اختلال طیف اوتیسم (ASD) که به اختصار به آن اوتیسم گفته می‌شود دسته‌ای از اختلالات تکاملی سیستم عصبی است که با نقص در تعاملات اجتماعی و نیز وجود رفتارهای تکراری و علایق محدود مشخص می‌شود. نتایج برخی تحقیقات نشان دهنده افزایش احتمال بروز چاقی در کودکان مبتلا به اوتیسم بوده است.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
کودکان مبتلا به اوتیسم نمی‌توانند احساسات خود را بیان کنند. از سوی دیگر، توانایی درک احساسات و تفکرات دیگران را نیز ندارند.
یکی از ویژگی‌های این کودکان انجام حرکات بدنی تکراری است. ممکن است متوجه افراد یا اشیاء نشوند یا در مقابل احتمال دارد که به اشیاء وابستگی شدید پیدا کنند.
در برخی از کودکان علائم ASD از زمان تولد قابل مشاهده است. اما برخی از آن‌ها در ابتدا طبیعی به نظر می‌رسند، اما به تدریج و طی ۳ سال اول زندگی علائم بیماری را از خود بروز می‌دهند.
احتمال ابتلا به این بیماری در پسران در مقایسه با دختران بیشتر است. اما علت بروز این مشکل به خوبی شناخته نشده است. با این حال، محققان معتقدند که برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به ASD را افزایش دهند.
در تحقیقات مختلف نقش ژنتیک در ابتلا به این اختلال مطرح شده است. زیرا مشاهده شده اگر یکی از فرزندان خانواده به این بیماری مبتلا باشد احتمال ابتلای فرزند دیگر افزایش می‌یابد.
به نظر می‌رسد زمانی که مادر در دوران بارداری داروهایی مانند والپروئیک اسید و تالیدومید مصرف می‌کند احتمال ابتلا به ASD در کودک وی افزایش پیدا می‌کند.
کمبود آهن در مادر باردار از جمله مواردی است که احتمالاً در افزایش خطر ابتلا به این مشکل نقش دارد. به طوری که گفته می‌شود کم خونی ناشی از کمبود آهن خطر بروز ASD را تا ۵ برابر افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان داده احتمال تولد کودک مبتلا به ASD از مادرانی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند در مقایسه با سایرین بیشتر است.
اگر مادر در دوران بارداری در معرض سموم قرار گیرد احتمال آن که فرزند وی به این اختلال مبتلا شود بیشتر است. محققان می‌گویند سموم و کودهای شیمیایی احتمال ابتلا به این بیماری را حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش می‌دهند.
سن والدین در زمان بارداری نیز می‌تواند بر احتمال ابتلا به این بیماری تاثیر داشته باشد. به طوری که هر چقدر سن پدر و مادر بالاتر باشد احتمال آن که فرزند آن‌ها به ASD مبتلا شود نیز بالاتر خواهد رفت.
افزایش احتمال بروز چاقی در کودکان مبتلا به اوتیسم:
نتایج یک مطالعه جدید که در مجله The Journal of Pediatrics منتشر شده نشان دهنده افزایش احتمال بروز چاقی در کودکان مبتلا به اوتیسم است. با توجه به این یافته در کودکانی که علائم شدیدتری دارند احتمال بروز چاقی بیشتر است.
مطالعه حاضر اولین پژوهش بزرگی است که به بررسی احتمال بروز چاقی در کودکان مبتلا به اوتیسم پرداخته است. در این مطالعه حدود ۲۵۰۰ کودک از سن ۲ تا ۵ سالگی مورد بررسی قرار گرفتند. این محدوده سنی نقش مهمی در پیشگیری زودهنگام از چاقی دارد.
نتایج مطالعه فوق نشان داد احتمال بروز چاقی در کودکان مبتلا به اوتیسم در مقایسه با سایر کودکان ۱/۵۷ برابر بیشتر بود. این خطر در بین کودکانی که علائم شدیدتری داشتند بیشتر بود. به طوریکه احتمال بروز اضافه وزن یا چاقی در آن‌ها در مقایسه با کودکانی که علائم خفیف‌تری داشتند ۱/۷ برابر بیشتر بود.
نتایج مذکور اهمیت بررسی کودکان مبتلا به ASD را از نظر ابتلا به اضافه وزن نشان می‌دهد. همچنین اگر والدین علائم چاقی را در کودکان خود مشاهده می‌کنند باید با متخصص مشورت نمایند.
به اعتقاد محققان باید تحقیقات بیشتری انجام شود تا مشخص چرا این کودکان بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به چاقی قرار دارند. ممکن است سایر عوامل مانند اختلالات هورمونی، اختلالات ژنتیکی و عوارض جانبی داروها در بروز این مسئله نقش داشته باشد.
خطرات چاقی در دوران کودکی:
بروز چاقی در دوران کودکی از این نظر اهمیت دارد که احتمال اینکه کودکان چاق با افزایش سن به بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی – عروقی (CVD)، آسم، فشارخون بالا، دیابت نوع ۲، برخی از سرطان‌ها و … مبتلا شوند، بیشتر است. همچنین این کودکان معمولاً از مشکلاتی مانند کمبود اعتماد به نفس و افسردگی رنج می‌برند.
دلایلی که می‌تواند در افزایش وزن کودکان نقش داشته باشد عبارتند از: ژنتیک و داشتن والدین چاق، تغذیه نامناسب، بی‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی، ابتلا به مشکلات هورمونی (مانند کم کاری تیروئید)، ابتلا به اوتیسم و…
برای آن که در دوران کودکی و نوجوانی از افزایش بی‌رویه وزن پیشگیری شود یا چاقی درمان گردد باید به ۲ موضوع رژیم غذایی و فعالیت بدنی توجه شود.
کودکان نه تنها باید به انجام ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی در روز تشویق شوند، بلکه باید زمان استفاده از تلویزیون، تبلت، کامپیوتر و تلفن همراه را نیز محدود کنند.
علاوه بر فعالیت بدنی رژیم غذایی سالم نیز می‌تواند در کنترل وزن مفید باشد. در این راستا توصیه می‌شود از مصرف لبنیات و انواع گوشت‌های پرچرب و فرآوری شده خودداری شود. همچنین مصرف غذاهای سرخ شده، فست فودها، شیرینی‌جات، نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات پرکالری به حداقل برسد.
منبع:
Susan E. Levy et al. The Journal of Pediatrics 2018.
