[ezamani]

[align=justify]اندومتریوز به حضور بافت داخل رحم (اندومتر) در خارج از فضای داخل رحمی گفته می شود. این بیماری با نشانه هایی مانند درد لگنی، ناباروری، درد حین مقاربت، درد دوران قاعدگی و یا مجموعه ای از آن ها شناخته می شود.
درباره‌ آن‌چه که اندومتريوز را پديد می‌آورد، چند نظريه وجود دارد. با وجود اين، بيشتر پژوهشگران بر اين باورند که هورمون استروژن اثر تشديد کننده ای بر اندومتريوز دارد. در نتيجه، بيشتر درمان‌های جاری برای اندومتريوز بر پايه‌ تنظيم ميزان توليد استروژن در بدن زن برای تسکين علايم استوارند. تا کنون هيچ درمان قطعی برای اين بيماری گزارش نشده است.

آزمون ساده‌ای برای شناسايی اندومترويز وجود ندارد. در حقيقت، تنها راه قابل اعتماد برای تشخيص قطعی اندومتريوز انجام دادن لاپاروسکوپی و تکه‌برداری از بافت است. اما اين روش گران بوده و بيشتر زنان ودختران نیز تمايل به انجام جراحی ندارند.
بنابراين، تشخيص اندومتريوز اندکی دشوار است و پزشک متخصص زنان بايد نشانه‌های بيماری را به درستی تشخيص دهد و پس از به دست آوردن پيشينه‌ از نشانه‌های بيماری به بيمار مورد نظر پيشنهاد انجام تکه‌برداری از بافت را بدهد. آزمايش‌های ديگری هم وجود دارد که پزشک متخصص ممکن است انجام دهد. سونوگرافی، اسکن ام‌.آر.‌آی.(MRI) CA-125 نوعی آنتی ژن سطح سلولی است که توسط مشتقات اپیتلیوم سلومیک(شامل اندومتر) ترشح می شود. میزان CA-125 اغلب در زنان مبتلا به اندومتریوز پیشرفته افزایش می یابد،اما افزایش میزان CA-125 در اوایل حاملگی، در طی قاعدگی طبیعی و در زنان مبتلا به بیماری های حاد التهابی لگن یا لیومیوم(تومور ماهیچه صاف رحمی) نیز دیده می شود. هيچ کدام از اين آزمايش‌ها به طور قطعی بيماری را مشخص نمی‌کنند، اما می‌توانند به تشخيص آن کمک کنند.

درمان معمول در این بیماری شامل تجویز آرامبخش ها برای تسکین درد، هورمون درمانی به منظور تنظیم تولید استروژن در بدن و در نهایت جراحی لاپاروسکوپی است.

امروزه احتمال اثر عادات غذایی بر بروز اندومتریوز مطرح شده، اما مطالعات در این مورد اندک است و نتایج این مطالعات نیز متناقض می‌باشد. یکی از تئوری‌های مطرح شده در ارتباط با تغذیه و بروز اندومتریوز، تأثیر غذاها بر سطوح هورمون‌های مرتبط با این بیماری به ویژه پروستاگلاندین‌ها و استروژن‌ها است. استروژن هورمون ایجاد کننده صفات زنانه است. این هورمون ارتباط مستقیمی با بروز اندومتریوز دارد و حتی علائم این بیماری در افرادی که سطوح بالاتری از استروژن دارند شدیدتر است، بنابراین کاهش دریافت مواد غذایی افزاینده این هورمون می‌تواند بروز و عوارض اندومتریوز را کاهش دهد.

فرآورده‌های سویا بیشترین اثر را بر سطح هورمون استروژن می‌گذارند. سویا و فرآورده‌های آن مثل آجیل سویا، روغن سویا، شیر سویا و کنجاله سویا حاوی ترکیباتی از نوع ایزوفلاون‌ها هستند که از گروه فیتواستروژن‌ها می‌باشند. این ترکیبات که شامل genistein و daidzein هستند، موجب کاهش خطر سرطان پستان، پروستات، بیماری‌های قلبی- عروقی و مشکلات یائسگی می‌شوند. این ترکیبات از چندین روش باعث کاهش اثر و یا سطح استروژن می‌شوند به عنوان مثال، این ترکیبات به گیرنده‌های استروژن در سطح سلول‌ها متصل شده و مانع اتصال استروژن می‌شوند و از این طریق اثر استروژن را کاهش می‌دهند. همچنین بدن ما این ترکیبات را با استروژن اشتباه می‌گیرد و بنابراین کمتر دستور به ساخت استروژن می‌دهد. البته برخی دانشمندان هم معتقدند که این ترکیبات به هر حال اثراتی مشابه هورمون استروژن دارند و بنابراین افزاینده خطر اندومتریوز می‌باشند. از آنجایی که سویا نقش موثری در بهبود سلامت دارد به نظر می‌رسد که مصرف مقادیر متوسط آن بی‌خطر بوده و حتی ممکن است کمک کننده باشد.

کاهش دریافت چربی‌ها و الکل نیز سطح استروژن را کاهش می‌دهد. افزایش دریافت فیبر، به ویژه فیبرهای محلول، موجب کاهش سطح استروژن می‌شود. به طور کلی رژیم گیاه‌خواری با افزایش گلبولین متصل شونده به هورمون‌های جنسی، استروژن در دسترس را کاهش می‌دهد.
امروزه، مصرف L – کارنیتین برای زیبایی اندام و لاغری در زنان هم شایع شده است. این مکمل موجب تغییر سطح هورمون‌های جنسی شده و خطر چندین بیماری از جمله اندومتریوز را افزایش می‌دهد. بنابراین، مصرف آن باید به شدت محدود شود و تنها زیر نظر متخصصین باشد.

مسئله دیگری که احتمالاً خطر بیماری اندومتریوز را افزایش می‌دهد، استرس اکسیداتیو است. استرس اکسیداتیو یعنی به هم خوردن تعادل بدن با افزایش عوامل اکسید کننده که موجب اکسید شدن مواد حیاتی و بافت‌های بدن می‌شود. دیده شده که در ترشحات و مایعات رحمی افراد مبتلا به اندومتریوز سطح شاخص‌های اکسید کننده بالاست و به طور کلی سطح آنزیم‌های ضد اکسیداسیون مثل سوپراکسیددسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و آنتی اکسیدان‌های غیر آنزیمی مثل تورین، ویتامین C و E در زنان مبتلا پایین‌تر است. بنابراین احتمالاً افزایش دریافت مواد مغذی آنتی اکسیدان مثل ویتامین‌های E و C، سلنیوم، روی، کاروتنوئیدها و امگا-3 خطر این بیماری را کاهش می‌دهد. این مواد مغذی به وفور در میوه‌ها و سبزی‌های تازه، آجیل و ماهی‌های چرب موجودند اما ممکن است در بعضی افراد نیاز به مکمل یاری باشد.

احتمال اثر مکمل‌های ویتامین‌های B1, B9 و B6 و منیزیم هم مطرح شده که با جلوگیری از تکثیر بی رویه سلول‌ها و یا شل کردن انقباض عضلات صاف موجب کاهش خطر می‌شوند. به هر حال مصرف هر مکملی باید زیر نظر متخصصین باشد و هرگز به معنی قطع روش‌های درمانی تجویز شده توسط پزشک نیست.[/align]

[نویسنده]

نوشته‌ها