[zahra jamshidi]

مواد مغذي موردنياز براي افراد در سنين مختلف در 4 گروه اصلي خوراکي وجود دارد؛ گروه شير و لبنيات، نان و غلات، سبزي‌ها و صيفي‌جات و ميوه‌ها و گروه گوشت‌ها که شامل انواع گوشت‌ها مي‌شوند همراه تخم‌مرغ و پنير و مغزدانه‌ها که در گروه‌بندي‌هاي خوراکي گوشت‌ها تقسيم‌بندي مي‌کنيم. ويتامين‌هاي A ،C ،D و E مواد مغذي کليدي هستند. در املاح هم کلسيم، آهن و روي شايد به نوعي مهم‌تر باشند به اين دليل که زيست دسترسي آنها در بدن از طريق خوراکي‌ها کمي مشکل‌تر از بقيه است اما به هر حال تمام املاح و خوراکي‌ها در اين گروه‌بندي که پيش‌تر ذکر شد وجود دارند. حالا بايد گفت اگر فردي به‌طور روزانه لبنيات مصرف نکند اما از ساير مواد خوراکي حتي به مقدار زياد هم استفاده کند باز هم نمي‌تواند به هيچ عنوان کلسيم موردنياز بدن خود را به آن مقداري که لازم دارد دريافت کند. اين موضوع درباره گرو‌ه‌هاي خوراکي ديگر هم صادق است بنابراين اگر يک فرد سالم مي‌خواهد تمام مواد مغذي بدن خود را از طريق خوراکي‌ها دريافت کند بايد حتما از اين 4 گروه اصلي غذايي با يک تناسب مشخص استفاده کند. در نوجوانان و کودکان از لحاظ فيزيولوژيک از بدو تولد تا 18 سالگي دوره رشد محسوب مي‌شود و البته تفاوت?شان با افراد مسن‌تر در اين است که به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن?شان به اين مواد مغذي نياز دارند. به همين دليل اهميت تغذيه در دوران رشد بيشتر است. البته اين موضوع براي افراد بيمار هم صادق است يعني کساني‌ که بيمار هستند هم به دليل اختلالات متابوليک بايد به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن مواد مغذي دريافت کنند و در نتيجه نيازشان بيشتر است. در افراد سالمند هم به دليل دوران پيري کيفيت هضم و جذب کاهش پيدا مي‌کند بنابراين نياز در آنها بيشتر است و درنتيجه اين افراد جزو گرو‌ه‌هاي آسيب‌پذير هستند که افراد سالمند، خانم‌ها باردار و شيرده، کودکان، نوزادان و افراد بيمار را هم شامل مي‌شوند. حالا اگر بخواهيم به‌طور خاص درباره پروتئين حرف بزنيم بايد بگوييم پروتئين‌ها از لحاظ تغذيه يا در منابع خوراکي گياهي هستند يا در منابع خوراکي حيواني. مطالعات بيوشيمي تغذيه نشان داده دسترسي و هضم و جذب پروتئين‌هايي که در منابع حيواني هستند خيلي بهتر از منابع گياهي است. به‌طور استثنايي برخي پروتئين‌هاي گياهي مثل مغزدانه‌ها که شامل بادام، گردو و پسته مي‌شوند از پروتئين عالي و کافي برخوردارند اما بقيه پروتئين‌هاي گياهي از نظر واحدهاي ساختماني که اسيدهاي‌آمينه هستند دچار نقص‌ها و کمبودهايي هستند بنابراين اگر کسي براي تامين پروتئين موردنياز بدنش صرفا به منابع گياهي وابسته باشد به‌خصوص اگر در سنين رشد و دوران سالمندي يا بيماري باشد، احتمال اينکه تمام اسيدهاي‌آمينه ضروري بدن خود را براي سنتز بافت‌هاي جديد يا ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده از طريق منابع گياهي تامين کند بسيار پايين است. براي همين است که حتما منابع پروتئين حيواني که شامل گوشت، شير و تخم‌مرغ مي‌شود بايد در برنامه غذايي افراد گنجانده شود. افراد ورزشکار که نيازشان به پروتئين براي تامين سنتز بافت‌هاي جديد و استحکام بافت‌هاي قبلي بسيار خاص است بايد الگوهاي غذايي خاصي را دنبال کنند که علاوه بر تامين کالري موردنياز بدن براساس قد، وزن و متابوليسم، پروتئين لازم را هم دريافت کنند تا کيفيت بافت ماهيچه‌اي آنها حفظ شود چون به هر حال احتمال آسيب‌ديدگي بافت‌هاي ماهيچه‌اي در افرادي که ورزشکار حرفه‌اي هستند بيشتر است.
البته در حفظ و نگهداري پروتئين‌ها کالري دريافتي هم بسيار مهم است. يعني اگر کسي فقط دنبال دريافت پروتئين باشد و اهميتي به کالري دريافتي ندهد و کالري را کمتر به دست بياورد با توجه به اينکه اولويت بدن کالري‌اي است که به دست مي‌آورد، ممکن است پروتئين مصرفي به جاي اينکه صرف ساخت بافت‌هاي جديد شود متابوليزه شود و انرژي توليد کند بنابراين پروتئين در بدن به 2 شرط اصلي مي‌تواند به وظيفه‌اش در بدن عمل کند؛ کالري موردنياز بدن به‌طور تمام و کمال تامين شده باشد، منابع پروتئيني از کيفيت خوبي برخوردار باشند تا بتوانند تمام اسيدهاي‌آمينه موردنياز بدن را تامين کنند.

[نویسنده]

نوشته‌ها