل و حبوبات) و اجتناب از بی‌تحرکی بهترین راهکار برای کنترل وزن، درمان چاقی و در نتیجه پیشگیری از سرطان است.
• کاهش مصرف غذاهای پرکالری: مصرف غذاهای پرکالری مانند نوشیدنی‌های شیرین، شیرینی‌جات، غذاهای پرچرب و دسرها سبب بالا رفتن وزن شده و می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش دهد.
