۸ علت رایج چاقی

این موضوع حقیقت دارد که معمولا ما در صورتی دچار چاقی یا اضافه وزن می‌شویم که یا زیاد غذا بخوریم یا به اندازه کافی فعالیت بدنی نداشته باشیم. اما گاهی چاقی می‌تواند دلایل پزشکی داشته باشد که در اینجا به 8 مورد آن اشاره می‌کنیم.
1)کم ‌کاری تیرویید:
در این حالت، غده تیرویید که به شکل پروانه در پایین گلو قرار گرفته است، به اندازه کافی هورمون تیروییدی ترشح نمی‌کند. از آنجا که این هورمون نقش کلیدی در تعادلات متابولیکی دارد، تولید کم آن سبب کندی متابولیسم شده و در نتیجه هر چه فرد مصرف می‌کند، به شکل چربی ذخیره شده و به انرژی تبدیل خواهد شد. زنان 6 برابر مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند و به همین دلیل میزان شیوع چاقی در آنها بیشتر است. در صورتی که پزشک شما تشخیص داد مبتلا به کم‌کاری تیرویید هستید، احتمالا برای شما هورمون درمانی را تجویز خواهد کرد.
2)مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری:
اکثر قرص‌های پیشگیری از بارداری از 2 هورمون پروژسترون و استروژن تشکیل شده‌اند که جلوی تشکیل تخمک را تا 99 درصد می‌گیرد. با این حال مصرف این قرص‌ها تا حد کمی می‌تواند سبب اضافه وزن شود. دلیل آن هم تاثیر استروژن در ذخیره‌سازی چربی توسط ارگان‌ها است که البته یک ضرورت برای بدن زن در حین بارداری است. در صورتی که شما برای پیشگیری از بارداری از قرص استفاده می‌کنید، بهتر است هر چند وقت یک بار روش خود را تغییر داده و از روش‌های دیگر کمک بگیرید.
3)مصرف قرص‌های ضدافسردگی:
قرص‌های ضدافسردگی می‌توانند تعادل ترکیبات شیمیایی مغز را تغییر دهند و فرد را از حالت افسردگی رها کنند. با این حال در اکثر موارد مصرف آنها سبب اضافه وزن جزیی خواهد شد. در صورتی که شما به هر دلیلی از این نوع قرص‌ها مصرف می‌کنید، بهتر است در کنار آن عادات صحیح زندگی را هم به کار ببندید، یعنی یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و به اندازه ورزش کنید.
4)دیابت نوع 2 :
دیابت نوع 2 زمانی به وجود می‌آید که بدن به اندازه کافی انسولین ترشح نکند یا بدن نسبت به آن مقاوم باشد. درمان‌های آنتی‌دیابتیکی که برای این بیماران تجویز می‌شود معمولا سبب بروز اضافه وزن می‌شود. درمان با انسولین یا سایر داروها خواه‌ناخواه کمی اضافه وزن برای بیمار به دنبال دارد، پس در صورتی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، بهتر است در کنار داروهای آنتی‌دیابتیک داروی متفورمین هم مصرف کنید اما قبل از هر چیز با پزشک خود مشاوره کنید چون این دارو با همه سازگار نیست.
5)نشانگان کوشینگ:
بیماری نادر که به نام هیپرکوتیکوتیزولیسیم هم معروف است در اثر ترشح زیاد کورتیزول توسط غدد فوق‌کلیوی ایجاد می‌شود. وظیفه این هورمون کنترل فشارخون و متابولیسم است. برخی از نشانه‌های ابتلا به این بیماری وزن‌گیری به ویژه در ناحیه صورت و گردن، خستگی، پرفشاری خون و افزایش گلیسمی یا قندخون است. عوامل زیادی می‌توانند زمینه ابتلا به این ناراحتی را فراهم کنند. به عنوان مثال هورمون‌ درمانی طولانی برای بهبود بیماری‌هایی نظیر آسم یا تومورهای غیرسرطانی جزو این دسته‌اند. با توجه به دلیل ابتلا به بیماری؛ جراحی، رادیوتراپی یا مصرف داروهای کم‌کننده تولید کورتیزول می‌تواند موثر باشد.
6)نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک:
به هم ریختگی تعادل هورمونی می‌تواند سبب بروز کیست یا کیسه‌های مایع حاوی تخمک شود که از تخمدان‌ها آزاد نشده‌اند. این کیست‌ها روند تخمک‌گذاری‌ را مختل کرده و در نتیجه سبب اضافه وزن، پرمویی در صورت، اختلال در دوره‌های عادت ماهانه و گاهی ظاهر شدن آکنه می‌شود. در صورتی که به این ناراحتی دچار شدید، اولین توصیه پزشک تغییر شیوه زندگی و مصرف داروهایی مثل متفورفین است که متابولیسم را کنترل کرده و سبب تعادل هورمونی می‌شود.
7)مصرف استروژن :
با آغاز یائسگی میزان تولید هورمون استروژن در بدن کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند که از جمله نشانه‌های آن گرگرفتگی و عرق کردن‌های شبانه است. در این حالت پزشک معمولا هورمون درمانی جایگزین را پیشنهاد می‌کند. هورمون درمانی خود مسب جذب آب است که به دنبال آن فرد شاهد افزایش وزن خود خواهد بود. در کنار این موضوع با افزایش وزن متابولیسم هم کند‌تر می‌شود. برای حل این مساله هم بهترین توصیه انتخاب عادات صحیح غذایی و تمرینات فیزیکی برای مقابله با تغییرات ناشی از یائسگی است.
استروییدها:
مصرف کورتیکواستروییدها معمولا برای درمان آرتریت روماتویید، آسم یا دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شود و التهابات دردناک را تسکین می‌دهد. اما در عین حال میزان جذب آب توسط بدن را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر چون فرد مبتلا به این ناراحتی‌ها تحرک کمتری دارد، کالری کمتری می‌سوزاند و دچار اضافه وزن خواهد شد. اگر از چاقی در این شرایط رنج می‌برید، از پزشک خود بخواهید نوع درمان را تغییر دهد اما توجه داشته باشید داروهای دیگر شاید مسبب چاقی نباشند اما عوارض دیگری به دنبال خواهند داشت.
______________________________________________________________________________________________
زهرا یاری، کارشناس ارشد تغذیه.