آش کلم برگ یا آش یرتخلی (غذای محلی ارومیه)

• پیاز را پوست گرفته، شسته و خرد کنید. پیاز خرد شده را با فلفل و زردچوبه و کمی روغن تفت دهید تا پیاز طلایی شود.

• 1 لیوان بلغور گندم را از قبل و برای چند ساعت در مقداری آب خیس کنید. بلغور خیس کرده را داخل یک قابلمه مناسب بریزید. پیاز تفت داده شده را اضافه کرده، داخل قابلمه آب ریخته و زیر شعله را زیاد کنید.

• هنگامی که آب به جوش آمد کلم برگ را که از قبل شسته و خرد کرده اید به بلغور  اضافه کنید. نمک بزنید و برنج را که از قبل شسته اید و نیم ساعت همراه با نمک خیس کرده اید به مخلوط کلم و بلغور اضافه کنید.

• بعد از نیم پز شدن کلم ها نعناع خشک و نخود و لوبیا چیتی (که چند ساعت در آب خیس کرده، آب آن را عوض کرده اید و از قبل پختید) داخل قابلمه بریزید.

• داخل تابه جداگانه ای کمی روغن ریخته و رب گوجه فرنگی را همراه با کمی زردچوبه به آن اضافه کنید. رب گوجه را تفت دهید تا خامی آن گرفته شود. سپس برای تهیه سس به رب تفت داده شده کمی آب اضافه کنید. اجازه دهید آب بجوشد و سس غلیظ شود.

• سس تهیه شده را به قابلمه حاوی کلم برگ اضافه کنید. در انتها با توجه به ذائقه خود آبغوره به آش اضافه کنید. بعد از 5 تا 10 دقیقه آش آماده است.

این سبزی حاوی ویتامین K، ویتامین C و ویتامین B9 (فولات) است. نصف لیوان کلم پخته شده حدود 47 درصد نیاز بدن به ویتامین C را تامین می کند.

کلم یکی از منابع غذایی حاوی فیبر محسوب می شود. فیبر گرسنگی را رفع می کند، از بروز چاقی و دیابت پیشگیری می کند و التهاب بدن را کاهش می دهد.

کلم به علت داشتن ماده ای به نام سولفورافان خاصیت ضد سرطانی دارد. مصرف کلم احتمال ابتلا به سرطان های مری، پروستات و پانکراس (لوزالمعده) را کاهش می دهد. تحقیقات نشان داده سولفورافان آنزیمی که در افزایش تعداد سلول های سرطانی نقش دارد را غیرفعال می کند.

ترکیبات مفید موجود در کلم از تجمع پلاکت های خون جلوگیری کرده و فشارخون را کاهش می دهد. به همین علت مصرف این سبزی از مرگ ناشی از بیماری قلبی - عروقی پیشگیری می کند.

اگرچه تصور بسیاری از افراد این است که برنج مضر و چاق کننده است، اما مصرف متعادل آن به حفظ سلامتی کمک می کند. به همین دلیل نباید به طور کامل از برنامه غذایی حذف شود.

کربوهیدرات موجود در برنج بخش زیادی از انرژی مورد نیاز بدن را تامین می کند. برنج منبع خوب ویتامین های گروه B است و به حفظ سلامت پوست و مو کمک می نماید.

از آنجاکه برنج فاقد گلوتن است بیماران مبتلا به سلیاک می توانند به راحتی از آن استفاده کنند. این بیماران نسبت به گلوتن موجود در سایر غلات مانند گندم، جو و چاودار حساس هستند.

لوبیا چیتی حاوی پروتئین گیاهی، فیبر و آهن است. این ماده غذایی به علت داشتن خاصیت سیرکنندگی می تواند در رژیم های کاهش وزن گنجانده شود. پروتئین موجود در لوبیا چیتی بخشی از پروتئین مورد نیاز بدن، به خصوص در گیاهخواران، را تامین می کند.

اگر همراه با لوبیا چیتی از منابع غذایی حاوی ویتامین C (مانند لیموترش و فلفل دلمه ای) استفاده شود جذب آهن موجود در آن افزایش یافته و به پیشگیری از بروز کم خونی فقر آهن کمک می کند.

افراد مبتلا به دیابت می توانند از لوبیا چیتی استفاده کنند. این ماده غذایی به علت داشتن فیبر قند خون را به سرعت بالا نبرده و آن را ثابت نگه می دارد.

نخود که جزء حبوبات دسته بندی می شود حاوی پروتئین گیاهی، فیبر و انواع مواد مغذی مانند پتاسیم، منیزیم، آهن و ویتامین B6 است. مصرف نخود به کاهش وزن و کنترل قند خون کمک می کند.

تحقیقات نشان داده که پتاسیم و منیزیم موجود در نخود می تواند به حفظ سلامت قلب کمک کرده و فشارخون را کاهش دهد. مصرف این ماده غذایی می تواند از ابتلا به سرطان های روده بزرگ، سینه و ریه پیشگیری کند.

نعناع به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. کالری بسیار کمی دارد. بنابراین، افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی می توانند به راحتی از آن استفاده کنند. به علت داشتن ویتامین C از بروز بیماری قلبی - عروقی و مشکلات چشمی پیشگیری می کند. پتاسیم موجود در این سبزی در درمان فشارخون بالا موثر است.