[s.samadi]

در دوران مدرسه رشد كودكان بصورت نسبتا يكنواختي ادامه دارد و در سال هاي آخر دبستان مقارن با شروع جهش رشد به ويژه در دختران است. بنابراين ، تامين انرژي مورد نياز بسيار ضروري است . ميزان انرژي مورد نياز كودكان مدرسه اي ، به دليل تفاوت در اندازه بدن ، ميزان تحرك و سرعت رشد آنها متفاوت است و هر چه ميزان تحرك و فعاليت بدني دانش آموز بيشتر باشد طبعا به انرژي بيشتري نياز دارد، كربوهيدراتها كه عمدتا در نان و غلات وجود دارد و هم چنين ، چربي ها منابع تامين كننده انرژي هستند. در صورتي كه انرژي مورد نياز از اين منابع تامين نشود، پروتئين مصرفي كه بايد صرف رشد و ترميم بافتهاي بدن شود به مصرف توليد انرژي ميرسد. زماني كه بعلت كمبود دريافت انرژي . منابع پروتئيني صرف توليد انرژي مي شوند، از وظيفه اصلي خود كه رشد سلول و ترميم بافتها است باز مي مانند و نهايتا رشد كودك مختل ميشود.
براي تامين انرژي مورد نياز كودكان سنين مدرسه بايد از گروه نان و غلات مانند نان، برنج و ماكاروني در برنامه غذايي روزانه آنها گنجانيده شود. مصرف بيسكويت ، كيك ، كلوچه و شيريني هايي از اين قبيل كه معمولا بعنوان ميان وعده مصرف ميشوند بخشي از انرژي مورد نياز كودك را تامين ميكنند. تنقلاتي مانند برنجك و گندم برشته نيز در تامين انرژي روزانه اين كودكان نقش دارند. چربي ها مانند روغن، كره، خامه، سرشير نيز در كودكان مدرسه ايي منبع تامين انرژي هستند و بايد در برنامه غذايي روزانه در حد متعادل گنجانيده شوند.
به اين نكته بايد توجه داشت كه دانش امروز نشان داده است كه بسياري از بيماري هاي دوران بزرگسالي مانند بيماي هاي قلبي و عروقي ، افزايش فشار خون ، بعضي از سرطان ها ، افزايش چربي خون و ديابت به نحوه تغذيه مرتبط است و چون عادات غذايي از دوران كودكي شكل ميگيرد بنابراين اصلاح عادات غذايي اين دوران ميتواند از بروز اين بيماريها در بزرگسالي پيشگيري كند.
2- پروتئين براي نگهداري و ترميم بافت ها و ساخت سلول ها و بافت هاي جديد مورد نياز است. تركيبي از پروتئين حيواني و گياهي به شرط آنكه انرژي دريافتي كودك كافي باشد ميتواند نياز بدن را براي رشد تامين نمايد. توصيه ميشود حتي الامكان پروتئين حيواني ( مانند شير، گوشت و تخم مرغ) كه پروتئين با كيفيت خوب محسوب ميشوند و اسيدهاي امينه ضروري را براي رشد سلولها تامين ميكنند در برنامه غذايي روزانه كودكان سنين مدرسه گنجانيده شود. در صورتي كه در ميان وعده نان و تخم مرغ ، ساندويج مرغ، كتلت ، انواع كوكوها مثل كوكوي سيب زميني و يا كوكوي سبزي و يا شير و كيك مصرف شود بخشي از پروتئين مورد نياز كودكان اين سنين تامين ميشود.
3- ويتامين ها و املاح در واكنش هاي متابوليك نقش حياتي دارند و از طريق برنامه غذايي روزانه بايد به بدن برسند . نياز به ويتامين ها و املاح اغلب متناسب با انرژي دريافتي و يا ساير مواد مغذي است . برخي از ويتامين ها و املاح در دوران رشد نقش اساسي دارند و كمبود آنها موجب اختلال رشد كودكان ميشود . شايعترين كمبود هاي ويتاميني در اين دوران كمبود ويتامين A و D و شايعترين كمبودهاي املاح ، يد، آهن و كلسيم ميباشد.
4- ويتامين D در تنظيم ،جذب و متابوليسم كلسيم نقش حياتي دارد. با توجه به اينكه دانش آموزان در سنين رشد هستند كمبود ويتامين D بعلت اختلال در جذب كلسيم ميتواند رشد استخواني آنها را مختل كند. مهمترين منبع تامين ويتامين D نور مستقيم آفتاب است.
بنابراين كودكاني كه كمتر از نور مستقيم آفتاب استفاده ميكنند با كمبود ويتامين D مواجه شده و بدنبال آن كمبود كلسيم در آنها بروز ميكند. تشويق دانش آموزان به ورزش و بازي در فضاي باز و استفاده از نور خورشيد موجب ميشود كه ويتامين D مورد نياز بدن آنها تامين شود.
5- آهن مورد نياز در سنين مدرسه بستگي به سرعت رشد، ذخائر آهن بدن و قابليت جذب آن از منابع غذايي دارد. نياز به آهن در دوران رشد ، افزايش مي يابد. آهن مورد نياز روزانه در يك كودك 10 ساله براي تامين ذخاير بدن به اندازه نياز يك مرد بالغ است. بهترين نوع آهن قابل جذب در مواد حيواني مثل گوشت، مرغ، جگر وجود دارد. در صورتي كه منبع عمده آهن دريافتي روزانه غذاهاي گياهي مانند حبوبات ، غلات، سبزيجات و زرده تخـــم مــــرغ باشد بايد به دريافت كافي ويتامين C كه جذب آهن را افزايش ميدهد توجه شود. انواع ميوه هاي تازه بخصوص مركبات حاوي ويتامين C هستند و مصرف سالاد شامل گوجه فرنگي، فلفل سبز دلمه اي، كلم و گل كلم همراه با غذا و مصرف ميوه يا آب ميوه پس از غذا جذب آهن غذاي كودكان را افزايش ميدهد.
6- كلسيم نه تنها براي استحكام دندانها و استخوانها بلكه براي رشد استخوانهاي جديد ضروري است . دريافت كافي كلسيم از برنامه غذايي روزانه در سنين مدرسه و بلوغ براي حفظ تراكم طبيعي استخوانها و جلوگيري از پوكي استخوان در بزرگسالي حائز اهميت است . شير و لبنيات مهمترين منبع تامين كلسيم هستند و بنابراين ، كودكان و دانش آموزاني كه از اين گروه به مقدار كافي استفاده نمي كنند در معرض خطر كمبود كلسيم قرار دارند. بويژه اگر همراه با وعده غذايي خود نوشابه هاي گازدار مصرف ميكنند. نوشابه هاي گاز دار حاوي مقادير زيادي فسفر ميباشند كه ميتوانند در جذب كلسيم اختلال ايجاد كنند. بستني كه با شير پاستوريزه تهيه شده است منبع خوبي از كلسيم است و مصرف آن در ميان وعده بخشي از كلسيم مورد نياز كودكان اين سنين را تامين ميكند. ميان وعده مناسب ديگر براي تامين كلسيم، نان و پنير است (پنير منبع خوبي از كلسيم است) كه به همراه سبزي، گوجه فرنگي ، خيار و يا گردو يك ميان وعده سالم و مغذي براي دانش آموزان بشمار ميرود.

[نویسنده]

نوشته‌ها