عوارض چاقی کودکان – تاثیر چاقی بر یادگیری کودکان

نتایج تحقیقات جدید بیانگر تاثیر چاقی بر یادگیری کودکان است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که عوارض چاقی کودکان می‌تواند بسیار گسترده باشد. چاقی کودکان عملکرد تحصیلی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار داده و سبب بروز مشکلات یادگیری در آن‌ها شود.

ابتلا به اضافه وزن و چاقی در دوران کودکی یک مشکل جدی به شمار می‌رود. زیرا اغلب کودکانی که در این دوران چاق هستند در دوران بزرگسالی نیز وزنی بالاتر از وزن طبیعی دارند.

این کودکان هم در سنین پایین و هم در سال‌های بعدی زندگی بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های مهمی مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، سکته مغزی، کبد چرب، فشارخون بالا، کلسترول بالا و حتی سرطان قرار دارند.

اگرچه عوارض جسمی ناشی از وزن بالا بسیار مهم هستند، اما  نباید عوارض چاقی کودکان را از بعد روانی نادیده گرفت. بسیار اتفاق می‌افتد که کودکان چاق توسط همسالان خود طرد می‌شوند و یا مورد تمسخر قرار می‌گیرند.

چاقی کودکان می‌تواند سبب کاهش اعتماد به نفس و افسردگی شود. کودکان دارای اضافه وزن ممکن است اضطراب بیشتری را تجربه کنند و یا از مهارت‌های اجتماعی کمتری نسبت به سایر همسالان خود برخوردار باشند.

به گفته محققان چاقی دوران کودکی یکی از بزرگترین مشکلات در حوزه سلامت عمومی است که امروزه ما با آن روبرو هستیم. کودکانی که به چاقی مبتلا هستند احتمال آن که در بزرگسالی به بیماری‌های مختلف مبتلا شوند، بیشتر است.

چاقی کودکان احتمال ابتلا به بیماری قلبی – عروقی (CVD )، مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ را در سال‌های بعدی زندگی افزایش می‌دهد.

نتایج یک مطالعه جدید نشان دهنده عوارض چاقی کودکان در ارتباط با عملکرد تحصیلی آن ها است. چاقی در دوران کودکی می‌تواند عملکرد دانش‌آموزان در مدرسه و مهارت آن‌ها در مواجهه با چالش‌های مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

در این مطالعه بیش از ۲۲ هزار نفر از والدین که فرزند ۱۰ تا ۱۷ ساله داشتند، شرکت کردند. از والدین سوالاتی در مورد فرزندشان پرسیده شد. برخی از این سوالات عبارت بودند از: علاقه و کنجکاوی در زمینه یادگیری موارد جدید، به اتمام رساندن کارها، حفظ آرامش در هنگام مواجهه با یک چالش، عملکرد مناسب در مدرسه و … .

نتایج نشان داد که ۲۷/۵ درصد کودکان به چاقی مبتلا بودند. در کودکان مبتلا به چاقی در مقایسه با کودکانی که وزن طبیعی داشتند نگرش مثبت، احساس هدفمندی و مسئولیت و علاقه به یادگیری کمتر بود.

در تحقیق دیگری که در گذشته انجام شده بود چاقی با اختلال یادگیری کودکان و کسب امتیاز کمتر در آزمون‌های هوش مرتبط بود. در این مطالعه مشاهده شده بود که کودکان مبتلا به سندرم متابولیک در کسب نمرات در درس‌های ریاضی و املا از موفقیت کمتری برخوردار بودند.

سندرم متابولیک با چاقی شکمی، افزایش تری‌گلیسرید خون، کاهش کلسترول خوب (HDL)، افزایش فشارخون و افزایش قند خون مشخص می‌شود. اگر این سندرم درمان نشود می‌تواند سبب ابتلای فرد به دیابت نوع ۲ شود.

در این مطالعه هیپوکامپ مغز در کودکانی که به سندرم متابولیک مبتلا بودند در مقایسه با سایرین حجم کمتری داشت. وظیفه هیپوکامپ در مغز یادگیری مطالب جدید است. سندرم متابولیک با کاهش حجم این بخش از مغز در بروز اختلال یادگیری کودکان نقش دارد.

می‌توان به جرات گفت که رژیم غذایی نامناسب و بی‌تحرکی بیشترین نقش را در بروز اضافه وزن هم در میان کودکان و هم در میان بزرگسالان دارند.

مصرف زیاد غذاهای پرکالری، نوشیدنی‌های شیرین، نوشابه‌های انرژی‌زا، فست فودها و انواع کیک و شیرینی می‌تواند در مدت زمان اندک سبب بالا رفتن وزن شود. معمولاً افرادی که این خوراکی‌های ناسالم را مصرف می‌کنند کمتر از میزان توصیه شده میوه، سبزی، لبنیات کم چرب و غلات کامل مصرف می‌کنند.

نداشتن فعالیت بدنی نیز در جوامع امروزی از شیوع بالایی برخوردار است. وقتی فرد بی‌تحرک باشد بدن وی کالری کمتری می‌سوزاند و زمینه برای افزایش وزن وی فراهم می‌گردد.

والدین باید بدانند که در اغلب موارد کودکان از پدر، مادر یا سایر اطرافیان خود الگوبرداری می‌کنند. عاداتی که در دوران کودکی آموخته می‌شوند معمولاً تا بزرگسالی با فرد می‌مانند. بنابراین، دوران کودکی بهترین زمان برای اصلاح سبک زندگی و پیشگیری از بروز عوارض چاقی کودکان است.

مهم‌ترین نکته آن است که حجم غذایی که در اختیار کودک قرار می‌گیرد با در نظر گرفتن سن وی باشد تا از پرخوری اجتناب شود. در رژیم غذایی کودکان باید مصرف نوشیدنی‌های شیرین و آبمیوه‌ها محدود شود. حتی توصیه می‌شود به جای آبمیوه‌های طبیعی از میوه تازه استفاده شود.

تا حد امکان باید وعده‌های غذایی به صورت خانوادگی و در منزل مصرف شود. بهتر است استفاده از غذاهای رستورانی یا فست فودها محدود شود. این نوع غذاها معمولاً حاوی چربی و کالری بالایی هستند.

توصیه می‌شود والدین میزان استفاده کودک از تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و … را کاهش دهند. باید کودک تشویق شود که هر روز پیاده‌روی داشته باشد و یا با توجه به علائق خود ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه سواری و … را انجام دهد. بهتر است والدین در این زمینه الگوی مناسبی برای فرزندان خود بوده و امکانی فراهم سازنند که تمام اعضای خانواده همراه با هم به فعالیت بدنی بپردازند.

منبع:

Presented during the American Academy of Pediatrics (AAP) 2018 National Conference & Exhibition, 2018.