نتایج یک مطالعه جدید که بر روی سالمندان انجام شده نشان می دهد که کاهش فشارخون می تواند خطر ابتلا به اختلال شناختی خفیف (MCI) که پیش زمینه ابتلا به دمانس (زوال عقل) است را کاهش دهد.
سایر عواملی که در بروز زوال عقل نقش دارند عبارتند از: عوامل ژنتیکی، چاقی، خواب ناکافی، ابتلا به بیماری قلبی، دیابت، افزایش کلسترول خون، سکته مغزی و افسردگی و مصرف سیگار.
رژیم غذایی سالم و ورزش می توانند از بروز دمانس پیشگیری کنند. رژیم غذایی مدیترانه ای که سرشار از میوه، سبزی، غلات کامل و ماهی است احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد. فعالیت بدنی نیز حتی اگر ۳۰ دقیقه در روز انجام شود از بروز زوال عقل پیشگیری می کند.
فشارخون بالا احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.
دمانس یک اصطلاح عمومی برای بیماری هایی است که مغز و در نتیجه رفتار، حافظه و توانایی فرد برای انجام کارهای روزمره را تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از افراد ناتوان یا افرادی که نمی توانند از خودشان مراقبت کنند به دمانس مبتلا هستند.
در این پژوهش که در مجله JAMA منتشر شده حدود ۹۴۰۰ نفر که حداقل ۵۰ سال سن داشته و به فشارخون بالا مبتلا بودند، شرکت کردند. نتایج نشان داد اگر فشارخون سیستولیک به کمتر از ۱۲۰ میلی متر جیوه برسد احتمال ابتلا به اختلال شناختی خفیف کاهش می یابد.
پرفشاری خون در بیش از نیمی از افراد بالای ۵۰ سال و بیش از سه چهارم افراد بالای ۶۵ سال مشاهده می شود. مطالعات گذشته نشان داده اند که فشارخون بالا خطر ابتلا به زوال عقل و MCI را افزایش می دهد.
مبتلایان به MCI ممکن است قرار ملاقات های مهم را فراموش کرده و در استدلال و تصمیم گیری با مشکل مواجه شوند. تغییراتی که در مبتلایان به MCI رخ می دهد به قدری شدید نیست که فرد نتواند از خود مراقبت کند و یا زندگی روزمره خود را بگذراند. MCI در ۱۵ تا ۲۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال مشاهده می شود.
MCI خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. با این حال، در تمام افراد مبتلا به MCI زوال عقل مشاهده نمی شود. در برخی افراد مبتلا به MCI وضعیت بیماری ثابت می ماند، اما در برخی دیگر بیماری پیشرفت می کند.
علت دقیق بروز MCI مشخص نیست. به نظر می رسد که افزایش سن، داشتن سابقه خانوادگی دمانس و داشتن ویژگی هایی که خطر ابتلا به بیماری قلبی – عروقی را افزایش می دهند، در بروز آن موثر هستند. در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان MCI وجود ندارد.
چگونه فشارخون خود را کنترل کنیم؟
• به تمامی بیماران مبتلا به فشارخون بالا توصیه می شود تا سبک زندگی خود را اصلاح کرده و از یک رژیم غذایی مناسب پیروی نمایند. با این حال، اگر فشارخون بسیار بالا باشد لازم است تحت نظر پزشک از داروهای کاهنده فشارخون نیز استفاده شود.
• برای آن که فشارخون خود را کاهش دهید باید میزان مصرف مواد غذایی حاوی سدیم مانند نمک، غذاهای کنسرو شده، سوپ های آماده، تنقلاتی مانند پفک و چیپس و فست فودها را کاهش دهید.
• از غذاهای حاوی پتاسیم استفاده کنید. پتاسیم در انواع میوه ها و سبزیجات یافت شده و اثر سدیم را بر فشارخون کاهش می دهد.
• کلسیم به کنترل فشارخون کمک می کند. شیر و ماست کم چرب از بهترین منابع غذایی این ماده معدنی محسوب می شوند.
• میزان فیبر رژیم غذایی را افزایش دهید. فیبر موجود در میوه ها، سبزیجات، حبوبات، جو دوسر و … هم به کاهش اشتها و کنترل وزن کمک می کند و هم در حفظ فشارخون در محدوده طبیعی نقش دارد.
• ۲ بار در هفته ماهی مصرف کنید. اسید چرب امگا ۳ که در ماهی وجود دارد به حفظ سلامت قلب کمک می کند.
• به جای روغن های جامد از روغن زیتون استفاده کنید. چربی های غیراشباع و آنتی اکسیدان های موجود در روغن زیتون قلب و عروق شما را سالم نگه می دارند.
• از رژیم غذایی DASH کمک بگیرید. این رژیم غذایی که با هدف کنترل فشارخون طراحی شده است سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب است. در این رژیم غذایی میزان مصرف غذاهای پرچرب، سدیم، غذاهای شیرین و نوشیدنی های شیرین محدود می شود.
• به طور منظم ورزش کنید. انجام ورزش های هوازی مانند پیاده روی، دویدن، شنا و … می توانند به کاهش فشارخون کمک کنند.
• اگر چاق هستید وزن خود را کاهش دهید. مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده را محدود کرده و هر روز به طور منظم فعالیت بدنی انجام دهید.
• نتایج یک تحقیق نشان داده در افرادی که به بیماری های لثه مبتلا هستند پاسخ دهی به داروهای کاهنده فشارخون کمتر است. به طور مرتب دندان های خود را مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین با مراجعه منظم به دندانپزشک از سلامت لثه های خود اطمینان حاصل کنید.
منبع:
Jeff D. Williamson et al. JAMA 2019.
