ذائقه کودکان چگونه به مصرف میوه و سبزی عادت کند؟

هم سلامت جسمی و هم سلامت روحی انسان در گروی برخورداری از یک رژیم غذایی سالم است. از آنجاکه تاثیر تغذیه بر روی سلامتی از سنین ابتدایی زندگی (و حتی دوران جنینی) آغاز می‌شود تاکنون تحقیقات زیادی در مورد شکل گیری ذائقه کودکان انجام شده است.

شکل گیری صحیح ذائقه کودکان تمایل آن ها را برای مصرف غذاهای سالم (مانند میوه، سبزی، لبنیات و …) افزایش می دهد. مصرف غذاهای سالم در دوران کودکی به رشد و تکامل بدن کمک کرده، سلامتی را تضمین می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش می‌دهد. در دوران بزرگسالی نیز از پیری زودرس پیشگیری و به افزایش طول عمر کمک می‌کند.

اهمیت تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن به حدی است که از دوران جنینی تغذیه در رشد و سلامت سلول‌های مغزی دخالت دارد. به طوری که اگر میزان برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی مادر ناکافی باشد ممکن است نوزادی با انواع ناهنجاری‌ها متولد شود.

تغذیه سالم به تغذیه‌ای گفته می‌شود که در آن تمام گروه‌های غذایی شامل نان و غلات، سبزی، میوه‌، لبنیات، گوشت و حبوبات به میزان کافی وجود داشته باشد. هر کدام از این گروه‌های غذایی بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سلامتی را تامین می‌نماید.

نان و غلات حاوی کربوهیدرات، فیبر، ویتامین‌های گروه B و … است. انواع سبزی حاوی فیبر، پتاسیم، منیزیم، انواع ویتامین شامل ویتامین C، اسید فولیک (ویتامین B9)، بتاکاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) و … می‌باشند. میوه‌ها از منابع غذایی خوب کربوهیدرات، فیبر، ویتامین‌ C، بتاکاروتن، پتاسیم و … به شمار می‌روند.

اهمیت وجود لبنیات در رژیم غذایی به علت وجود پروتئین، کلسیم و ویتامین B2 (ریبوفلاوین) در آن است. گوشت‌ها و حبوبات نیز حاوی پروتئین، آهن، فسفر، روی و … هستند. انواع گوشت منبع اصلی ویتامین B12 در رژیم غذایی محسوب می‌شوند.

با توجه به آن که مصرف هر کدام از گروه‌های غذایی نقش ویژه‌ای در تامین نیازهای بدن دارد باید رژیم غذایی از تنوع کافی برخوردار بوده و جزء در موارد ضروری هیچ کدام از این گروه‌ها از برنامه غذایی روزانه حذف نشود.

ذائقه غذایی انسان در دوران جنینی شروع به شکل گرفتن می‌کند. بعد از تولد و در سال های ابتدایی زندگی به تدریج ذائقه کودکان تثبیت می‌شود.

برای آن که کودک از همه گروه‌های غذایی استفاده کند اولاً مادر باید در دوران بارداری تغذیه سالم و متنوعی داشته باشد. زیرا طعم غذاهای مصرفی توسط مادر از طریق جفت به بدن جنین می‌رسد.

دوماً به منظور شکل گیری صحیح ذائقه کودکان باید بعد از شروع تغذیه تکمیلی و سپس در سنین بالاتر انواع غذاها در اختیار کودک قرار گیرد. به عنوان مثال، اگر در تهیه غذای کودک از سبزیجات استفاده شود در دوران بزرگسالی تمایل وی به مصرف این گروه غذایی افزایش پیدا می‌کند.

توصیه کلی آن است که والدین انواع غذاهای سالم را در منزل تهیه کرده و در اختیار کودکان قرار دهند. اگر از ابتدا ذائقه کودکان به مصرف غذاهای سالم عادت کند و کودک کمتر به سمت مصرف خوراکی‌های مضر برود در دوران بزرگسالی از سلامتی بیشتری برخوردار خواهد بود.

با توجه به نقشی که دوران کودکی در ایجاد ذائقه غذایی، بهبود سلامتی و افزایش طول عمر دارد تحقیقات زیادی به این موضوع پرداخته‌اند که چگونه می‌توان بر ذائقه کودکان اثر گذاشت و میزان مصرف غذاهای سالم را توسط کودکان افزایش داد.

هنگامی که حجم زیادی آبنبات در اختیار یک شخص قرار گیرد در مقایسه با زمانی که آبنبات کمتری به وی داده شود احتمالاً وی مقدار بیشتری از این خوراکی را مصرف خواهد کرد. به عبارت دیگر، حجم غذا بر میزان مصرف آن اثر دارد.

نتایج یک بررسی نشان داده هنگامی که حجم غذا ۲ برابر می‌شود میزان مصرف آن ۳۵ درصد افزایش می‌یابد. حال این سوال ایجاد می‌شود که آیا افزایش حجم غذاهای سالم نیز می‌تواند میزان مصرف آن‌ها را افزایش دهد یا خیر؟ این پرسشی است که تحقیقات کمی در مورد آن انجام شده است. به همین علت اخیراً گروهی از محققان مطالعه‌ای را طراحی کردند تا به این سوال پاسخ دهند.

در این مطالعه ابتدا به ۱۵۳ دانشجو در محیط آزمایشگاهی حجم‌های کم و زیاد غذاهای سالم و ناسالم داده شد. همان طور که انتظار می‌رفت شرکت کنندگانی که حجم بیشتری غذا دریافت کرده بودند میزان بیشتری از آن را مصرف کردند. این نتیجه در مورد غذاهای سالم و ناسالم مشابه بود.

مرحله بعدی مطالعه در یک جشنواره فیلم انجام شد. به ۷۷ نفر از شرکت کنندگان یک پاکت بزرگ یا کوچک هویج داده شد. نتایج نشان داد کسانی که پاکت بزرگ هویج را دریافت کرده بودند مقدار بیشتری از آن را مصرف کردند.

به طور کلی، نتایج مطالعه فوق بینش جدیدی را در مورد روانشناسی غذاها ایجاد می‌کند. همچنین این نتایج می‌تواند به پیدایش راهکارهای جدید جهت بهبود روند شکل گیری ذائقه کودکان کمک کند.

والدین همواره نگران تغذیه کودکان خود هستند. به عنوان مثال، بسیاری از آن ها تلاش می‌کنند که فرزندان‌شان سبزی بیشتری بخورند. با توجه به نتایج مطالعه مذکور این دسته از والدین می‌توانند به منظور دستیابی به این هدف حجم بیشتری سبزی را در اختیار کودکان قرار دهند. این راهکار می‌تواند در مورد افزایش مصرف میوه‌ها نیز مفید بوده و به تغذیه سالم کودکان منجر شود.

منبع:

Carolina O.C.Werle et al. Food Quality and Preference 2018; Volume 71: Pages 181- 184.