سندرم دامپینگ که تخلیه سریع معده نیز نامیده میشود زمانی رخ میدهد که غذا به سرعت از معده وارد قسمت اول روده کوچک (دئودنوم یا دوازدهه) میشود. علائم این مشکل کرامپ شکمی، اسهال و تهوع پس از صرف غذا، به خصوص بعد از مصرف غذاهای حاوی قند زیاد، میباشد.
سندرم دامپینگ شامل ۲ مرحله است:
۱. زودرس: علائم ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن ظاهر میشوند. علائم عبارتند از: اسهال، سرگیجه، نفخ، افزایش ضربان قلب، تهوع، درد و کرامپ معده و استفراغ.
۲. دیررس: علائم ۲ تا ۳ ساعت پس از غذا خوردن ظاهر میشوند. سندرم دامپینگ دیررس سبب افزایش ترشح هورمون انسولین و کاهش قند خون و درنتیجه بروز علائمی مانند سرگیجه، خستگی، گرسنگی، افزایش ضربان قلب، تعریق و ضعف شود.
علل بروز سندرم دامپینگ:
شایعترین علت بروز سندرم دامپینگ جراحی است. انواع جراحی که خطر بروز این مشکل را افزایش میدهند، عبارتند از:
• گاسترکتومی: در این نوع جراحی تمام یا بخشی از معده حذف میشود. گاسترکتومی در افراد مبتلا به سرطان معده انجام میشود.
• جراحی بایپس معده: این نوع جراحی به منظور درمان چاقی مفرط انجام میشود. در جراحی بایپس معده کوچک کردن معده به کاهش مصرف مواد غذایی کمک میکند.
• ازوفاگکتومی: در این جراحی تمام یا بخشی از مری برداشته میشود. این جراحی به منظور درمان سرطان مری پیشرفته انجام میشود.
رژیم غذایی و شیوه زندگی:
پیروی از نکات ذیل به کاهش علائم سندرم دامپینگ کمک خواهد کرد:
۱. توصیه میشود تعداد وعدههای غذایی افزایش و حجم هر وعده کاهش یابد. سعی کنید به جای ۳ وعده غذایی حجیم ۵ تا ۶ وعده غذایی کم حجم در طی روز داشته باشید.
۲. به محض سیر شدن دست از غذا خوردن بکشید.
۳. غذا را به خوبی بجوید.
۴. ۳۰ دقیقه قبل و بعد از غذا از مصرف مایعات اجتناب کنید.
۵. در طی روز ۸ لیوان آب بنوشید.
۶. بعد از صرف غذا ۳۰ دقیقه دراز بکشید.
۷. از غذاهای پرفیبر شامل جو دوسر، نان سبوسدار، حبوبات و سبزیجات استفاده کنید.
۸. مصرف مواد غذایی شیرین مانند کیک، بیسکوئیت، آبمیوه و نوشابه را محدود کرده و یا از مصرف آنها اجتناب کنید.
۹. مصرف نان و ماکارونی تهیه شده با آرد سفید و برنج سفید را محدود کنید.
۱۰. از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
۱۱. دریافت پروتئین را از طریق مصرف گوشت کم چرب، ماهی و مرغ افزایش دهید.
۱۲. اگر مصرف شیر به علت داشتن لاکتوز سبب تشدید علائم شما میشود، از مصرف آن اجتناب کنید.
۱۳. سندرم دامپینگ میتواند بر روی جذب مواد مغذی اثر بگذارد. بنابراین در مورد مصرف مکملهای تغذیهای با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایید. همچنین خطر کمخونی (کمبود ویتامین B12، اسید فولیک و آهن) و پوکی استخوان (به علت اختلال در جذب کلسیم) را افزایش میدهد.
در صورتیکه تغییرات ایجاد شده در رژیم غذایی و شیوه زندگی به بهبود علائم کمک نکنند ممکن است به دارو درمانی یا جراحی نیاز باشد.