[zahra jamshidi]

کاهش وزن 7/1، 8/1، 2 و 8/3 کيلوگرمي در افراد روزه‌دار با وزن طبيعي در حين ماه رمضان گزارش شده است. در يک مطالعه ديگر که عمدتا بر روي خانم‌ها انجام شده بود، تغييري در وزن بدن مشاهده نشد. هم‌چنين گزارش شده است که افراد داراي اضافه وزن، بيش از افراد با وزن طبيعي و يا با کمبود وزن لاغر مي‌شوند؛ با اين حال مطالعه‌اي ديگر از افزايش وزن به دنبال مصرف بيشتر شيريني‌ها و دريافت انرژي بيشتر خبر داده است.

غدد درون ريز

تغيير قابل توجهي در غلظت سرمي T4، T3، TSH و پاسخ TSH به تزريق هورمون آزادکننده تيروتروپين (TRH) در مردان روزه‌دار ثابت نشده است. در زنان، ممکن است ميزان T4 و T3 در آخرين روزهاي رمضان کاهش يابد؛ اما اين کاهش عمدتا به دليل تغيير در ميزان اتصال به پروتئين‌هاست چرا که غلظت هورمون آزاد تغييري نمي‌کند. برخي مطالعات به افزايش اندکي در سطح T4سرم اشاره کرده‌اند که توسط ديگران تاييد نشده است. روزه‌داري مطالعاتي به مدت بيش از 48 ساعت منجر به کاهش T3سرمي و افزايش متناسب rT3 مي‌شود و ميزان پاسخ TSH به TRH نيز ممکن است کاهش يابد يا بدون تغيير بماند. تغذيه مجدد با قندها و نه پروتئين‌ يا چربي، ميزان T3 سرم را افزايش مي‌دهد. طول مدت روزه‌داري در ماه رمضان به اندازه‌اي نيست که منجر به ايجاد تغييرات در محور هيپوفيز- تيروئيد يا ميزان تبديل محيطي T4 شود. در روزه‌داري طولاني مدت مطالعاتي، سطح تستوسترون و FSH مي‌تواند بدون تغيير بماند، کاهش يابد و يا تستوسترون کاهش يافته و FSH افزايش پيدا کند. غلظت هورمون لوتئينيزان (LH) سرمي و پاسخ آن به تزريق هورمون آزادکننده گنادوتروپين (GnRH) تغييري نمي‌کند اما پاسخ FSH به تزريق GnRH ممکن است تخفيف يابد. پرولاکتين سرم نيز نرمال است و پاسخ آن به TRH نيز طبيعي يا کاهش يافته خواهد بود. در روزه‌داري کوتاه مدت، تغيير فاحشي در ميزان تستوسترون، FSH، LH، پرولاکتين و ميزان پاسخ پرولاکتين به TRH در مردان سالم روزه‌دار اتفاق نمي‌افتد. شروع ترشح کورتيزول و تستوسترون دستخوش تغييرات مي‌شود، حداکثر ميزان شبانه ملاتونين کاهش مي‌يابد و حداکثر ميزان پرولاکتين عصرگاهي با افزايش همراه است. افزايش مقادير روزانه و کاهش سطوح شبانه کورتيزول مي‌تواند با تغييرات ايجاد شده در چرخه خواب و کاهش ميزان فعاليت فيزيکي ارتباط داشته باشد.

10 روز پس از شروع روزه‌داري در رمضان، ممکن است ميزان متوسط کلسيم سرم کاهش يابد، اما مقادير کمتر از حد طبيعي ديده نشده است. در نيمه پاياني رمضان نيز سطح سرمي کلسيم طبيعي است، گرچه ممکن است نسبت به مقادير پيش از روزه‌داري اندکي افزايش يافته باشد. ميزان فسفر سرم و سطح پاراتورمون (PTH) در ماه رمضان بدون تغيير مي‌ماند.

نکات و توصيه‌ها

حين روزه‌داري در ماه رمضان تغيير مهمي در عملکرد غدد درون ريز به وقوع نمي‌پيوندد. مبتلايان به کم کاري شديد تيروئيد درمان نشده، پرکاري تيروئيد، بيماري کوشينگ و آديسون و ساير اختلالات آشکار غدد درون ريز مي‌بايست از روزه گرفتن بازداشته شوند.

[نویسنده]

نوشته‌ها