اضطراب یکی از شایع‌ترین مشکلات روحی و روانی در سراسر دنیا است. بنابراین، یافتن راهکارهای ایمن و مقرون به صرفه برای درمان اضطراب می‌تواند برای میلیون‌ها فرد درگیر با آن بسیار مفید باشد.
برخی داروها مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین می‌توانند به درمان این بیماری کمک کنند. با این حال، بسیاری از بیماران مبتلا به این اختلال نگران اثرات جانبی داروها و وابستگی به آن‌ها هستند. یکی از موضوعاتی که همواره مورد توجه کادر درمان و بیماران است، نقش تغذیه در بروز و درمان این بیماری است.
نقش تغذیه در کنترل و درمان اضطراب:
امروزه مشخص شده که تاثیر رژیم غذایی فقط بر جسم انسان محدود نمی‌شود، بلکه روح و روان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. عادات غذایی مناسب از طریق حفظ و ارتقاء سلامت مغز از بروز مشکلات روحی و روانی پیشگیری می‌کنند.
با توجه به دستورالعمل‌های فعلی رژیم غذایی سالم باید از تمامی گروه‌های غذایی شامل ۱) نان و غلات، ۲) سبزیجات، ۳) میوه‌ها، ۴) گوشت و حبوبات و ۵) لبنیات تشکیل شده باشد. در این رژیم غذایی باید مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و انواع غذاهای پرچرب و سرخ شده محدود شود.
هیپوکامپ بخشی مهمی در مغز است که در فرآیند یادگیری، حافظه و سلامت روان نقش دارد. تحقیقات نشان داده که تغذیه می‌تواند بر روی این بخش از مغز تاثیر داشته باشد. در افرادی که عادات غذایی سالمی دارند در مقایسه با افرادی که رژیم غذایی نامناسب دارند حجم هیپوکامپ بیشتر است.
از شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با روان می‌توان به اضطراب، استرس و افسردگی اشاره کرد. پژوهش‌های مختلف نشان داده اگر رژیم غذایی فرد حاوی مواد غذایی سالم باشد احتمال بروز این مشکلات کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال:
دریافت غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ (مانند ماهی، گردو، دانه بزرک و دانه چیا) و غذاهای حاوی فولات یا ویتامین B9 (مانند سبزیجات برگ سبز، حبوبات و غلات کامل) در پیشگیری از افسردگی موثر است.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای نیز با کاهش احتمال ابتلا به افسردگی ارتباط داده شده است. این رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی، حبوبات، ماهی و روغن زیتون است. اما مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده در آن محدود شده است.
تغذیه در بروز افسردگی نیز نقش دارد. به طوری که مصرف زیاد غذاهای ناسالم مانند غذاهای فرآوری شده، غذاهای سرخ شده و غذاها و نوشیدنی‌های شیرین که ارزش غذایی کمی دارند احتمال ابتلا به این مشکل شایع در سطح جهان را افزایش می‌دهد.
نتایج مطالعات نشان دهنده ارتباط بین مصرف شکلات تلخ با کاهش استرس در دانش آموزان، کاهش علائم افسردگی و بهبود خلق و خو است.
پلی‌فنول‌های شکلات که فلاونوئید نامیده می‌شوند سبب کاهش التهاب در سلول‌های عصبی، کاهش مرگ سلولی در مغز و بهبود جریان خون می‌شوند. تریپتوفان موجود در این ماده غذایی نیز از طریق ساخت سروتونین سبب بهبود خلق و خو می‌شود.
از دیگر مواد غذایی مفید می‌توان به زردچوبه و ماست اشاره کرد. کورکومین موجود در زردچوبه از طریق کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو به رفع اضطراب کمک می‌کند.
شواهد نشان می‌دهد که باکتری‌های مفید موجود در ماست تاثیر مثبتی بر سلامت مغز دارند. اخیراً نتایج یک مطالعه نشان داده که ماست و سایر لبنیات التهاب بدن را کاهش می‌دهند. به نظر می‌رسد که التهاب مزمن تا حدودی در بروز اضطراب، استرس و افسردگی نقش دارد.
درمان اضطراب به کمک امگا ۳:
امگا ۳ نوعی اسید چرب مفید با چند پیوند دوگانه (PUFA) است که در روغن ماهی و همچنین برخی غذاهای گیاهی (مانند مغزهای خوراکی) یافت می‌شود.
در سال‌های اخیر برخی محققان اثرات این اسید چرب را در درمان مشکلات روحی و روانی، از جمله اختلالات خلقی و اضطراب، بررسی کرده‌اند. این مطالعات هم بر روی حیوانات و هم بر روی انسان‌ها انجام شده‌اند.
نتایج یک مطالعه که بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد نشان داد رژیم غذایی غنی از نوعی امگا ۳ که ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) نامیده می‌شود سبب کاهش رفتارهای مشابه اضطراب می‌شود.
در انسان‌ها نیز مشاهده شده که بین میزان PUFA و این بیماری ارتباط وجود دارد. به عنوان مثال، نتایج یک مطالعه نشان داد در افراد مبتلا به اختلال اضطراب میزان امگا ۳ خون پایین‌تر بود. در مطالعه‌ای دیگری نیز دریافت مکمل امگا ۳ سبب کاهش التهاب و اضطراب در دانشجویان پزشکی در طی دوره امتحانات شد.
به منظور یافتن شواهد بیشتر اخیراً گروهی از محققان اطلاعات مربوط به ۱۲۰۰ نفر را مورد بررسی قرار دادند. یافته‌های حاصل از این مطالعه نیز نشان داد در افرادی که مکمل امگا ۳ دریافت کرده بودند در مقایسه با کسانی که این مکمل را دریافت نکرده بودند میزان اضطراب به طور قابل توجهی کمتر بود.
با این حال، به گفته محققان قبل از آن که استفاده از مکمل این اسید چرب به طور وسیع به بیماران توصیه شود باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود. در این مطالعات باید مشخص شود که امگا ۳ چگونه اثرات مفید خود را در کاهش این مشکل اعمال می‌کند.
منبع:
Kuan-Pin Su et al. JAMA Network Open 2018.
