[s.samadi]

زنجبیل یا زنجفیل گیاهی است با نام علمی zingiber officinale که به نام عمومی ginger در دنیا مشهور است. زنجبیل گیاهی است چند ساله که دارای ریزوم های غده ای است. ساقه های گیاه به طور عمودی از ریزوم ها خارج شده و در انتها به گل های زرد و زیبا منتهی میشوند . برگهای این گیاه پهن بوده و باغلافی به ساقه ها متصل شده اند.

تاریخچه:

کاربرد دارویی زنجبیل به هند و چین باز می گردد . نشانه های کاربرد آن در کتب دارویی چین پیدا شده است .در قرن سیزدهم با مشخص شدن خواص آن ، مصرفش در آشپزی سراسر اروپا رایج شد. زنجبیل در عطاری های قرون وسطی جایگاه خاصی داشت واز آن برای درمان تهوع و نفخ استفاده میشد.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی:

مهمترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده ای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است. ترکیبات اصلی آن شامل : انواع قند ها ( 50تا 70 درصد) ، چربی ها (3تا 18 درصد) ، اولئورزین ( 4تا 7.5 درصد ) ، و ترکیبات سوزاننده (1تا 3 درصد ) است. یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه (6 گرم) حاوی 5 کالری ، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزءی چربی ، پروتئین و فیبر می باشد.

اثرات درمانی:

زنجبیل جزء گیاهان دارویی مهم بوده و دارای خواص متعددی از جمله : ضد تهوع ، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری ، آنتی اکسیدان ، ضد سرفه ، ضد سموم کبدی، ضد التهاب ، ادرار آور ، کاهش اسپاسم ، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ ، افزایش ترشحات روده ای معدی ،پایین آورنده ی کلسترول خون، و محرک گردش خون مغزی و محرک هضم غذا می باشد . در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد . جینجرول ، مهم ترین جزءتشکیل دهنده ی زنجبیل که مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه می باشد ، از رشد سلولهای سرطانی مخصوصا سرطان روده بزرگ در انسان جلوگیری می کند .

اثرات زنجبیل در بیماری های قلبی:

1- اثر ضد التهابی :
واکنشهای التهابی ایجاد شده در سرخرگها از طریق اکسیداسیون چربیها و متابولیتهای اسید آراشیدونیک از ریسک فاکتور های اصلی برای بیماریهای قلبی عروقی می باشد. ترکیبات زنجبیل مانع تولید سیتوکینهای التهابی و آنزیم های تولید کننده پروستا گلاندینها میشوند و از این طریق کاهش دهنده واکنشها ی التهابی و بیماریهای قلبی می باشد.

2- اثر آنتی اکسیدانی:
زنجبیل باعث جمع آوری و باند شدن رادیکالهای آزاد ومحافظت غشاء سلولی از اکسیداسیون میشود. زنجبیل به صورت معنی داری باعث پایین آمدن پراکسیداسیون چربی و افزایش سطح آنزیم های آنتی اکسیدانی میشود ، به طوری که خاصیت آنتی اکسیدانی زنجبیل مشابه اسید اسکوربیک می باشد.

3- اثر بر چربی خون:
زنجبیل باعث کاهش کلسترول ، تری گلیسرید، VLDL،LDL ، فسفو لیپید ها ، و در نتیجه کاهش تخریبهای آترواسکلروتیکی و همچنین باعث افزایش HDL می گردد . زنجبیل با تاثیر بر کبد باعث کاهش بیوسنتز کلسترول و با تحریک تبدیل کلسترول به اسید های صفراوی باعث افزایش دفع مدفوعی آنها می گردد.

4- اثر ضد لخته ای:
زنجبیل مانع تشکیل لخته ناشی از آراشیدونیک اسید وترومبوکسان ناشی از سیکلواکسی ژناز و سنتز پروستوگلاندین ها و پروستاسیکلینها همراه با افزایش فعالیتهای فیبرینولیتیکی میگردد. تاثیر زنجفیل بر کاهش چسبندگی پلاکتها قوی تر از سیر و پیاز می باشد.

5-اثر بر فشار خون:
مصرف زنجبیل باعث گشاد شدن عروق و کاهش فشار خون میگردد . زنجفیل به عنوان جایگزین آسپیرین برای بیماران مسن و دارای زخمهای معده توصیه میگردد .

موارد منع مصرف:

در کودکان زیر 2 سال نباید استفاده شود.
مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سر دل میشود.
افرادی که سنگ کلیه دارند باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک مشورت نمایند.
اگر داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید زنجبیل نخورید .
مصرف آن در دوران بارداری وشیردهی باید در حد متعادل باشد.

نتیجه گیری:
مدارک موجود نشان دهنده اثرات مفید زنجبیل بر التهاب ،رادیکالهای آزاد ، هایپرلیپیدمی، توده پلاک های خون و فشار خون می باشد. مصرف این دارو به عنوان چای زیاد معمول نیست ولی مصرف روزانه یک گرم از پودر زنجبیل توصیه می شود.

[نویسنده]

نوشته‌ها