[zahra jamshidi]

ريزمغذي‌ها موادي هستند كه بدن انسان به مقدار بسيار كمي از آنها نياز دارد اما در زندگي انسان نقش حياتي دارند و عدم دريافت آنها زندگي فرد، به ويژه سلامتي جامعه را در معرض خطر جدي قرار مي‌دهد. كمبود ريزمغذي‌ها را به عنوان گرسنگي پنهان مي‌شناسند. ريزمغذي‌ها شامل مواد زيادي هستند اما موادي كه كمبود آنها در سطح جهان بيشتر است عبارتند از: ويتامين‌هايD, A گروه ويتامين‌هاي B و فلزات مانند يد، آهن، كلسيم، روي و سلنيوم. سوءتغذيه ناشي از كمبود ريزمغذي‌ها در سراسر دنيا مشاهده مي‌شود و تبعات ناخوشايندي از نظر بهداشتي و اقتصادي در پي دارد در دنيا 250 ميليون كودك از كمبود ويتامين A، 2/2 بيليون نفر عمدتاً كودك و زنان باردار و شيرده در كمبود آهن و يك ميليون نفر از كمبود يد رنج مي‌برند. در ايران طي تحقيقات وزارت بهداشت و انستيتو تغذيه 36 درصد كودكان زير دو سال كمبود ذخيره آهن دارند و كمبود فقر آهن در كشور در سنين زير دو سال وضعيت بحراني دارد. در سال 1990 سازمان بهداشت جهاني و يونيسف اهدافي براي از بين بردن ريزمغذي‌ها تا سال 2000 تعيين و دو سال بعد 159 كشور در كنفرانس بين‌المللي تغذيه در رم شركت كردند و طرح عملياتي لازم با اهداف زير تعيين گرديد.
1- از بين بردن كمبود ويتامين C,D,A و گروه ويتامين B كمپلكس، يد، آهن، كلسيم و روي.
2- جهت غني‌سازي غذاها و مكمل‌ها براي تحقق اهداف تعيين شده در انتخاب غذاي اصلي كه ريزمغذي به آن اضافه مي‌شود، بايد دقت شود كه افراد، به خصوص گروه‌هاي در معرض خطر اين مواد غذايي را به‌طور يكنواخت در طول سال مصرف كنند. معيارهايي كه بايد در انتخاب مواد غذايي مورد توجه قرار گيرد عبارتند از: گستردگي مصرف مواد غذايي توسط گروه‌هاي در معرض خطر، و كافي بودن مواد مغذي براي جبران و كمبود.
معيار انتخاب ريزمغذي‌ها بايد عدم تأثير سوء بر متابوليسم ساير مغذي‌ها و پايداري در برابر شرايط نگهداري، توزيع و استفاده از مواد غذايي باشد.
تاريخچه غني‌سازي
غني‌سازي غذا سابقه‌اي ديرينه دارد. سوئيس اولين كشوري بود كه در سال 1923 به منظور جلوگيري از گواتر و راشيتيسم كه در مناطق آلپ شايع بود، اقدام به غني‌سازي نمك يد دار كرد. در نيمكره شمالي آمريكا و انگليس به علت كمبود آفتاب و كمبود ويتامين D و شيوع راشيتيسم غني‌سازي سارگارين با ويتامين A و D نتايج خوبي داشت. در سال 1942 غني‌سازي آرد با ويتامينB1، نياسين و آهن انجام گرديد و نتايجي كه به دست آمد، بسيار شگفت‌انگيز بود اختلالات كمبود ويتامين B و كم‌خوني به‌طور كامل ريشه‌كن شد. در دهه 1930 در مناطقي كه ذرت غذاي اصلي بود مرگ‌ومير ناشي از پلاگر به 3000 مورد در سال مي‌رسيد كه پس از غني‌سازي اجباري آرد با آهن و ويتامين‌هاي گروه B، ميزان مرگ‌و مير ناشي از پلاگر به شدت كاهش يافت و به صفر رسيد.

[نویسنده]

نوشته‌ها