امروزه نوشابه های حاوی کافئین در سراسر جهان بسیار محبوب هستند. این نوشابه ها حاوی مقادیر زیادی قند فروکتوز می باشند. مصرف این دسته از نوشیدنی ها با بروز چاقی و دیابت در ارتباط است. اخیراً گروهی از محققان به بررسی تاثیر مصرف نوشیدنی های شیرین در زمان ورزش و بعد از آن بر روی سلامت کلیه ها پرداخته اند.
تاثیر نوشیدنی های شیرین بر سلامت کلیه ها:
هنگامی که ما در یک محیط گرم ورزش می کنیم میزان جریان خونی که به سمت کلیه ها می رود کاهش می یابد. این امر یک واکنش طبیعی بوده، برای سلامتی مضر نیست و به تنظیم فشارخون و حفظ آب بدن کمک می کند. اما اگر در شرایط دیگر جریان خون کلیه ها کاهش یابد می تواند سبب آسیب حاد کلیه (AKI) شود. زیرا میزان اکسیژن بافت کاهش می یابد.
مصرف نوشیدنی بعد از انجام تمرینات ورزشی شدید نسبتاً معمول است. همچنین افرادی که در محیط های گرم فعالیت و کار می کنند به مصرف این نوشیدنی ها علاقه دارند. بنابراین، مهم است که بدانیم آیا این رفتار تاثیر منفی بر سلامت کلیه ها دارد یا خیر.
در این مطالعه ۱۲ فرد سالم با میانگین سنی ۲۴ سال شرکت کردند. شرکت کنندگان ۳۰ دقیقه از تردمیل استفاده کردند. سپس به مدت ۱۵ دقیقه فعالیت هایی را انجام دادند که معمولاً در زمین های کشاورزی انجام می شود. بعد از آن ۱۵ دقیقه استراحت کردند.
به شرکت کنندگان یا ۴۸۰ میلی لیتر نوشیدنی حاوی کافئین و فروکتوز و یا آب داده شد. قبل، بلافاصله بعد و ۲۴ ساعت بعد از این آزمایش ضربان قلب، دمای بدن، وزن بدن و فشارخون اندازه گیری شد. میزان کراتینین خون و میزان فیلتراسیون گلومرولی، که هر دو نشان دهنده عملکرد و سلامت کلیه ها هستند، نیز مشخص شد.
نتایج نشان داد که در گرما مصرف نوشیدنی های شیرین در زمان ورزش و بعد از آن آب مور نیاز بدن را تامین نمی کند. همچنین در افرادی که این نوشیدنی ها را مصرف می کردند میزان هورمون وازوپرسین که افزایش دهنده فشارخون است، بالاتر بود. افزایش وازوپرسین زمینه را برای ابتلا به AKI فراهم می سازد.
به گفته محققان در مطالعات آینده باید تاثیر طولانی مدت مصرف نوشابه های شیرین در زمان ورزش بر خطر ابتلا به بیماری کلیوی بررسی شود.
سایر عوارض ناشی از مصرف نوشیدنی های شیرین:
بررسی مطالعات انجام شده بر روی عوامل موثر در ابتلا به چاقی نشان می دهد که مصرف نوشیدنی های شیرین هم در کودکان و هم در بزرگسالان یکی از دلایل افزایش بی رویه وزن است.
نتایج مطالعه ای که سال ۲۰۱۷ میلادی منتشر شد نشان داد که مصرف روزانه یک عدد نوشیدنی شیرین احتمال ابتلا به فشارخون بالا را افزایش می دهد. بر اساس یافته های حاصل از این مطالعه اگر در هفته ۲ بار از نوشیدنی های شیرین استفاده شود خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ افزایش می یابد.
آمارهای منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) نشان می دهد که سالانه حدود ۱۹ میلیون نفر به علت ابتلا به سندرم متابولیک، دیابت و بیماری قلبی – عروقی فوت می کنند. محققان طی بررسی هایی که انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که اگر افراد سالم در مصرف نوشیدنی های شیرین زیاده روی کنند احتمال ابتلا به بیماری قلبی در آن ها افزایش می یابد.
مصرف این نوع نوشیدنی ها می تواند با بروز کبد چرب غیرالکلی در ارتباط باشد. این بیماری به علت تجمع بیش از حد چربی در سلول های کبدی رخ داده و بی توجهی به درمان آن می تواند در نهایت به سیروز کبدی و سرطان کبد منجر شود.
سرطان نیز از جمله مشکلاتی است که ممکن است با مصرف نوشیدنی های شیرین در ارتباط باشد. تحقیقات نشان داده شانس ابتلا به سرطان اندومتر رحم در زنان چاقی که به میزان زیادی از این نوشیدنی ها استفاده می کنند، بیشتر است.
در تحقیق دیگری مشاهده شد اگر مادر در دوران بارداری از نوشیدنی های شیرین استفاده کند احتمال ابتلای فرزند وی به آسم افزایش می یابد. به طوری که در این کودکان در مقایسه با سایر همسالان خود احتمال بروز این بیماری تنفسی حدود ۶۰ درصد بیشتر است.
در مطالعه ای که سال ۲۰۱۵ میلادی بر روی بیش از ۵ هزار دختر ۹ تا ۱۴ ساله انجام شد مشاهده گردید که مصرف روزانه نوشیدنی های شیرین سبب کاهش سن شروع اولین قاعدگی (منارک) می شود. تحقیقات نشان داده که شروع زود هنگام قاعدگی با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در سال های بعدی زندگی مرتبط است.
بر اساس یافته های حاصل از برخی مطالعات انجام مداخلاتی مانند برگزاری کلاس های آموزشی در مورد مضرات مصرف نوشیدنی های شیرین و تشویق کودکان و نوجوانان به نوشیدن آب می تواند تا حدی به کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین در این گروه سنی کمک کند.
منبع:
Christopher L Chapman et al. Physiology—Regulatory, Integrative and Comparative Physiology 2019.
