[m.jarahzadeh]

در دنیای امروز رژیم‌های مختلف غذایی از جمله گیاه‌خواری و گوشت‌خواری وجود دارد که هر کدام با توجه به تمرکزی که روی مصرف برخی غذاهای خاص دارند، ممکن است بدن فرد را با کمبود انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم مواجه کند. تعداد زیادی از گیاه‌خواران از خوردن گوشت قرمز خودداری می‌کنند ولی در رژیم خود گوشت مرغ یا ماهی را می‌گنجانند.

رژیم گیاه‌خواری با وجود این که یکی از سالم‌ترین رژیم‌های غذایی به‌شمار می‌رود، می‌تواند کمبود پروتئین را به‌دنبال داشته باشد که عوارضی را برای فرد ایجاد می‌کند. امروزه مردم آنقدر درگیر فعالیت‌های روزمره خود هستند که فرصت زیادی برای خوردن و لذت بردن از آنچه می‌خورند، ندارند و صرفا غذایی می‌خورند تا سیر شوند و بتوانند فعالیت‌های خود را انجام دهند.

همین نداشتن یک تغذیه سالم می‌تواند خطر کمبود بسیاری از مواد معدنی و ویتامین‌ها را در بدن بالا ببرد. پروتئین از جمله مواد مغذی ضروری برای بدن محسوب می‌شود که در بافت‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و ارگان‌های بدن تجمع می‌‌کند. برای ساخت عضله و داشتن بدنی سالم باید به مقدار کافی از مواد پروتئینی مصرف کنیم. اگر شما هم جزو گیاه‌خواران هستید یا مقدار کافی پروتئین در رژیم غذایی خود ندارید باید نسبت به برخی علائم هشداردهنده آگاه باشید.

خستگی بیش از حد
بیشتر افراد گیاه‌خوار معتقدند نسبت به زمانی که گوشت مصرف می‌کردند، انرژی بیشتری دارند. اما در این میان، احساس خستگی و خالی شدن بدن از انرژی در آنها یکی از علائم اولیه کمبود پروتئین در بدن به‌شمار می‌رود. خواب‌آلودگی در طول روز یا عصر که در واقع یک خستگی غیرمعمول تلقی می‌شود. این نوع خستگی تنها یک حالت جسمی نیست بلکه فقدان انگیزه ذهنی نیز می‌تواند با کمبود پروتئین مرتبط باشد.

ضعف هنگام فعالیت بدنی
وقتی بدن با کمبود پروتئین مواجه می‌شود، ماهیچه‌ها توانایی لازم را برای ترمیم و بازیابی توان خود بعد از انجام فعالیت ندارند. در چنین حالتی، ورزش و فعالیت شدید می‌تواند زیان‌آور باشد و بدن ضعیف‌تر می‌شود.

ماهیچه‌ها
کمبود پروتئین تنها روی عملکرد و کاهش قدرت ماهیچه‌ها اثر نمی‌گذارد بلکه از حجم و اندازه آنها نیز کاسته می‌شود. وقتی بدن با کمبود پروتئین مواجه می‌شود و نمی‌تواند آن را از مواد غذایی مصرفی تأمین کند، از هر جایی از بدن که بتواند آن را برمی‌دارد و ماهیچه‌ها اولین نقطه‌ای از بدن هستند که پروتئین خود را از دست می‌دهند و بافت ماهیچه‌ای بدن شل می‌شود و حالت طبیعی خود را از دست می‌دهد.

تأخیر در ترمیم
کاهش روند بهبودی جراحات و زخم‌های بدن و طولانی‌تر شدن فرآیند درمان یکی از علل کمبود پروتئین در بدن به شمار می‌رود. پروتئین برای ساخت بافت‌های جدید الزامی است بنابراین در صورت کمبود، بدن قادر به ترمیم خود نخواهد بود.

کمبود ویتامین‌, پروتئین

رژیم گیاه‌خواری می‌تواند کمبود پروتئین را به‌دنبال داشته باشد .

ریزش مو
ارتباط ریزش مو با کمبود پروتئین شاید در ظاهر عجیب به نظر برسد ولی زمانی که با کمبود این ماده مواجه می‌شوید، بدن در حالت مقاومت و صرفه‌جویی قرار می‌گیرد و سعی می‌کند کمترین مقدار پروتئین را مصرف کند، بنابراین پروتئین زیادی را در ساخت مو و ناخن استفاده نمی‌کند؛ در نتیجه، موها و ناخن‌ها حالت شکننده به خود می‌گیرند و لطافت و نرمی خود را از دست می‌دهند.

بیمار شدن مرتب
به‌طور قطع، پروتئین باعث فعال نگه‌داشتن سیستم ایمنی بدن می‌شود. وقتی بدن با کمبود پروتئین مواجه می‌شود و پروتئین کافی در رژیم غذایی وجود نداشته باشد، پروتئین‌هایی در بدن که با مهاجمانی چون باکتری‌ها و ویروس‌ها مبارزه می‌کنند، از بین رفته و برای سوخت و ساز بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نتیجه ترمیم زخم‌ها و جراحات بدن دشوارتر شده، مبارزه با عفونت‌ها با سختی انجام می‌شود و فرد سریع‌تر دچار سرماخوردگی می‌شود.

اگر همیشه احساس گرسنگی می‌کنید و نمی‌توانید دست از خوردن غذا بکشید، ممکن است بدنتان از کمبود پروتئین رنج ببرد. مقدار کافی پروتئین در بدن باعث کاهش مصرف کالری بیش از حد می‌شود. گنجاندن حدود 20 درصد مواد پروتئینی در هر وعده غذایی از قبیل یک تکه مرغ، یک تکه ماهی و تخم‌مرغ باعث می‌شود زودتر احساس سیری کنید و از پرخوری جلوگیری می‌کند. رژیم‌های کم‌کالری معمول که برای کاهش وزن مورد استفاده قرار می‌گیرند، شاید در ظاهر مؤثر باشند ولی باعث کاهش حجم ماهیچه‌ای می‌شود. به همین دلیل افرادی که رژیم‌های لاغری را دنبال می‌کنند معمولا ماهیچه‌های شل و افتاده‌ و بدنی استخوانی دارند.
در واقع، با حفظ مقدار لازم پروتئین در رژیم غذایی روزانه، می‌توان مانع از بین رفتن حجم عضلانی شد.

چه باید کرد
برخلاف تصور افراد، فقط منابع حیوانی و گوشتی دارای پروتئین نیستند بلکه برخی مواد غذایی از قبیل سویا، انواع لوبیا، دانه‌های خوراکی مانند آجیل، غلات و حتی سبزیجاتی چون بروکلی و اسفناج منابع خوبی از پروتئین‌ها محسوب می‌شوند. استفاده از مکمل‌های پروتئینی از دیگر راهکارهایی که می‌تواند کمبود پروتئین بدن را برطرف کند. شاهدانه، نخود، برنج و پودر پروتئین سویا همگی جزء سبزیجات حاوی پروتئین هستند.

اطمینان از مصرف انواع اسیدآمینه‌های ضروری برای بدن در طول روز می‌تواند پروتئین کافی را تأمین کند.

به‌طور کلی مقدار نیاز پروتئین روزانه برای هر فرد متغیر است و هر شخص با توجه به قدرت بدنی و فعالیتی که دارد، مقدار خاصی پروتئین نیاز دارد. از این‌رو، خود افراد نیز می‌توانند این مقدار را محاسبه کنند و مراقب مصرف این ماده مغذی در طول روز باشند. افراد ورزشکار چنانچه وزن خود را به کیلوگرم در 4.3 گرم ضرب کنند، می‌توانند مقدار پروتئین لازم در طول روز را محاسبه کنند. به عنوان مثال اگر فردی 80 کیلوگرم وزن داشته باشد، براساس این فرمول، باید روزانه 272 گرم پروتئین مصرف کند تا نیاز بدنش رفع شود. در این میان، افراد عادی باید وزن خود را در عدد 2.2 ضرب کنند که برای یک فرد 80 کیلوگرمی، مقدار نیاز روزانه پروتئین به 176 گرم می‌رسد.

[نویسنده]

نوشته‌ها