کولیت اولسراتیو (UC) و بیماری کرون ۲ نوع بیماری التهابی روده هستند. کولیت اولسراتیو معمولاً روده بزرگ (کولون) را درگیر می کند. اما بیماری کرون ممکن است در هر بخشی از دستگاه گوارش مشاهده شود. بیشتر مبتلایان به کولیت اولسراتیو در سنین ۱۵ تا ۲۵ سالگی و ۵۵ تا ۶۵ سالگی قرار دارند.
در کولیت اولسراتیو هر چقدر بخش بزرگتری از روده بزرگ درگیر شود علائم بیماری شدیدتر خواهد بود. کولیت اولسراتیو سبب التهاب و زخم در دیواره روده بزرگ می شود. برخی علائم آن عبارتند از: درد شکم، اسهال، خونریزی از مقعد، تب، بی اشتهایی و کاهش وزن ناخواسته.
علائم و علل بروز کولیت اولسراتیو:
در بسیاری از افراد علائم این بیماری می آیند و می روند. به عبارت دیگر، ممکن است بیمار بعد از یک دوره بروز علائم به مدت چند ماه و یا حتی چند سال هیچ نوع علائمی را تجربه نکند، اما بعد از مدتی مجدداً علائم ظاهر شوند. آمارها نشان می دهد که از هر ۱۰۰ بیمار مبتلا به کولیت اولسراتیو در ۵ تا ۱۰ نفر آن ها علائم به طور مداوم وجود دارند.
علت دقیق ابتلا به این بیماری مشخص نیست. اما ممکن است عوامل ژنتیکی، واکنش سیستم ایمنی بدن، استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و استرس در بروز آن نقش داشته باشد.
برای تشخیص این بیماری از کولونوسکوپی، آزمایش خون و آزمایش مدفوع کمک گرفته می شود. هر چقدر زمان ابتلای فرد به این بیماری بیشتر باشد احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در وی بالاتر خواهد بود. به همین علت این بیماران باید بعد از مشورت با پزشک از نظر ابتلا به سرطان روده بزرگ غربالگری شوند.
درمان کولیت اولسراتیو:
معمولاً اولین گزینه درمانی برای مبتلایان به بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو استفاده از دارو است. اما استفاده از این داروها ممکن است با عوارض قابل توجهی همراه باشد.
گزارشی که در سال ۲۰۱۶ میلادی در مجله World Journal of Gastrointestinal Surgery منتشر شد نشان داد تعداد افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده که فقط به کمک داروها بهبود پیدا می کنند نسبتاً کم است.
مطالعه دیگری که در همان سال در مجله World Journal of Gastrointestinal Surgery منتشر شد نشان داد نوع غذاهای مصرفی در کنترل علائم این بیماری گوارشی نقش دارد. با توجه به نتایج تعدادی از تحقیقات رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات و ماهی از بروز علائم کولیت اولسراتیو در برخی از بیماران جلوگیری می کند.
برخورداری از تغذیه مناسب به حفظ سلامت کلی بدن و حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. زیرا از این طریق مواد مغذی مورد نیاز بدن برای مقابله با بیماری ها، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن تامین می گردد.
اگرچه ابتلا به بیماری کولیت اولسراتیو با تغذیه ارتباطی ندارد اما مصرف غذاهای مناسب و سالم می تواند به کنترل بهتر علائم بیماری کمک کند. در این مقاله به برخی از غذاها که در این بیماران التهاب را کاهش می دهند، می پردازیم.
غذاهای مفید برای مبتلایان به کولیت اولسراتیو:
۱- انواع کلم (به صورت پخته)
سبزیجات خانواده کلم مانند بروکلی و کلم برگ حاوی فیبر و انواع ویتامین و مواد معدنی هستند. این مواد مغذی برای تمام افراد، به خصوص مبتلایان به کولیت اولسراتیو، مفید هستند. با این حال، هضم این مواد غذایی ممکن است برای برخی از افراد دشوار باشد. زیرا در این سبزیجات کربوهیدراتی به نام رافینوز وجود دارد.
دستگاه گوارش انسان فاقد آنزیمی برای تجزیه رافینوز است. بنابراین، این کربوهیدرات بدون آن که هضم شود از معده و روده کوچک عبور می کند. وجود رافینوز در دستگاه گوارش سبب تولید گاز شده و می تواند علائم بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو را تشدید کند.
بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو برای بهره مند شدن از خواص این سبزیجات می توانند آن ها را به صورت پخته مصرف کنند.
۱- ماست و کفیر
غذاهایی مانند ماست و کفیر حاوی پروبیوتیک (باکتریهای مفید) هستند. پروبیوتیک ها برای افراد مبتلا به بیماری های گوارشی سودمندند.
۲- ادویه ها مانند زنجبیل و زردچوبه
ادویه ها هم طعم غذاها را بهبود می دهند و هم می توانند علائم بیماری کولیت اولسراتیو را کاهش دهند. زردچوبه می تواند درد مزمن مفاصل را کاهش دهد. درد مفاصل می تواند با بیماری کولیت اولسراتیو مرتبط باشد. زنجبیل ضدتهوع بوده و علائم گوارشی بیماری را کاهش می دهد.
۳- ماهی
برخی مطالعات نشان داده اند که افزایش مصرف ماهی با افزایش طول عمر و کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مرتبط است. مصرف مواد غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ می تواند التهاب مرتبط با بیماری کولیت اولسراتیو را کاهش دهد.
اهمیت وجود اسید چرب امگا ۳ در رژیم غذایی به این علت است که بدن نمی تواند این اسید چرب را تولید کند. بنابراین، باید آن را از طریق غذاها دریافت نماید. امگا ۳ در انواع ماهی ها، به خصوص سالمون و ساردین، به وفور یافت می شود.
برای حفظ خواص ماهی آن را سرخ نکنید. نتایج مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ میلادی در مجله Journal of Food Science and Technology منتشر شد نشان داد سرخ کردن ماهی می تواند ارزش غذایی آن را تغییر دهد. محققان در این مطالعه مشاهده کردند سرخ کردن سبب افزایش میزان چربی های اشباع ماهی می شود.