سلامتی پاها- رژیم غذایی و روش‌های مراقبت و حفظ سلامت پاها

پاها یکی از مهم‌ترین اعضای بدن ما به شمار می‌روند. بنابراین، سلامتی‌ پاها همواره باید مورد توجه قرار گیرد. تا به حال به این نکته توجه کرده‌اید که آیا رژیم غذایی در حفظ سلامت پاها و درمان بیماری‌های مرتبط با آن نقش دارد یا خیر؟
غالباً اکثر افراد هنگامی که به تغذیه و سلامتی فکر می‌کنند ارتباط غذای مصرفی خود را با کنترل وزن یا سلامت قلب بررسی می‌کنند. اما باید بدانید که رژیم غذایی در حفظ سلامت عمومی بدن نقش داشته و قسمت‌های مختلف بدن، حتی پاها، را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله به نقش تغذیه در سلامت پا خواهیم پرداخت.

نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ در مجله British Journal of Nutrition  منتشر شده نشان می‌دهد مواد غذایی که مصرف می‌کنیم می‌توانند سبب بروز التهاب بدن و افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن شوند.

التهاب یک مکانیسم دفاعی در بدن است که به توقف رشد سلول‌های غیرطبیعی و بهبود بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند. این فرآیند به سلول‌ها برای مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌ها پیام می‎دهد.

اما اگر التهاب به صورت مداوم در بدن وجود داشته باشد سبب تخریب بافت‌های سالم و بروز بیماری می‌شود. التهاب علت اصلی درد پاها در مبتلایان به آرتریت پسوریازیس، آرتریت روماتوئید (روماتیسم) و نقرس است.

بسیاری از غذاها شامل غلات تصفیه شده، چربی‌های ترانس موجود در فست فودها و روغن‌های گیاهی جامد و چربی اشباع موجود در گوشت قرمز در بروز التهاب نقش دارند.

آلرژی به برخی مواد غذایی مانند گندم نیز ممکن است سبب بروز التهاب شود. مصرف زیاد شیرینی‌جات و نان تهیه شده با آرد سفید نیز در افزایش سریع قند خون و افزایش التهاب موثر هستند.

به منظور کاهش التهاب مصرف امگا ۳ توصیه می‌شود. اسید چرب امگا ۳ در ماهی (به خصوص ماهی سالمون) و مکمل روغن ماهی وجود دارد. همچنین رژیم غذایی سالم که دارای خاصیت ضدالتهابی است غنی از سبزیجات برگ سبز و سایر غذاهای گیاهی است.

بسیاری از بیماری‌های مزمن که پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهند با تغذیه مناسب بهتر درمان می‌شوند. یکی از این بیماری‌ها پوکی استخوان است که با کاهش تراکم استخوان مشخص می‌شود. یکی از علائم اولیه ابتلا به این بیماری شکستن استخوان پا است.

دریافت کافی کلسیم و ویتامین D و ورزش منظم می‌تواند خطر شکستگی استخوان را کاهش دهد. لبنیات شامل ماست، شیر و پنیر بهترین منابع غذایی حاوی کلسیم هستند.

 از آنجاکه چربی اشباع موجود در لبنیات می‌تواند سبب بروز التهاب شود از مصرف لبنیات پرچرب خودداری کنید. کلسیم در سبزیجات برگ سبز و آبمیوه‌های غنی شده با کلسیم نیز وجود دارد.

ویتامین D به افزایش جذب کلسیم از روده کمک می‌کند. این ویتامین توسط نور خورشید در پوست ساخته می‌شود. ویتامین D در برخی مواد غذایی مانند ماهی، زرده تخم‌مرغ و مکمل‌های غذایی نیز یافت می‌شود.

در این بیماری شریان‌هایی که خون را به اندام‌های انتهایی بدن می‌برند، آسیب می‌بینند. یکی از علائم شایع بیماری عروقی محیطی احساس ناراحتی در عضلات پاها است. در موارد شدید بیمار درد یا سوزن سوزن شدن را در این اندام احساس می‌کند.

یک روش برای تشخیص بیماری عروق محیطی مقایسه فشارخون در پا با فشارخون در بازو است. در حالت عادی فشار در زانو حداقل ۹۰ درصد فشار در بازو است. اما در مبتلایان به این بیماری فشار به کمتر از ۵۰ درصد می‌رسد.

کاهش مصرف چربی‌های ترانس، چربی‌های اشباع و نمک و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات خطر ابتلا به بیماری عروق محیطی را کاهش می‌دهد. با توجه به نتایج مطالعه منتشر شده در مجله  Journal of Vascular Surgeryدریافت امگا ۳ نیز می‌تواند از بروز این بیماری پیشگیری کند.

دیابت می‌تواند سبب تغییرات پوستی و آسیب اعصاب (نوروپاتی) شود. در حدود ۷۰ درصد مبتلایان به دیابت نوروپاتی مشاهده می‌شود. برخی از علائم این مشکل عبارتند از: درد، سوزن سوزن شدن و احساس ضعف در پاها. از سوی دیگر، از هر ۳ بیمار مبتلا به دیابت که بالای ۵۰ سال سن دارند ۱ نفر به بیماری عروقی محیطی مبتلا است.

با توجه به دستورالعمل انجمن دیابت آمریکا (ADA) رژیم غذایی سالم که حاوی انواع میوه‌ها، سبزیجات، منابع پروتئینی کم چرب و غلات کامل و سبوس‌دار باشد در کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت و در نتیجه پیشگیری از بروز نوروپاتی ناشی از این بیماری موثر است.

ابتلا به اضافه وزن و چاقی فقط منجر به بروز بیماری‌های شناخته شده‌ای مانند دیابت نوع۲، افزایش چربی‌های خون، افزایش فشارخون و بیماری‌های قلبی – عروقی (CVD)  نمی‌شود.

 از آنجاکه پاها وزن بدن را تحمل می‌کنند اضافه وزن و چاقی می‌تواند سبب بروز مشکلاتی برای این عضو از بدن نیز شود. اضافه وزن احتمال بروز انواع بیماری‌های دردناک را در پاها و زانوها افزایش می‌دهد.

کاهش وزن می‌تواند از بروز بیماری‌های مرتبط با پاها پیشگیری کند یا به درمان این بیماری‌ها کمک نماید. رژیم غذایی متعادل و متنوع، کاهش مصرف غذاهای سرخ شده و پرچرب، کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و ورزش منظم به حفظ وزن در محدوده طبیعی کمک می‌کند.