۸ نکته درباره يک شاخص

آيا مي‌دانيد شاخص يا انديس گلايسميک چيست و چه اهميتي دارد؟ انديس گلايسميک يا شاخص قندي يعني درجه‌بندي مواد غذايي حاوي کربوهيدرات براساس ميزان تاثير آنها بر افزايش قندخون در فاصله کوتاهي پس از صرف آنها، يعني هرچه هضم و جذب کربوهيدرات‌هاي موجود در ماده غذايي‌اي سريع‌تر باشد، شاخص قندي آن بالاتر است و با مصرف آن در زمان کوتاه‌تري افزايش قندخون اتفاق مي‌افتد…

البته کربوهيدرات‌هاي موجود در برخي خوراکي‌ها به‌تدريج هضم و جذب مي‌شوند و قندخون را به سرعت بالا نمي‌برند و داراي شاخص قندي پايين هستند.

بررسي و دانستن انديس گلايسميک مواد غذايي براي همه افراد خوب است ولي بيشتر براي بيماران مبتلا به ديابت مناسب است تا بدانند چطور بايد برنامه غذايي‌شان را تنظيم کنند و در مواقع افت قندخون چه نوع خوراکي‌هايي در دسترس داشته باشند. خواندن پرسش و پاسخ‌هاي اين آزمون مي‌تواند شما را بيشتر با شاخص قندي خوراکي‌ها آشنا کند.

پرسش‌ها
1. در ميان قندهاي مختلف، شاخص قندي کدام‌يک بيشتر است؟

الف. فروکتوز ب. ساکاروز

ج. گلوکز د. عسل

2. در ميان تنقلات زير، کدام‌يک شاخص قندي بيشتري دارند؟

الف. شکلات کاکائويي ب. ذرت بوداده

ج. چيپس سيب‌زميني د. نوشابه گازدار

3. شاخص قندي نان‌هاي سبوس‌دار بسيار کمتر از شاخص قندي نان‌هاي آرد سفيد است.

الف. درست ب. نادرست

4. شاخص قندي نودل از ماکاروني کمتر است.

الف. درست ب. نادرست

5. انديس گلايسميک ذرت شيرين کمتر از برنج است.

الف. درست ب. نادرست

6. در ميان ميوه‌هاي زير در حجم و ابعاد برابر، کدام‌يک شاخص قندي بالاتري دارند؟

الف. سيب ب. پرتقال

ج. موز د. هندوانه

7. کدام محصول لبني بيشترين ميزان شاخص قندي را دارد؟

الف. شير پرچرب ب. شير بدون چربي

ج. ماست د. پنير

8. شاخص قندي نخود از لوبيا بيشتر است.

الف. درست ب. نادرست

پاسخ‌ها
1. گلوکز. شاخص قندي گلوکز حدود 103، ساکاروز حدود 65، عسل حدود 61 و فروکتوز حدود 15 است. يعني فروکتوز که همان قند موجود در ميوه‌هاست، کمترين ميزان انديس گلايسميک را در ميان قندهاي مختلف دارد.

2. ذرت بوداده. برخلاف تصور عامه شاخص قندي ذرت بوداده حدود 65 و از ساير تنقلات بيشتر است. شاخص قندي نوشابه گازدار حدود 59، چيپس سيب‌زميني حدود 64 و شکلات کاکائويي حدود 40 است.

3. نادرست. شاخص قندي نان‌هاي آرد سفيد حدود 75 و نان‌هاي تهيه‌شده با آرد کامل حدود 74 است. به طور کلي نان‌ها شاخص قندي بالايي دارند و اگر ديابتي‌ها آنها را همزمان با ساير منابع سرشار از کربوهيدرات مانند برنج، سيب‌زميني يا ماکاروني مصرف کنند، انديس گلايسمي غذاي مصرفي‌شان بالاتر مي‌رود و بيشتر در معرض افزايش ناگهاني قندخون پس از صرف غذا قرار مي‌گيرند.

4. نادرست. شاخص قندي نودل بين 60-53 متغير است در حالي که انديس گلايسميک ماکاروني معمولي حدود 51-49 و ماکاروني قهوه‌اي يا سبوس‌دار هم بين 53-48 است. با اين حساب مي‌توان گفت که برخلاف باور عمومي، خوردن يک پرس نودل بدون سس و مايه گوشتي، بيش از يک پرس ماکاروني بدون سس و مايه گوشتي، قندخون را بالا مي‌برد.

5. درست. انديس گلايسميک ذرت شيرين حدود 53، برنج سفيد آبکش شده حدود 73 و برنج قهوه‌اي آبکش شده حدود 68 است. البته ميزان شاخص قندي ماکاروني و برنج با دم کشيدن بالاتر مي‌رود. به همين دليل به بيماران مبتلا به ديابت توصيه مي‌شود برنج يا ماکاروني را تا حد پخت کامل بجوشانند تا پس از آبکش کردن، مجبور نباشند آنها را براي دم کردن نيز حرارت دهند.

6. هندوانه. انديس گلايسميک هندوانه حدود 76، موز حدود 51، پرتقال حدود 43 و سيب حدود 36 است. آناناس، انبه و خرما هم به ترتيب داراي شاخص‌هاي قندي 59، 51 و 42 هستند. به همين دليل احتمال بالا رفتن سريع قندخون با مصرف هندوانه و آناناس، بيشتر از ساير ميوه‌هاي مرسوم است.

7. پنير. شاخص قندي پنير حدود 64، شير پرچرب حدود 39، شير بدون چربي حدود 37 و ماست هم حدود 33 است.

8. درست. انديس گلايسميک نخود حدود 28، لوبيا حدود
24 و دانه سويا حدود 16 است. البته در ميان حبوبات، شاخص قندي عدس از همه بيشتر و حدود 32 است.
منابع: dlife, diabeticconnect