پانکراس (لوزالمعده) یک اندام اسفنجی شکل و لوله مانند است که در پشت معده قرار دارد. پانکراس ۲ وظیفه مهم دارد: ۱) تولید شیره گوارشی (آنزیم ها) که به روده در هضم مواد غذایی کمک می کند و ۲) تولید هورمون ها مانند انسولین برای تنظیم قد خون. سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده زمانی رخ می دهد که سلول های سرطانی و بدخیم در داخل این عضو رشد کرده، تقسیم شده و گسترش می یابند.
علائم سرطان پانکراس
سرطان لوزالمعده یک بیماری خاموش است. زیرا در مراحل اولیه بیمار علائمی ندارد. اما هنگامی که بیماری پیشرفت می کند درد در قسمت بالای شکم و برخی اوقات در پشت ایجاد می شود. ممکن است درد در هنگام غذا خورن بدتر شود. سایر علائم سرطان پانکراس عبارتند از: زردی، تهوع، کاهش اشتها، کاهش وزن، خستگی و ضعف.
دلایل ابتلا به سرطان لوزالمعده
اگرچه علت دقیق ابتلا به این بیماری مشخص نیست، اما سیگار کشیدن می تواند یکی از دلایل بروز آن باشد. به طوری که در افراد سیگاری احتمال ابتلا به سرطان پانکراس 2 برابر بیشتر است. سن عامل دیگری است که می تواند در ابتلا به سرطان پانکراس نقش داشته باشد. این بیماری معمولاً بعد از ۴۵ سالگی ایجاد می شود. دیابت نیز می تواند یکی از دلایل ابتلا به این بیماری و همچنین یکی از علائم ابتلا به آن باشد.
سایر عواملی که با بروز سرطان لوزالمعده مرتبط هستند عبارتند از: پانکراتیت مزمن (التهاب مزمن پانکراس)، سیروز کبدی، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس، رژیم غذایی پرچرب، چاقی و نداشتن فعالیت بدنی.
تشخیص سرطان پانکراس
یکی از چالش های پیش رو در مورد این بیماری تشخیص آن در مراحل ابتدایی است. پزشک نمی تواند با معاینه جسمی وجود توده را در این اندام تشخیص دهد. برای تشخیص بیماری و انتخاب روش درمانی مناسب باید از روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی، MRI و سی تی اسکن کمک گرفته شود. نمونه برداری (بیوپسی) از پانکراس ابتلا به سرطان را تائید می کند.
درمان سرطان پانکراس
جراحی
اگر سرطان به سایر نقاط بدن گسترش پیدا نکرده باشد جراحی می تواند به درمان بیماری کمک کند. از آنجاکه عوارض جانبی ایجاد شده به وسعت جراحی بستگی دارد تومور به اندازه ای که به بافت طبیعی پانکراس صدمه وارد نشود، از این اندام خارج می شود.
متاسفانه در بسیاری از مبتلایان به سرطان لوزالمعده در زمان تشخیص بیماری سلول های بدخیم به خارج از پانکراس گسترش پیدا کرده اند. در این شرایط نیز می توان از جراحی استفاده کرد. جراحی به کاهش علائم بیماری و پیشگیری از بروز عوارض ناشی از آن کمک می کند.
پرتو درمانی
از پرتو درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتو درمانی معمولاً ۵ روز در هفته و به طور کلی برای چند هفته یا چند ماه انجام می شود. از پرتو درمانی بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده در پانکراس استفاده می شود. پرتو درمانی به تسکین درد و کاهش علائم گوارشی مرتبط با سرطان کمک می کند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی و توقف رشد آن ها استفاده می شود. در این روش ممکن است از یک یا چند دارو استفاده شود. داروها به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می شوند. داروها از طریق خون به سراسر بدن منتقل می شوند. به همین دلیل این روش برای سرطان هایی که به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کرده اند، مناسب است. شیمی درمانی بعد از جراحی به از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده در لوزالمعده کمک می کند.
درمان هدفمند
داروهای جدیدی وجود دارند که می توانند به بخش خاصی از سلول های سرطانی حمله کنند. درمان های هدفمند در مقایسه با شیمی درمانی عوارض جانبی کمتری دارند. در حال حاضر از این روش برای درمان سرطان لوزالمعده استفاده می شود.
درمان جدید ضد سرطان: ایمونوتراپی
در این روش که درمان بیولوژیک نیز نام دارد سیستم ایمنی بدن بیمار به منظور مقابله با بیماری تقویت می شود.
درمان های تسکین دهنده
صرف نظر از مرحله بیماری از این روش برای کاهش علائم بیماری و کنترل درد استفاده می شود. هدف از درمان های تسکین دهنده بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
پیشگیری از سرطان لوزالمعده
رعایت نکات زیر احتمال ابتلا به سرطان پانکراس را کاهش می دهد:
• اگر سیگار می کشید نسبت به ترک آن اقدام کنید.
• اگر رژیم غذایی پرچربی دارید آن را اصلاح کرده و از غذاهای سالم تری استفاده نمایید.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش از ابتلا به دیابت و چاقی که هر ۲ مورد در بروز این سرطان نقش دارند، پیشگیری می کند.
واژگان کلیدی:
