اختلال دو قطبی و نقش فعالیت بدنی در درمان آن

در طول عمر زمان هایی وجود دارد که خلق و خوی انسان تغییر می کند. اما افراد مبتلا به اختلال دو قطبی نوسانات خلقی و رفتاری شدیدی را تجربه می‌ کنند.

این بیماران ناگهان از اوج شادی و خوشحالی به اوج غم، اندوه و افسردگی فرو می ‌روند. در فاصله بین این دوره ها زمان هایی وجود دارد که خلق و خوی فرد کاملاً طبیعی است. این نوسانات شدید می‌ تواند زندگی روزمره فرد و حتی زندگی اطرافیان وی را با مشکل روبرو کند.

در تحقیقی که نتایج آن به تازگی منتشر شده است محققان دریافتند افزایش فعالیت بدنی روزانه سبب بهبود خلق و خو و افزایش انرژی بدن می ‌شود. این امر می ‌تواند علائم افسردگی را، به خصوص در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی، کاهش دهد.

بسیاری از افراد در سراسر جهان از بیماری ‌های روحی و روانی مانند افسردگی و اختلال دو قطبی رنج می ‌برند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش کرده است که ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به افسردگی مبتلا هستند.

اختلال دو قطبی به اشکال مختلف وجود دارد. برخی از بیماران هم دوره افسردگی و هم دوره شیدایی (اوج شادی) را تجربه می کنند. اما در برخی دیگر ممکن است فقط دوره شیدایی مشاهده شود.

از هر ۱۰۰ نفر ۱ نفر در طول زندگی خود به اختلال دو قطبی مبتلا می شود. شیوع این اختلال تقریباً در سراسر دنیا مشابه است. احتمال بروز این بیماری در زنان و مردان یکسان است. این اختلال ششمین عامل ناتوانی و از کارافتادگی به شمار می رود.

معمولاً اختلال دو قطبی در دوران نوجوانی شروع شده و تا پایان عمر باقی می ماند. احتمال ابتلا به این بیماری در سنین بعد از ۴۰ سالگی ناچیز است. برای درمان این بیماران معمولاً از دارو درمانی و روان درمانی استفاده می ‌شود.

در حال حاضر علت دقیق بروز این اختلال به خوبی شناخته نشده است. اما محققان معتقدند که اختلال دو قطبی می‌ تواند منشاء ژنتیکی داشته باشد. ممکن است حوادث بیرونی مانند استرس و فشارهای روحی نیز در بروز آن نقش داشته باشد.

تشخیص اختلال دو قطبی دشوار است.  افسردگی در مبتلایان به اختلال دو قطبی شباهت زیادی به افسردگی عادی دارد. اما بین این دو بیمار تفاوت هایی نیز وجود دارد.

در مواردی که شخص به افسردگی مبتلا است احساس اندوه و غم شدید دارد. به راحتی گریه می کند و علاقه ای به انجام فعالیت های مختلف ندارد. اما فردی که به اختلال دو قطبی مبتلا است در دوره هایی افسرده است. اما زمان هایی هم وجود دارد که بسیار شاد و خوشحال است.

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO) تندرستی فقط به معنای بیمار نبودن نیست. بلکه منظور از تندرستی سلامتی کامل جسمی، روحی، ذهنی و اجتماعی است.

طول عمر افراد مبتلا به اختلالات روانی تقریباً ۱۰ تا ۱۵ سال کمتر از سایر افراد است. در مبتلایان به این اختلالات احتمال بروز فشارخون بالا، دیابت و بیماری قلبی بیشتر است. همچنین احتمال خودکشی و تصادفات در این بیماران بیشتر از سایرین می باشد.

ورزش اعتماد به نفس را افزایش داده و به درمان افسردگی کمک می کند. در هنگام ورزش کردن هورمونی در بدن ترشح می شود که اندورفین نامیده می شود. افزایش اندورفین به ایجاد حس شادی و نشاط کمک می کند.

تحقیقات نشان می دهد که اگر روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام شود علائم افسردگی تا ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند. به عبارت دیگر، تاثیر ورزش در این بیماران می تواند به اندازه برخی از داروهای ضد افسردگی باشد.

در مطالعه ای مشاهده شد که ورزش هم در درمان افسردگی و هم در پیشگیری از عود مجدد آن موثر است. برخی روانشناسان معتقدند که میزان فعالیت بدنی مهم نیست، بلکه انجام مرتب آن در اغلب روزهای هفته دارای اهمیت است.

ورزش جریان خون مغز را افزایش می دهد. این امر سرعت از دست دادن سلول های مغزی را که به طور طبیعی بعد از ۴۰ سالگی رخ می دهد، کند می کند. تحقیقات نشان داده سالمندانی که حداقل ۳ بار در هفته ورزش می کنند از حافظه بهتری برخوردار هستند.

اخیراً مطالعه ای به منظور بررسی تاثیر ورزش بر بهبود خلق  خو خوی مبتلایان به اختلال دو قطبی انجام شد. در این مطالعه ۲۴۲ نفر شرکت کردند. این افراد ۱۵ تا ۸۴ سال سن داشته و به مدت ۲ هفته مورد بررسی قرار گرفتند.

شرکت کنندگان ۴ بار در روز میزان انرژی بدن و وضعیت خلق و خوی خود را گزارش می‌ کردند. گزارش آن ‌ها می ‌توانست از “خیلی خسته” تا “خیلی باانرژی” و از “خیلی خوشحال” تا “خیلی غمگین” متغیر باشد.

نتایج نشان داد افزایش فعالیت بدنی در هر زمان از روز با بهبود خلق و خو، کاهش افسردگی و افزایش میزان انرژی بدن برای ساعات باقیمانده روز مرتبط است. از سوی دیگر، افزایش انرژی بدن به افزایش میزان فعالیت بدنی کمک می‌ کرد. این فواید در افرادی که علاوه بر افسردگی به اختلال دو قطبی نیز مبتلا بودند، بیشتر بود.

منبع:

Kathleen Ries Merikangas et al. JAMA Psychiatry  ۲۰۱۸.