[zahra jamshidi]

یکی از شایع‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای خاصه در خانم‌ها در سنین باروری (یعنی از شروع نخستین قاعدگی تا یائسگی)، کمبود آهن است. آهن در خونسازی و تبادلات گازهای تنفسی ميان گویچه‌های سرخ خون و دیگر بافت‌ها دخالت دارد اما این تنها کارکرد این ماده نیست. آهن برای ساخت ميانجی‌های عصبی و دفاع ایمنی بدن هم ضروری است. آهن در بدن به صورت ترکیبی به نام فریتین ذخیره مي‌شود. کمبود مزمن آهن به تدریج موجب تخلیه ذخایر بدن مي‌شود که درصورت عدم درمان، کم‌خونی را در پی خواهد داشت. بنابراین، امکان دارد در مراحل نخستین کمبود آهن، کم‌خونی وجود نداشته باشد اما در همين حال ممکن است بیمار از کاهش قدرت تمرکز، کاهش توان کاری و ضعف شکایت داشته باشد. کمبود ذخایر آهن در مردان و زنان یائسه ممکن است حاکی از خونریزی گوارشی مزمن باشد. در این حال لازم است ضمن ارزیابی کمي ‌و کیفی رژیم غذایی بیمار، سلامت دستگاه گوارش او نیز بررسی شود.
آهن در منابع غذایی گیاهی و جانوری وجود دارد. مقدار آهن در برخی فراورده‌های گیاهی ممکن است نسبتاً بالا باشد اما معمولاً درصد جذب آنها در مقایسه با آهن غذاهای جانوری پایین‌تر است. به طور مثال هر 100 گرم گوشت راسته بی‌چربی گوساله، حدود 7/1 ميلیگرم آهن دارد در حالی که هر 100 گرم عدس پخته، دارای 3/3 ميلیگرم آهن است. با این حال جذب آهن جانوری معمولاً بیش از 20 درصد و ازآنِ آهن گیاهی بین 8-3 درصد است. انواع گوشت‌های سفید، عدس و به ویژه پروتئین سویا از منابع خوب و «سالم» آهن به شمار مي‌روند. گوشت‌های قرمز و جگر البته از نظر آهن غنی‌ترند و کفایت جذب بالاتری هم دارند، اما بنا به دلایل بسیاری از جمله نوع و مقدار چربی‌های آنها بهتر است مصرف آنها هرچه بیشتر محدود شود. حتی در مواردی که کمبود آهن منجر به کم‌خونی شود هم نیازی به افزایش مصرف گوشت قرمز و جگر نیست. در این موارد معمولاً فرآورده‌های دارویی آهن تجویز مي‌شود که بسیار سریع‌تر، مؤثرتر، سالم‌تر و کم‌هزینه‌ترند!

[نویسنده]

نوشته‌ها