[s.shahemi]

يكي از عادت‌هاي غذايي بسيار شايعي كه بين افراد و به‌خصوص در افرادي كه تحت رژيم لاغري هستند، رواج فراوان دارد حذف مواد نشاسته‌اي به‌خصوص نان و برنج از برنامه غذايي است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از شفقنازندگی، اين افراد بر اين باورند كه نان و برنج چاق‌كننده هستند و بايد به طور كامل از الگوي غذايي روزانه حذف شوند. البته آنچه مسلم است آن است كه مواد نشاسته‌اي از جمله نان و برنج جزو منابع انرژي محسوب مي‌شوند و هر يك از مواد قندي – نشاسته‌اي حدود 4 كالري انرژي توليد مي‌كند اما اين به آن معنا نيست كه به علت توليد كالري بايد از برنامه غذايي حذف شوند زيرا كالري براي فعاليت‌هاي حياتي داخلي و نيز اعمال خارجي بدن هر فردي ضروري است ولي به ميزان لازم و متعادل. اما به چه علت حذف مواد نشاسته‌اي از برنامه غذايي باعث چاقي مي‌شود؟

برلیانت بزرگمهر، مشاور تغذیه و رژیم درمانی، در این باره می‌گوید: «‌دلايل مختلفي بر اين مدعا وجود دارد مثلا از آنجا كه كربوهيدرات‌ها مهم‌ترين منابع تامين انرژي بدن هستند، حدود 65-50 درصد كل كالري مصرفي روزانه را به خود اختصاص مي‌دهند از طرفی دیگر، غذاهايي كه حاوي نان يا برنج هستند ارزش سيري بالايي دارند و انسان تا مدتي پس از مصرف نان يا برنج، احساس گرسنگي نمي‌كند بنابراين حذف اين مواد نشاسته‌اي مفيد از برنامه غذايي باعث مي‌شود شخص احساس گرسنگي مداوم داشته باشد و دچار دل‌ضعفه شود. در نتيجه به خوردن هله‌هوله پناه مي‌برد، نظر به اينكه موادي كه به عنوان هله‌هوله مصرف مي‌شوند معمولا بسيار پركالري و حاوي چربي، شيريني يا نمك بالا هستند و از طرف ديگر چون ريزه‌خواري باعث پري معده نمي‌شود و به انسان احساس سيري نمي‌دهد بنابراين اين ريزه‌خوراي مكررا ادامه پيدا مي‌كند و درنتیجه منجر به چاقي مي‌شود.»

وی در ادامه به عامل دیگری که با حذف مواد نشاسته‌ای باعث چاقی می‌شود اشاره کرد و گفت: «با احساس گرسنگي و دل ضعفه ناشي از حذف نان و برنج از برنامه غذايي، شخص دچار استرس مي‌شود و پيامد استرس، پرخوري عصبي است. بد نیست بدانید که افرادي كه از رژيم‌هاي لاغري بسيار كم‌كالري و فاقد نان و برنج و ساير مواد نشاسته‌اي استفاده مي‌كنند، در درازمدت قادر به تحمل چنين رژيم دشواري نيستند و براي جبران آن پس از مدت كوتاهي به پرخوري به‌خصوص مصرف مواد پركالري پناه مي‌برند. اين پرخوري باعث احساس نارضايتي از خود و عناد با خود مي‌شود. عناد با خود، پرخوري عصبي را تشديد مي‌كند و پرخوري باعث عناد بيشتر با خود مي‌شود. اين حلقه معيوب مرتبا تكرار مي‌شود تا شخص را از نظر رواني از پا درمي‌آورد و حتما چاقي نيز تشديد مي‌شود. احساس گرسنگي و دل‌ضعفه مداوم ناشي از حذف نان و برنج يعني اين دو ماده غذايي مهم و اصلي منجر به ايجاد استرس در شخص مي‌شود. استرس نيز عاملي براي افزايش وزن و چاقي است زيرا تنظيم كار تمام دستگاه‌هاي بدن را بر هم مي‌زند و باعث مي‌شود ارگان‌ها نتوانند كار خود را به خوبي انجام دهند. از جمله متابوليسم (سوخت و ساز) مواد انرژي‌زا در بدن مختل مي‌شود و مواد انرژي‌زا به جاي اينكه بسوزد و توليد انرژي كند، به چربي تبديل و در بدن ذخيره مي‌شود كه پيامد آن چاقي است.

این مشاوره تغذیه و رژیم درمانی در ادامه گفت‌وگو با اشاره به اینکه حذف مواد نشاسته‌اي از برنامه غذايي علاوه بر اینها، عوارض و زيان‌هاي ديگري هم در بردارد، گفت: «انرژي موردنياز سلول‌هاي عصبي، از كربوهيدرات‌ها (مواد قندي – نشاسته‌اي) است. چنانچه مواد نشاسته‌اي از الگوي غذايي كنار گذارده شود، تمايل شخص به مصرف موادقندي افزايش مي‌يابد. مصرف موادقندي باعث پوسيدگي و خرابي دندان‌ها مي‌شود. علاوه بر آن، مواد قندي بعد از مصرف سريعا جذب خون مي‌شوند و به همين دليل در فاصله كوتاهي بعد از مصرف ايجاد سيري مي‌كنند. جذب سريع مواد قندي، باعث بالارفتن گلوكز خون و ترشح انسولين مي‌شود و گلوكز خون را پايين مي‌آورد درنتيجه پس از مدتي افت قندخون و عوارض عصي ناشي از آن بروز مي‌كند درحالي كه مواد نشاسته‌اي قند خود را به‌تدريج وارد خون مي‌كنند بنابراين با مصرف اين مواد گلوكز خون در حالت متعادل باقي مي‌ماند. چنانچه كربوهيدرات مصرفي در برنامه غذايي منحصر به مواد قندي و مواد نشاسته‌اي حذف شود، احتمال افت قندخون وجود دارد. علاوه بر این، نان و برنج و ساير مواد نشاسته‌اي علاوه بر انرژي، حاوي موادمغذي مفيدي مانند پروتئين گياهي، ويتامين‌هاي گروه B، روي مقداري هم كلسيم هستند به‌خصوص چنانچه نان و برنج با سبوس مصرف شوند يعني پوسته آنها به‌طور كامل گرفته نشود، حاوي ويتامين‌هاي گروه B بيشتري‌اند. درضمن داراي ويتامين E و فيبر غذايي نيز هستند. درحالي كه موادقندي اكثرا فقط مقدار زيادي انرژي به بدن مي‌رسانند و فاقد ارزش تغذيه‌اي بالا هستند. چنانچه مواد نشاسته‌اي از برنامه غذايي روزانه حذف شود براي تامين انرژي موردنياز بايد در مصرف چربي‌ها و مواد پروتئيني افراط شود كه اين افراط به هيچ‌وجه مفيد نيست.

به گفته برلیانت بزرگمهر، از آنجا كه چربي‌ها غني‌ترين منبع انرژي محسوب مي‌شوند (هر يك گرم چربي 9 كالري انرژي توليد مي‌كند يعني تقريبا 5/2 برابر يك گرم پروتئين يا كربوهيدرات) بنابراين تامين انرژي از چربي‌ها علاوه بر آنكه احتمال چاقي را خيلي بيش‌ از مواد نشاسته‌اي افزايش مي‌دهد و باعث اختلالات زيادي از قبيل افزايش چربي‌هاي نامطلوب خون، اختلالات قلبي – عروقي و افزايش احتمال سكته و نيز بالارفتن احتمال ابتلا به سرطان مي‌شود. چنانچه كربوهيدرات‌ها از برنامه غذايي شخص حذف شود، چربي‌ها دچار سوخت ناقص مي‌شوند و به جاي آنكه به‌طور كامل متابوليزه شوند و توليد انرژي كنند، ايجاد ستن كرده و باعث بالا گرفتن ستن‌ها در خون مي‌شوند و عارضه‌اي به نام ستوز توليد مي‌كنند كه بسيار زيان‌آور و خطرناك است و مي‌تواند سلامت انسان را به طور جدي به خطر بيندازد.

وی در پایان تاکید کرد: «البته با وجود آنكه مصرف نان، برنج و ساير مواد نشاسته‌اي در برنامه غذايي روزانه همه افراد ضروري است ولي به‌هيچ وجه نبايد در مصرف اين گروه غذايي افراط كرد زيرا باعث افزايش وزن و چاقي مي‌شوند. درضمن كربوهيدرات‌ها مي‌توانند به آساني تبديل به چربي و در بدن ذخيره شوند. البته اين حالت در صورتي است كه در مصرف آنها افراط شود.»

[نویسنده]

نوشته‌ها