“هالیتوز” اصطلاحی است که به بوی ناخوشایند خارج شده از دهان گفته می شود. اگرچه بوی بد دهان یک بیماری اورژانسی نیست، اما حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم در سراسر جهان به این مشکل مبتلا هستند.
هالیتوز اعتماد به نفس شخص را کاهش داده و می تواند منجر به انزواطلبی وی شود. از سوی دیگر، بوی بد دهان سبب آزار اطرافیان می شود. بعد از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه سومین علت مراجعه مردم به دندان پزشکان ابتلا به بوی بد دهان است.
علل بروز بوی بد دهان:
منشاء بوی نامطبوعی که از تنفس فرد به مشام می رسد نامشخص نیست. در حقیقت حفره های دندان، بیماری لثه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، وجود پوشش سفید یا زرد رنگ بر روی زبان و التهاب می توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. صدها باکتری در دهان ما زندگی می کنند. برخی از این باکتری ها نیز در ایجاد بوی دهان موثر هستند.
در مبتلایان به بیماری های لثه به علت خونریزی های مکرر و تجمع میکروب ها لثه منشاء ایجاد بوی ناخوشایند است. برای رفع این بوی نامطبوع باید ابتدا بیماری لثه درمان شود.
افزایش طول پرزهای زبان می تواند زمینه ساز رشد باکتری ها در دهان و ایجاد بوی بد دهان باشد. گاهی اوقات علت طولانی شدن پرزهای زبان نامشخص است. در برخی موارد مصرف آنتی بیوتیک ها، الکل و کم آبی بدن در بروز آن نقش دارد.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک نزدن، عدم استفاده از نخ دندان، وجود دندان های جرم گرفته و یا پوسیده، پرکردگی نامناسب دندان ها و … نیز همگی در ایجاد بوی نامطبوع دهان موثرند.
سایر علل بروز هالیتوز عبارتند از: سوء تغذیه یا گرسنگی، دیابت کنترل نشده، خشکی دهان (بزاق خاصیت ضدمیکروبی دارد)، عفونت ها مانند گلو درد یا سینوزیت، مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس (سوزش سر دل)، عدم تحمل لاکتوز (قند موجود در شیر)، مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند سیر، پیاز، قهوه و الکل و همچنین استعمال سیگار.
هنگامی که گرسنه هستید تجزیه چربی های بدن سبب تولید موادی به نام کتون می شود. این مواد بوی بد دهان را ایجاد می کنند.
خشکی دهان سبب می شود سلول های مرده بر روی سطح زبان و لثه باقی بمانند. تجزیه این سلول ها بوی بد دهان را ایجاد می کند. رادیو تراپی سر و گردن، تب، دریافت ناکافی آب و مصرف برخی داروها می تواند خشکی دهان را سبب شود.
اگر عفونت سینوس ها از راه مجرای بینی وارد گلو شود منجر به بد بو شدن تنفس می گردد. عفونت مجاری تنفسی نیز می تواند از سایر عللی باشد که در بروز هالیتوز نقش دارد.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری عامل ابتلا به بسیاری از بیماری های گوارشی مانند زخم معده و زخم دوازدهه (قسمت ابتدایی روده کوچک) است. اگر این باکتری سبب بروز بوی بد دهان شده باشد ریشه کن کردن آن به رفع هالیتوز کمک می کند.
ترکیبات سیگار در ایجاد بوی دهان موثر هستند. از طرفی، سیگار احتمال ابتلا به بیماری های لثه را افزایش می دهد. بیماری های لثه می توانند سبب بروز هالیتوز شوند. سیگار علاوه بر بوی بد دهان سبب تغییر رنگ دندان ها و کاهش حس چشایی می شود.
درمان هالیتوز یا بوی بد دهان:
درمان هالیتوز به علت بروز آن بستگی دارد. با این حال، برخی راهکارها که می تواند به درمان بوی بد تنفس فرد کمک کند عبارتند از:
• اگر از دندان مصنوعی استفاده می کنید شب ها آن را از دهان خارج کرده و کاملاً از بقایای مواد غذایی و نوشیدنی هایی که مصرف کرده اید تمیز کنید.
• به میزان کافی آب نوشیده و با آب سرد داخل دهان خود را بشوئید. این راهکار به خصوص صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب توصیه می شود.
• بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید (ترجیحاً ۲ بار در روز). نخ دندان را نیز فراموش نکنید.
• هر ۲ تا ۳ ماه یکبار مسواک خود را عوض کنید.
• به طور منظم برای بررسی وضعیت سلامت دندان ها و لثه های خود به دندانپزشک مراجعه کنید.
• هر روز صبح روی زبان خود را تمیز کنید تا میزان باکتری ها، قارچ ها و سلول های مرده که سبب تولید بو می شوند را کاهش دهید. شما می توانید وسیله مخصوص تمیز کردن زبان را از داروخانه ها تهیه کنید.
• دهان خود را به مدت ۳۰ ثانیه با یک دهانشویه بدون الکل شستشو دهید. بدین منظور یک لیوان آب را با یک قاشق چایخوری جوش شیرین و چند قطره اسانس نعناع مخلوط کنید. این مخلوط را قورت ندهید.
• مقداری جعفری، ریحان یا نعناع تازه بجوید.کلروفیل موجود در این سبزیجات بو را خنثی می کند.
• سیب حاوی پکتین بوده، بوی ناشی از مواد غذایی را کنترل کرده و ترشح بزاق را تحریک می کند. دارچین خاصیت ضدمیکروبی دارد. ترکیبات فعال موجود در ماست نیز باکتری های تولید کننده بو را در دهان کاهش می دهد. از این مواد غذایی در طی روز استفاده کنید.
